Comparison of Hifz Education in The First Period of Islam with Today’s Hifz Education

Yıl 2022, Cilt: 2 Sayı: 1, 146 - 160, 28.06.2022

Hülya Baştürk

Öz

The Qur’an is the only book memorized by millions of people for centuries, especially the Prophet Muhammad, from the moment it’s revelation until now. Memorization of the Qur’an has differed in understanding, purpose and method from the prophet’s time to now. In our study, it is aimed to compare the two times by revealing the purposes and methods of memorization education in the first period of Islam and today. The method of memorizing another ten verses after memorizing ten verses and applying them to their lives, over time, has been replaced by an accelerated way of memorizing the entire Qur’an, which keeps meaning in the background. Hifz education, which was initially carried out through lesson groups, became institutionalized and systematic over time, and today it has become a worship practiced in the hope of gaining Allah’s approval, wherever Muslims live.

Anahtar Kelimeler

Religious Education, Hafeez, Qur’an, Memorization

İlk Dönem Hafızlığının Günümüzdeki Hafızlık Eğitimi ile Karşılaştırılması

Öz

Kur’an-ı Kerim, indirilmeye başlandığı andan günümüze kadar, başta Hz. Peygamber olmak üzere asırlardır milyonlarca kişi tarafından ezberlenen tek kitap olma özelliğine sahiptir. Hafızlık, Hz. Peygamber döneminden günümüze kadar anlayış, amaç ve metot olarak farklılaşmıştır. Çalışmamızda, ilk dönemde ve günümüzde hafızlık eğitiminin amaç ve yöntemleri ortaya konularak iki dönemin karşılaştırılması amaçlanmıştır. Çalışmada nitel araştırma yöntemlerinden doküman incelemesi kullanılmıştır. Kur’an’ı yaşamayı amaçlayan ve manaya çokça önem veren sahabilerin, on ayet ezberleyip o ayetleri hayatlarına uyguladıktan sonra bir diğer on ayeti ezberleme metodunun, yerini zamanla, manayı geri planda bırakarak hızlandırılmış bir şekilde Kur’an’ın tamamını ezberlemeye bıraktığı sonucuna ulaşılmıştır. Başlangıçta ders halkaları aracılığıyla sürdürülen hafızlık eğitimi, zamanla kurumsallaşarak sistemli hale gelmiş ve günümüzde Müslümanların yaşadığı her yerde, Allah’ın rızasını kazanma ümidiyle sürdürülen bir ibadet halini almıştır.

Anahtar Kelimeler

Din Eğitimi, Hafızlık, Kur’an, Ezber

Kaynakça

• Algur, Hüseyin. Hafızlık Eğitimi Alan Bireylerin Motivasyon ve Psiko-Sosyal Durumları. İstanbul: DEM, 2019. Aydın, Muhammed Şevki. Bir Din Eğitimi Kurumu Olarak Kur’an Kursu. Ankara: DİB Yayınları, 2010.
• Bozkurt, Nebi. “Darülkurra”. İçinde TDV İslam Ansiklopedisi, 8:543-45. TDV İslâm Araştırmaları Merkezi, 1993. https://islamansiklopedisi.org.tr/darulkurra#1.
• ———. “Hafız”. İçinde TDV İslam Ansiklopedisi, 15:74-78. TDV İslâm Araştırmaları Merkezi, 1997. https://islamansiklopedisi.org.tr/hafiz--kuran.
• Cebeci S. & Ünsal B., “Hafızlık Eğitimi ve Sorunları.”, Değerler Eğitimi Dergisi 4, sy 11 (2006): 39.
• Cebeci, Suat. “Kur’an Öğretim Geleneği Olarak Hafızlık Eğitimi.” Diyanet İlmi Dergi 46, sy 4 (2010): 7-22.
• Cerrahoğlu, İsmail. Tefsir Usulü. Ankara: TDV, 2014.
• Çakır, Mesut ve Yavuz Horoz. “Hafızlığı Teşvik Eden Hadisler Üzerine Bir Değerlendirme”. Kafkas Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 5, sy 9 (2018): 118-40.
• Çelebi, Ahmed. İslam’da Eğitim ve Öğretim Tarihi. Çeviren Ali Yardım. İstanbul: Damla Yayınevi, 1976.
• DİB. “Hafızlık Eğitimi Programı”. Diyanet İşleri Başkanlığı, 2010.
• Hamidullah, Muhammed. İslam Peygamberi. Çeviren Mehmet Yazgan. İstanbul: Beyan Yayınları, 2012.
• İbn Hallikan. Vefeyatu’l-A’yan ve Enbau Ebnai’z-Zaman. Beyrut: Daru’s-Sadır, 1972.
• İbn Sa’d. et-Tabakatü’l-Kübra. C. 4. Beyrut: Daru’s-Sadır, 1968.
• Kettani, Muhammed Abdulhay el-. Nizamü’l-Hükümeti’n-Nebeviyye (et-Teratibu’l-İdariyye). Çeviren Ahmet Özel. C. 2. 2 c. Beyrut: Daru’l-Erkam b. Ebi’l-Erkam, t.y.
• Kevseri, Muhammed Zahid el-. Makalatu’l-Kevseri. Kahire: Mektebetü’l Tevfikiye, 1952.
• Köksal, Mustafa Asım. “Darülerkam”. İçinde TDV İslam Ansiklopedisi, 8:520-21. İstanbul: TDV İslâm Araştırmaları Merkezi, 1993. https://islamansiklopedisi.org.tr/darulerkam.
• Landau, M. Jacob. “Küttab”. İçinde TDV İslam Ansiklopedisi, 27:3-4. Ankara: TDV İslâm Araştırmaları Merkezi, 2003.
• Önkal, Ahmet. “Bi’rimaune”. İçinde TDV İslam Ansiklopedisi, 6:195-96, 1992.
• Şahin, Hatice. “İslam Kültür Tarhinde Kur’an Hıfzı Geleneği ve Günümüzde Uygulama Biçimleri”. Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi, 2011.
• Şakar, Zübeyde. “Kur’an’ın Cem’inde ve Devamında Hafızlığın Yeri ve Rolü”. Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi, 2014.
• Varol, Bahaüddin. “Hülefa-i Raşidin Dönemi Eğitim ve Öğretim Faaliyetlerine Genel Bir Bakış (I)”. Selçuk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2000, 479-504.