Some Notes on A Manuscript

Yıl 2005, Sayı: 20, 173 - 182, 19.02.2014

Nuri Yüce

Öz

A scripture containing Turkish proverbs in the manuscript department of Orient Faculty of Leningrad (at present, Petersburg) State University, was prepared by Samet Alizadai and it was published from Yazıcı Neşriyat in Baku in 1987 under the name of Oğuzname. Some reviews were contributed on this book that has Azeri Turkish tendencies; however, even they have emphasized the significance of the edition, there isn't any study that has been done precisely and in detailed on the missings and mistakes of the edition. In this article, by considering the microfilm of the original version of the book in Leningrad, the text written in Arabic lerters and Samet Alizadai's edition were compared and 1) page disorders, 2) misreadings, 3) the words that Sarnet Alizadai couldn't read and showed as blanks, 4) some proverbs that aren't existed even in the scripture, 5) incoherency between the words adapted to Azeri Turkish, 6) words that Samet Alizadai hadn't written because oftheir immoral content, 7) mistakes in 'Notes and Explanations' and 'Glossary' at the end of the edition are investigated, and examples are submitted as it could be accessed within the article. Whole of the scripture was read by canceming the microfilm by the author of the article (Nuri Yüce) and prepared for publishing.

Anahtar Kelimeler

Proverbs; Azeri Proverbs; Missings and Mistakes of Alizadai's Text; Turkology; Oğuzname

Bir Yazmanın Yayımındaki Bazı Eksikler

Öz

Leningrad Devlet Üniversitesininin Doğu Dilleri Bölümünde Türkçe atasözleri içeren bir el yazması Sarnet Alizadai tarafından yazılmış ve 1987 de Baküde Yazıcı Neşriyat tarafından Oğuzname adıyla basılmıştır. Bu eser üzerine bazı tanıtım yazıları yazılmıştır ancak bu basımın yanlışlıklarından, eksikliklerinden bahseden esre yoktur. Bu makalede Leningrad'daki kitabın orijinal nüshası Samet Alizadai'nin nüshasıyla karşılaştırılarak 1) sayfa düzensizlikleri, 2) yanlış okumalar, 3) Samet Alizadai'nin okuyamadığı ve boş bıraktığı yerler, 4) orijinal nüshada bile olmayana atasözleri, 5)Azeri Türkçesine adapte edilen kelimeler arasındaki uyumsuzluklar, 6) ahlaki olmayan içeriklerinden dolayı Samet Alizadanin yazamadığı kelimeler, 7) "Notlar ve Açıklamalar" ve "Lügatçe" bölümündeki yanlışlıklar incelendi ve makalede bunları gösteren örnekler verildi. El yazmasının tamamı bu makalenin yazan tarafından okundu ve basım için hazırlandı.

Anahtar Kelimeler

Atasözleri; Azeri Atasözleri; Alizadai Metninin Eksiklikleri ve Yanlışlıkları; Türkoloji; Oğuzname

Kaynakça

• Kitabu Oğuzname (36 yaprak [=72 sayfa]lı yazmanın fotokopisi). Yazmanın aslı Leningrad (=Petersburg) Devlet Üniversitesi Doğu Fakültesi Kitaphanesi Elyazmaları Bölümünde bulunuyor.
• Ahmet Vefık Paşa. Lehçe-t Osmdni Hazırlayan Prof. Dr. Recep TOPARLI. Ankara TOK, 2000. ı 005 S.
• Akdoğan, Yaşar: Azerbaycan Titrkçesı'nden Turkzye Turkçesi'ne Buyuk Soz/uk. Istanbul, Beşir Kitabevi ı 999. VIII+ g3g S.
• Aksoy, Ömer Asım: Atasozlen sozluğu. Ankara ı 9g4_ 392 S.
• Alizada, Saınat (Hazırlayan): Oğuznama Bakı, Yazıçı, 19g7_ 223 S. go_
• Azerbaycan Dıalektoloji Luğat i. 1. Ci lt A-L. Ankara TDK ı 999. 374 s. go_
• Azerbaycan Dt! inin Izahlt Lugatı 1-/V Bak ı ı 966-1983.
• Berkeliev, K.: Nakıllar ve atalar sozı. Aşgabad ı 961. 155 S.
• Clauson, G.:An Etymologtcal D1ctionmy ofPre-Thırteenth-Centwy Turkish, Oxford 1972.
• Derleme Sozluğu I-XII, Ankara TDK ı 963- ı 982.
• Ergin, M.: Dede Korkut Kıtabı I Gıriş-Metzn-Faksımıle, Ankara 1958, II: IndeksGramer, Ankara ı 965.
• Eyüboğlu, E. K.: 13. Yuzyzldan Gunumuze Kadar Şiirde ve Halk Dilinde Atasözleri ve Deyzmler, İstanbul ı 973.
• Hacaloğlu, Recep Albayrak: Azerı Turkçesi dil klavuzu. Gıtney Azeri sahası derleme deneme sdzlıiğıi. Ankara ı 992.
• Hey'et, Cevat: Oğuzname veya Mectna 'u/ Emsal-ı Mehmed Alı Uluslararası Türk dili Kongresi 1988 (Ankara, 26 Eylül- 03 Ekim ı988, Yayın tarihi TDK, Ankara ı996), s. 339-344.
• Hüseynzade, E.: Atalarso::u, Bakı ı 956, ı 981.
• Isenbet, Nekıy: Tatar xaltk mekallere 1. Kazan I 959. 917 S.
• Mütercim Asım Ef.: Burhan-t Katt Hazırlayanlar Prof. Dr. Mürsel Öztürk, Dr. Derya ÖRS. Ankara TOK 2000. 1 ı 97 S.
• Redhouse, James W.: A Turkish and English lexıcon. Constantinople ı 890. VIII+ 2224 S.
• Steıngass, F.: A Perstan-Englısh Dıctionary. Sixth Impression. London: Routledge & Kegan Paul Ltd., 1977. 1539 S.4°.
• Şeyhülislam Mehmcd Esad Ef.: Lehcetu '/-Luğat. Hazırlayan Doç. Dr. H. Ahmet Kırkkılıç. Ankara TOK ı 999. 835 S.
• Tarama Sozluğu 1- VIII, Ankara TOK 1963- ı 977.
• Yeni Tarama Sozluğu. Düzenleyen: Cem Dilçin. Ankara: TTDK ı983. 483 S. 8°.
• Yüce, N.: Bemerkııngen uber etne Handschrifi aserbaidschanischer Sprichworter. (Veröffentlichungen der Societas Uralo-Altaica, hrsg. A. von Gabain und W. Veenker, Band 29: Türkische Sprachen und Literaturen. Materialien der ersten deutschen Turkologen-Konferenz, Bamberg, 3. - 6. Juli ı987, herausgegeben von lngeborg Baldauf, Klaus Kreiser und Semih Tezcan. O. I-larrassowitz), Wiesbaden ı 991, S.: 391-398.
• Yüce, N.: Tiere in tur/usehen Spnchwbrtetn. -Altaica Osloensia. Proceedings from the 32nd Meeting ofthe PIAC, Oslo, June ı2-ı6, 1989. Edited by Bernd Brendemoen. Oslo 1990, S.: 391-400.
• Yüce, N.: Turk şlvelerındekt ata sozlerınde uygunluk -Türk Kültürü Araştırmaları: Prof. Dr. Faruk Kadri Timurtaş'ın Hatırasına Armağan (Ankara 1983), 306-3 ı 1. Zenker, J. Th.: Turkisch-Arabisch-Persıches Handworterbuch 1-11, Leipzig ı 866.