Tayyarzade Ata and His a Different Reading

Yıl 2007, Sayı: 24, 43 - 56, 20.02.2014

Muhittin Eliaçık

Öz

Tayyarzâde Ata is a poet that reads as different Mevlevishness and says that leads Mevlevishness and Alevishness together compatible. He commits in his poems usually that was Hz. Ali fountain of Mevlana and Mevlevishness, and Mevlana and his nay take canfidence of divine love from Hz.Ali frequently. This approach which was not accept from Mevlevis was depict too now and furtherrnore Mevlevishness counted a branch of Alevishness.

Anahtar Kelimeler

Alevî-Mevlevî Pronunciation; Hz. Ali; Mevlana; Mevlevishness; Alevishness

Tayyarzade Ata'nın Mevlevîliği Yorumlayışı

Öz

Tayyarzade Ata, Mevlevîliği faklı şekilde yorumlamış ve Alevi-Mevlevî söylemini dile getirerek bunları bir arada uyum içinde yürüttüğünü söylemiş bir şairdir. O, şıirlerinde Mevlana'nın ve Mevlevlliğin kaynağının Hz.Ali olduğunu ve Mevlana ve onun neyinin ilâhi aşk sırrını Hz. Ali'den aldığını sıkça işlemiştir. Mevlevîlerce kabul edilmeyen bu yaklaşım günümüzde de dile getirilmekte ve daha da ileri gidilerek Mevlevîlik Aleviliğin alt gruplarından sayılmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Alevî-Mevlevî Söylemi; Hz. Ali; Mevlanî; Mevlevîlik; Alevîlik

Kaynakça

• Alptekin Coşkun, Turkıye Selçukluları, Doğuştan Günümüze İslam Tarihi. 8. e., Çağ Yay., İst. 1989.
• Atâ Bey, Tenth-i Atti (Tarih-i' Enderun), C.I—V, İstanbul 1293.
• Bursalı M. Tahir, Osmanli Mualim-eri. Istanbul 1333-42.
• Cari Vett: Dervish Diary. Los Angeles 1953: 27-28.
• Çoşan Esat, Hacı Bektaş—ı Vdf Makâlât, Seha Neşriyat, Ankara tarihsiz.
• Curt Sachs: World History of Dance. New—York 1937: 124—1 31.
• Diyanet islam Ansiklopedisi (DİA), Enderun, C.] l 55185-187; Atti Tower-zade, C4 s. 35, İstanbul 1991.
• Doğan lzzettin. Milliyet 23. [0.1998
• Eliaçık Muhittin. Tayyarzâde Atâ Divanı, Bilge Kitabevi, Ankara 2005.
• Erk Nihal. Tnlgzîam'I-fârt'sfn ji—ohvâh hıtyı'ilf'l—mricâht'dfn DTCFD XV11l3-4C1959), 5.495-511.
• Esad Efendi, Tesn'Şir—s Kadime (haz. Y. Ercan), İstanbul 1979.
• F atin. Hammett; 't'-eş 'âr, İstanbul 1271.
• Fernard Greıtard: Mission SicemiŞqae items la Haute Asia. 1890-1895. 11.
• Gövsa İ. Alaeddin, Meşhw'Adanılm', Hayatlari, Eserleri, C.3, İstanbul 1933—35.
• Hızır Ilşııs, Letatf-t' Enderun, İstanbul 1276.
• Host-x ııı Vassaf, Sejine-i Evliyâ, (Mehmet Akkuş—Ali Yılmaz], Seha Neşriyat, İstanbul ıuııo.
• İbııuleıniıı Mahmud Kemal İnal, Son Asır Tur-lc Şan-len, 1, 1 17-120, İstanbul 1969.
• ipekten Haluk (Mustafa İsen, Recep Toparlı, Naci Okçu, Turgut Karabey) Tezkireı'ere Gore Divan Edebiyatı İsimler sözlnğn, Ankara 1988.
• Kitâb—ı Müsteâb (Hz, Yaşar Yücel), Osmanlı Devlet Dila-enine Ait Metinler- I. Kitab-ı Mnsfetâb, Ankara 1983
• Kutluay Erdoğan, Alevilik-Bektaşilik, İletişim Yay., İstanbul 1993.
• _ İLMİ ARAŞTIRMALAR
• Levend, Agâh Sırrı, Türk Edebiyat:. Tarihi', 3. Baskı, TTK Yayını, Ankara 1988
• Leslie P. Peirce, Harem—1 Hfmıcgmrn (çev. A. Berktay), İstanbul 1996.
• Mazıoğlu Hasibe, Türk Edebiyat:-ESM, TA XXXIII, Ankara 1983.
• Mehmed Süreyya, Sicili-i Osman:", C.Ill, 4231-82, İstanbul 131 1.
• Nail Tuman, Tuhfe-i Nâilî, Bizim Büro Yayim, Ankara 2001.
• Ocak Ahmeî Yaşar, Hacı Bektaş-ı Veli, TDV İslam Ansiklopedisi, C. 14, İstanbul 1996, s. 455.
• Öztürk Yaşar Nuri, Tarih Boyunca Bektaşîlik, Yeni Boyut Yay., İstanbul 1992.
• Pala İskender, Ansiklopedik Divan Şiiri Sözlüğü, Akçağ Yayını, Ankaraüarihsiz).
• Parmaksızoğlu İsmet, Ender-:m Mektebi, TA, XV 193.
• Parmaksızoğlu İsmet, Enderun-f Humma, TA, XV 193-196.
• Sadettin Nüzhet, Türk Şairleri, İstanbul 1935.
• Sevük İ.Habib, Tanzimattan Beri Edebiyat Tarihi“ [, Remzi Kitabevi, İstanbul 1940.
• Şeker Mehmet, F annler-le Anadolu ’nun Tıîrkleşmexf ve İslamlaşması, DİB Yay., Ankara 1985.
• Şener Cemal. Şamanizm. AD Yayıncılık, l stanbul 1997: 7T.
• Tecer Ahmet Kutsi, Oyun, Raks Uzerine TFA, C. l (1958): 106-107.
• VasıfEdendi, Târih, İstanbul 1219.