DİJİTAL ÇAĞDA ETİK DEĞERLERE YATKINLIK VE MUTLULUK ARASINDAKİ İLİŞKİNİN KİŞİLİK ÇERÇEVESİNDE İNCELENMESİ: SİVİL HAVACILIK KABİN HİZMETLERİ ÖĞRENCİLERİYLE BİR ARAŞTIRMA

Yıl 2022, Cilt: 1 Sayı: 1, 1 - 20, 30.09.2022

Gülbeniz Akduman Gülnaz Karahan

Öz

İnsanoğlunun ilk çağlardan beri üzerinde durduğu mutluluk kavramı psikoloji alanındaki gelişmelerle ters orantılı olarak düşen mutluluk oranı ile birlikte daha fazla önem kazanan bir kavram olmuştur. Bilgi, muhakeme ve bilgelik, yaşamda doğru seçimleri yapmak ve mutluluğa ulaşmak için gerekli bileşenlerdir. Mutlu olmak isteyen insanlar ahlaki bir bakış açısıyla hareket etmelidir. Etik, ahlaki bir yaşam sürmeyi sağlayan, genellikle kişinin eylem ve davranışlarına rehberlik eden bir dizi ilke olarak tanımlanmaktadır. Dijital teknolojiler ile daha izole yaşayan ve daha hızlı isteklerine erişebilen insanlar daha bireyselleşerek mutlu olmak için etik değerlerinden vazgeçmeyi bile göze almaya başlamışlardır. Sivil Havacılık Kabin Hizmetleri öğrencileri dijital çağın temsilcileri olarak mezun olduktan sonra yolcu güvenliği ve emniyeti için kabinde görev alacaklardır. Görevlerini standartlara uygun olarak gerçekleştirirken, yolcularla ilişkilerinde etik değerleri ışığında davranarak önce kendileri mutlu olarak yolcuları mutlu etmek için çaba sarf etmelidirler. Bu bağlamda araştırmanın amacı içinde bulunduğumuz dijital çağda Sivil Havacılık Kabin Hizmetleri öğrencilerinin etik değerlere yatkınlık ve mutluluk seviyeleri arasındaki ilişkinin kişilik çerçevesinde incelenmesidir. Araştırma sonucunda etik değerlere yatkınlık ile mutluluk arasındaki ilişkide kişilik özelliklerinin aracılık etkisi olduğu, kişilik özelliklerinin aracılık etkisi ile etik değerlere yatkınlığın mutluluk üzerindeki pozitif yönlü etkisinin anlamlı düzeyde değişim gösterdiği tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Mutluluk (Öznel iyi oluş), Etik Değerlere Yatkınlık, Beş Faktör Kişilik Özellikleri, Sivil Havacılık Kabin Hizmetleri

Kaynakça

• Akkoyunlu, E. K. (1998). Çevre etiği. Amme İdaresi Dergisi. 31(1), 125–139.
• Barrick, M. R. & Mount, M. K. (1991). The big five personality dimensions and job performance : A meta- analysis. Personnel Psychology, 44(1), 1-26.
• Benet-Martinez, V. & John, O. P. (1998). Los cinco grandes across cultures and ethnic groups: Multitrait multimethod analysis of the big five in Spanish and English. Journal of Personality and Social Psychology, 75, 729-750.
• Büyüköztürk, Ş. (2011). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı (14. Baskı). Ankara: PEGEM Akademi.
• Costa, P. T. & McCrae, R. R. (1995).Domains and facets: Hierarchical personality assessment using the revised neo personality inventory. Journal of Personality Assessment, 64(1), 21-50.
• Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G. & Büyüköztürk, Ş. (2010). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik. Ankara: Pegem Yayınları. Cevizci, A. (2002). Etiğe giriş. İstanbul: Paradigma Yayınları.
• Cloninger, S. C. (2000). Theories of personality. New Jersey: Prentice Hall.
• Deci, E. L. ve Ryan, R. M. (2000). The what and why of goal pursuits: Human needs and the determination of behavior. Psychological Inquiry, 11, 227–268.
• Diener, E. (1984). Subjective well being. Psychological Bulletin, 95, 542 -75.
• Diener, E., Suh, E. M., Lucas, R. E., & Smith, H. L. (1999). Subjective well-being: Three decades of progress. Psychological Bulletin, 125(2), 276–302. https://doi.org/10.1037/0033-2909.125.2.276.
• Digman, J. M. (1990). Personality structure: Emergence of the five-factor model. Annual Review of Psychology, 41, 417-440.
• Doğan, T. ve Sapmaz, T. (2012). Oxford mutluluk ölçeği türkçe formunun psikometrik özelliklerinin üniversite öğrencilerinde incelenmesi. Düşünen Adam Psikiyatri ve Nörolojik Bilimler Dergisi, 25, 297-304. DOI: 10.5350/DAJPN2012250401.
• Frankena, W. K. (1988). Ethics. New Jersey: Prentice Hall Press.
• Freud, S. (2003). Beyond the pleasure principle. London: Penguin Books Ltd.
• Gökberk, M. (1993). Felsefe tarı̇hı̇. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Hellevik, O. (2003). Economy, values and happiness in Norway. Journal of Happiness Studies, 4, 243–283.
• Inglehart, R. (1990). Culture shift in advanced industrial society. Princeton, N. J: Princeton University Press.
• Kangal, A. (2013). Mutluluk Üzerine Kavramsal Bir Değerlendirme ve Türk Hane Halkı İçin Bazı Sonuçlar. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 12(44), 214-233.
• Kant, I. (1956). Critique of practical reason. Trans. by. L.W. Beck. Indiana Polis: The Bobbs-Merrill.
• Kaya, İ. (2015). Etik değerlere yatkınlık ölçeği: Geçerlik ve güvenirlik çalışması- The study of validity and reliability: the inclination to ethical values scale. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8(41), 968-974.
• Koç, E. (2012). Tüketici davranışı ve pazarlama stratejileri (4. Basım). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Lu, L. & J. B. Shih (1997). Sources of happiness: A qualitative approach. Journal of Social Psychology, 137, 181–187.
• Markus, H. R. & S. Kitayama (1991). Culture and the self: Implication for cognition,emotion, and motivation. Psychological Review, 98, 224–253.
• McCrae, R. R. & Costa, P. T. (1992). Four ways fiva factors are basics. Personality and Individual Differences, 13(6), 653-665.
• Mcknight C. G., Huebner E. S., & Suldo, S. (2002). Relationships among stressful life events, temperament, problem behaviour, and global life satisfaction in adolescents. Psychology in The Schools, 39(6), 677-687.
• Myers, D. & Deiner, E. (1995). Who is happy. American Psychological Society, 6, 1, 1-19.
• Pieper, A. (2012). Etiğe giriş. (Çev: Veysel Atayman ve Gönül Sezer). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Robbins, S. P. & Judge, T. A. (2012). Örgütsel davranış. Editör: İnci Erdem. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Robbins, S. P., Decenzo, D. A. & Coulter, M. (2013). Yönetimin esasları (8. Basım). Editör: Adem Öğüt. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Shi, J., Lin, H., Wang, L. & Wang, M. (2009). Linking the big five personality constructs to organizational justice. Social Behavior and Personality, 37(2), 209-222.
• Sümer, N., Lajunen, T. & Özkan, T. (2005). Big five personality traits as the distal predictors of road accident ınvolvement. Proceedings of the ICTTP 2004 (p. 215-227), Underwood Geoffrey (Ed.), Elsevier.
• Tepe, H. (1998). Bir felsefe dalı olarak etik: etik kavramı, tarihçesi ve günümüzde etik. Doğu- Batı. 1(4), 11–27.
• Usta, A (2010). Kamu görevlisinin etik amaç ve ahlaki yükümlülüğüne yönelik bir değerlendirme. Türk İdare Dergisi, 468, 159-181.
• https://www.danielsoper.com/statcalc/calculator.aspx?id=32