Vankomisine dirençli enterokokların moleküler epidemiyolojisi ve antibiyotik duyarlılıklarının irdelenmesi

Yıl 2011, Cilt: 17 Sayı: 2, 82 - 86, 01.03.2011

Yasemin Zer Ayşen Bayram Özgür Ebru Akın İclal Balcı

Öz

Vancomycin-resistant Enterococci (VRE) are important nosocomial infection agents which have become widespread in recent years. The legal obligation to establish hospital infection control committees and increase in monitoring studies in Turkey has generalized VRE notifications. The treatment options for VRE-induced infections are limited. This study was conducted to identify the molecular epidemiology of the VRE sources found in the study hospital, and to determine the resistance of these strains to various antibiotics. The study was carried out on strains isolated in the microbiology laboratory of Şahinbey Research and Application Hospital, University of Gaziantep. Strains were identified at species level via conventional methods and a fully automated Vitek 2 (Biomerieux, France) identification system. Vancomycin sensitivity was tested via disc diffusion method and E-test (AB Biodisc) strips. Resistance genes of these strains were analyzed via PCR method using GeneOhm VanR (Becton Dickinson, Canada) moleculer tests. In vitro antibacterial efficiency of linezolid, dalfopristin, gentamicin, streptomycin and imipenem was analyzed via the disc diffusion method. All 81 strains included in the study were identified as Enterococcus faecium. VanA gene-type resistance was recorded in 76 (93.8%); vanB gene-type resistance in 2 (2.5%); and nonA-nonB type resistance in 3 (3.7%) of the study strains. No resistance was detected in any of the linezolid and dalfopristine strains. 75 VRE strains (92.6%) were found to be resistant to gentamicin, 28 strains (34.6%) to streptomycin and 79 strains (97.5%) to imipenem. Linezolid and dalfopristin were found to have complete in vitro efficiency against VRE strains, while these strains were found to be highly resistant to other antibiotics tested in the scope of the study. Since treatment of VRE-induced infections is relatively difficult, it is suggested that careful implementation of preventive measures is of great importance to patients in the fight against this agent.

Anahtar Kelimeler

-

Vankomisine dirençli enterokokların moleküler epidemiyolojisi ve antibiyotik duyarlılıklarının irdelenmesi

Öz

Vankomisine dirençli enterokoklar (VRE), son yıllarda gittikçe yaygınlaşan önemli nozokomiyal infeksiyon etkenlerindendir. Ülkemizde hastane infeksiyon kontrol komitelerinin oluşturulmasının yasal zorunluluk haline gelmesi ve aktif sürveyans çalışmalarının yaygınlaşması VRE bildirimlerinin de yaygınlaşmasını sağlamıştır. VRE ile oluşan infeksiyonlarda tedavi seçenekleri oldukça kısıtlıdır. Bu çalışma hastanemizde saptanan VRE kökenlerinin moleküler epidemiyolojisinin belirlenmesi ve bu suşların çeşitli antibiyotiklere karşı direnç durumlarının saptanması amacı ile yapılmıştır. Gaziantep Üniversitesi Şahinbey Araştırma ve Uygulama Hastanesi mikrobiyoloji laboratuarında izole edilen VRE suşları çalışmaya dahil edilmiştir. Elde edilen suşlar konvansiyonel yöntemler ve Vitek 2 (Biomerieux, Fransa) tam otomatik identifikasyon sistemi kullanılarak tür düzeyinde tanımlanmıştır. Disk difüzyon yöntemi ve E test (AB Biodisk) stripleri kullanılarak vankomisin duyarlılığı test edilmiştir. Bu suşlara ait direnç genleri GeneOhm VanR (Becton Dickinson, Canada) moleküler testleri kullanılarak PCR yöntemi ile araştırılmıştır. Linezolid, dalfopristin, gentamisin, streptomisin ve imipenemin in vitro antibakteriyel etkinlikleri disk diffüzyon yöntemi ile araştırılmıştır. Çalışmaya alınan 81 suşun tümü Enterococcus faecium olarak tanımlanmıştır. Suşların 76'sında (%93.8) vanA geni, 2'sinde (%2.5) vanB geni, 3'ünde (%3.7) ise nonA-nonB türünde direnç tespit edilmiştir. Linezolid ve dalfopristine suşların hiçbirinde direnç saptanmamıştır. Yetmişbeş (%92.6) VRE suşunun gentamisine, 28 suşun (%34.6) streptomisine ve 79 suşun (%97.5) imipeneme dirençli oldukları bulunmuştur. Linezolid ve dalfopristinin in vitro etkinliğinin VRE suşlarına karşı tam olduğu, ancak bu suşların test edilen diğer antibiyotiklere karşı oldukça yüksek oranlarda dirençli oldukları görülmüştür. VRE ile gelişen infeksiyonlarda sağaltım oldukça zor olduğundan, bu etken ile mücadelede öncelikle infeksiyondan korunmaya yönelik önlemlerin dikkatli bir şekilde uygulanmasının hastanın yararına olacağını düşünmekteyiz.

Anahtar Kelimeler

Antibakteriyel duyarlılık, enterokok, direnç geni, vankomisin

Kaynakça

• 1. Rice LB. Emergence of vankomycin-resistant enterocci. Emerg Infect Dis 2001;7(2):183-7
• 2. National Nosocomial Infections Surveillance System. National Nosocomial Infections Surveillance (NNIS) System Report, data summary from January 1992 to June 2004, issued October 2004. Am J Infect Control 2004;32(8):470-85
• 3. Ünal S. Stafilokoklarda metisilin ve enterokoklarda vankomisin direncinin belirlenmesi. Ankem Derg 2007;21(Ek 2):166-70
• 4. Gültekin M, Günseren F. Vankomisin dirençli enterokoklar
• Hastane infeksiyonları Derg 2000;4(4):195-204
• 5. Robert C, Moellering JR. Enterococcus species, Streptococcus bovis and Leuconostoc species. In: Mandell GL, Bennett JE, Dolin R, ed. Mandell, Douglas and Bennett’s Principles and Practice of Infectious Diseases. 5th ed. Philadelphia: Churchill Livingstone, 2000: 2147-66
• 6. Leclercq R, Derlot E, Duval J, Courvalin P. Plasmid-mediated resistance to vankomycin and teicoplanin in Enterococcus faecium. N Engl J Med 1988;319(3):157-61
• 7. Murray BE. The life and times of the Enterococcus. Clin Microbiol Rev 1990;3(1):46-65
• 8. Aarestrup FM, Ahrens P, Madsen M, Pallesen LV, Poulsen RL, Westh H. Glycopeptide susceptibility among Danish Enterococcus faecium and Enterococcus faecium isolates of animal and human origin and PCR identification of genes within the VanA cluster. Antimicrob Agents Chemother 1996;40(8):1938-40
• 9. Yıldırım M. Enterokoklar ve Enterokoklarla gelişen infeksiyonlar. Düzce Üniversitesi Tıp Fakültesi Derg 2007;2:46-52
• 10. van den Braak N, van Belkum A, van Keulen M, Vliegenthart J, Verbrugh HA, Endtz HP. Molecular characterization of vankomycin-resistant enterococci from hospitalized patients and poultry products in the Netherlands. J Clin Microbiol 1998;36(7):1927-32
• 11. Facklam R, Elliott JA. Identification, classification, and clinical relevance of catalase-negative, gram-positive cocci, excluding the streptococci and enterococci. Clin Microbiol Rev 1995;8(4):479-95
• 12. Alp Ş, Çetinkaya Şardan Y. Vankomisine dirençli enterokokların epidemiyolojisi ve kontrolü. Hacettepe Tıp Derg 2008;39(2):89-95
• 13. Uttley AH, Collins CH, Naidoo J, George RC. Vancomycinresistant enterococci. Lancet 1988;1(8575-6):57-8
• 14. Vural T, Şekercioğlu AO, Öğünç D, Gültekin M, Çolak D, Yeşilipek A, et al. Vankomisine dirençli Enterococcus casseliflavus suşu. 13. Antibiyotik ve Kemoterapi Kongresi (ANKEM), Ankem Derg 1998;12(2):113
• 15. Mamal Torun M, Altınkum SM, Bahar H, Kocagöz S, Biçer P, Demirci M. Vankomisine dirençli Enterococcus faecium kökenlerinde genotipik ve fenotipik özelliklerin araştırılması
• Türk Mikrobiyol Cem Derg 2005;35(3):153-8
• 16. Hospital Infection Control Practices Advisory Committee (HICPAC). Recommendations for preventing the spread of vancomycin resistance. Infect Control Hosp Epidemiol 1995;16(2):105-13
• 17. Montecalvo MA, de Lencastre H, Carraher M, Gedris C, Chung M, VanHorn K, et al. Natural history of colonization with vancomycin-resistant Enterococcus faecium. Infect Control Hosp Epidemiol 1995;16(12):680-5
• 18. Jordens JZ, Bates J, Griffiths DT. Faecal carriage and nosocomial spread of vancomycin-resistant Enterococcus faecium. J Antimicrob Chemother 1994;34(4):515-28
• 19. Sümerkan B. Vankomisine duyarlı enterokoklar. 2
• Sterilizasyon Dezenfeksiyon Hastane İnfeksiyonları Kongresi, 25-28 Nisan 2001, Samsun, Kongre özet kitabı. 2001:187-91
• 20. Başustaoğlu A, Özyurt M, Beyan C, Altun B, Aydoğan H, Haznedaroğlu T, et al. Kan kültüründen izole edilen glikopeptid dirençli Enterococcus faecium. Flora Derg 2000;5(2):142-7
• 21. Akıncı E, Kılıç H, Karabiber N, Karahan M, Kocagöz S, Altun B, et al. İki hastanın kan kültürlerinden izole edilen vankomisine dirençli Enterococcus faecium suşları. Flora Derg 2002;7(2):126-8
• 22. Başustaoğlu A, Aydoğan H, Beşirbellioğlu B, Alaca R, Özyurt M. GATA’da izole edilen ikinci glikopeptid dirençli Enterococcus faecium. XXIX. Türk Mikrobiyoloji Kongresi, 8- 13 Ekim 2000, Antalya; Program ve özet kitabı, 14-06
• 23. Zer Y, Bayram A, Balcı İ, Korkmaz G. Hastanede yatan hastalardan izole edilen enterokok suşlarının vankomisin duyarlılıklarının E-test yöntemi ile belirlenmesi. Türk Mikrobiol Cem Derg 2002;32(1-2):55-7
• 24. Ekşi F, Gayyurhan ED. Klinik örneklerden izole edilen streptokok ve enterokok suşlarının antibiyotiklere duyarlılıkları
• Ankem Derg 2008;22(2):53-8
• 25. Menteş O, Balcı I. Enterococcus spp. colonized in the gastrointestinal tract of patients in hemato-oncology and intensive care units and their resistance profiles to vancomycin
• Mikrobiyol Bult 2007;41(4):585-89
• 26. Moellering RC. Linezolid: the first oxazolidinone antimicrobial
• Ann Intern Med 2003;138(2):135-42
• 27. Birmingham MC, Rayner CR, Meagher Ak, Flavin SM, Batts DH, Schentag JJ. Linezolid for the treatment of multidrugresistant, gram-positive infections: experience from a compassionate-use program. Clin Infect Dis 2003;36(2):159-68
• 28. Jones RN, Ballow CH, Biedenbach DJ, ZAPS Study Group Medical Centers. Multi-laboratory assessment of the linezolid spectrum of activity using Kirby-Bauer disk diffusion method: Report of the Zyvox Antimicrobial Potency Study (ZAPS) in the United States. Diagn Microbiol Infect Dis 2001;40(1-2):59-66
• 29. Karlowsky JA, Kelly LJ, Critchley IA, Jones ME, Thornsberry C, Sahm DF. Determining linezolid’s baseline in vitro activity in Canada using gram-positive clinical isolates collected prior to its national release. Antimicrob Agents Chemother 2002;46(6):1989-92
• 30. Yazgı H, Ertek M, Ayyıldız A, Özkurt Z, Taşyaran MA
• Vankomisine dirençli enterokoklara in-vitro linezolid etkinliği
• Ankem Derg 2004;18(2):113-6
• 31. Auckland C, Teare L, Cooke F, Kaufmann ME, Warner M, Jones G, et al. Linezolid-resistant enterrococci: report of the first isolates in the United Kingdom. J Antimicrob Chemother 2002;50(5):743- 6
• 32. Jones RN, Della-Latta P, Lee LV, Biedenbach DJ. Linezolidresistant Enterococcus faecium isolated from a patient without prior exposure to an oxazolidone: report from the SENTRY Antimicrobial Surveillance Program. Diagn Microbiol Infect Dis 2002;42(2):137-9
• 33. Bouanchaud DH. In-vitro and in-vivo antibacterial activity of quinupristin/dalforistin. J Antimicrob Chemother 1997;39(Suppl A):15-21
• 34. Barry AL, Fuchs PC, Brown SD. Susceptibility to RPR 106,972 quinopristin/dalfopristin and erythromycin among recent clinical isolates of enteroccocci, staphylococci and streptococci from North American Medical Centres. J Antimicrob Chemother 1998;42(5):651-5
• 35. Tünger A, Aydemir Ş, Uluer S, Cilli F. In vitro activity of linezolid & quinopristin/dalfopristin against Gram-positive cocci. Indian J Med Res 2004;120(6):546-52
• 36. Schouten MA, Hoogkamp-Korstanje JA, Meis JF, Voss A, European VRE Study Group. Prevalence of vancomycinresistant enterococci in Europe. Eur J Clin Microbiol Infect Dis 2000;19(11):816-22.