EVIDENCE INSTITUTION IN ADMINISTRATIVE PROCEEDING LAW

Yıl 2024, Sayı: 2, 23 - 36, 31.12.2024

Ahmet Furkan Karacan

Öz

As a result of the rule of law principle, right to legal remedy is one of the basic principles of our judicial system. One of the necessary issues for the practice of this principle in administrative jurisdiction is the detection of evidence. However, the "evidence detection" lawsuit was not foreseen in the administrative jurisdiction. In Article 2 of the Code of Administrative Judicial Procedure, there are two types of lawsuits: "annulment" and "full remedy". In our opinion, the detection of evidence in the context of administrative jurisdiction is at least as important as in civil proceedings. This issue arises from the difficulty of accessing evidence in administrative jurisdiction. Indeed, considering the practices of our country, in many lawsuits, people have difficulty learning the reason for the administrative act or even the evidence on which the administrative act is based. The administration establishes an administrative act and most of the time, the person against whom administrative act is instituted does not have the evidence to put forward in the action for annulment. In this sense, special attention should be paid to the request for the detection of evidence in the administrative jurisdiction. In our study, after explaining the institution of detection of evidence in general, we touched on the institutions of detection of evidence in detail before and after filing an administrative lawsuit. Finally, we evaluated the demand for the detection of evidence in the administrative judiciary in theoretical and practical terms. The Code of Administrative Judicial Procedure and the relevant legislation are insufficient on this issue, which is also the main subject of our study. Administrative jurisdiction legislation did not envisage a regulation on the demand for evidence detection before filing a lawsuit. Only in Article 58, the issue of the determination of the evidence to be made in the court where the lawsuit is filed after the lawsuit is filed is regulated.

Anahtar Kelimeler

Evidence, Evidence Detection, Administrative Law, Administrative Litigation

İDARİ YARGILAMA HUKUKUNDA DELİL TESPİTİ KURUMU

Öz

Hukuk devleti ilkesinin bir sonucu olarak hak arama hürriyeti yargı sistemimizin temel ilkelerindendir. Bu ilkenin idari yargılama hukukunda uygulanabilmesi için gerekli hususlardan biri ise delil tespiti müessesidir. Ancak idari yargıda “delil tespiti” davası öngörülmemiştir. İdari Yargılama Usul Kanunu’nun 2. Maddesinde dava türleri “iptal” ve “tam yargı” olmak üzere iki çeşittir. Kanaatimizce idari yargı bağlamında delil tespiti, en az hukuk yargılamasındaki kadar önemlidir. Bu husus idari yargıda delillere ulaşmanın zorluğundan ileri gelmektedir. Gerçekten ülkemiz uygulamaları göz önüne alındığında kişiler birçok durumda idari işlemin sebebini veya idari işlemin dayandığı delilleri dahi öğrenmekte zorluk yaşamaktadır. İdare bir idari işlem tesis etmekte ve çoğu zaman hakkında idari işlem tesis edilen kişi iptal davasında öne süreceği delillere sahip bulunmamaktadır. Bu anlamda idari yargıda delil tespiti talebine ayrıca önem verilmelidir. Çalışmamızda delil tespiti kurumunu genel olarak açıkladıktan sonra idari dava açılmadan önceki ve dava açıldıktan sonraki delil tespiti müesseselerine ayrıntısıyla değindik. Son olarak teorik ve pratik anlamda idari yargıda delil tespiti talebini değerlendirdik. Çalışmamızın da esas konusunu oluşturan bu konuda İdari Yargılama Usul Kanunu ve ilgili mevzuat yetersizdir. İdari yargı mevzuatı dava açılmadan önceki delil tespiti talebi hakkında bir düzenleme öngörmemiştir. Yalnızca 58. Maddesinde dava açıldıktan sonra davanın açıldığı mahkemede yapılacak olan delil tespiti konusu düzenlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Delil, Delil Tespiti, İdari Yargılama Hukuku, İdari Dava

Kaynakça

• Akil, Cenk. "Medeni Yargılama Hukukunda Mahkemelerce Yapılan Delil Tespiti". Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 58/1 (2009), 1-62.
• Akyılmaz, Bahtiyar vd. Türk İdari Yargılama Hukuku. Ankara: Seçkin Yayıncılık, 9. Basım, 2023.
• Arslan, Ramazan vd. Medeni Usul Hukuku. Ankara: Yetkin Yayınları, 2016.
• Aslan, Zehreddin. Madde Sistematiği ile İdari Yargılama Hukuku. Ankara: Seçkin Yayıncılık, 4. Basım, 2023.
• Aşık, İbrahim. Medeni Usul Hukukunda Keşif. Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2019.
• Atalı, Murat - Ermenek, İbrahim. Medeni Usul Hukuku. Ankara: Seçin Yayıncılık, 2021.
• Atay, Ender Ethem. İdari Yargılama Hukuku. Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2. Basım, 2023.
• Berberoğlu Yenipınar, Filiz. Delil Tespiti ve Diğer Geçici Hukuki Korumalar. Ankara: Seçkin Yayıncılık, 1. Basım, 2020.
• Bilgin, Hüseyin. İdari Davalar ve Çözüm Yolları. Ankara: Seçkin Yayıncılık, 4. Basım, 2023.
• Bilgin, Hüseyin. İdari Davalar ve Çözüm Yolları. Ankara: Seçkin Yayıncılık, 1. Basım, 2018.
• Boz, Selman Sacit vd. Türk İdari Yargılama Hukukunda İspat ve Deliller. Ankara: Adalet Yayınevi, 1. Basım, 2022.
• Çağlayan, Ramazan. İdari Yargılama Hukuku (Temel Bilgiler). Ankara: Seçkin Yayıncılık, 10. Basım, 2023.
• Çebi Buğdaycı, Melike Özge. "İdari Yargılama Usulünde Keşif Delili" Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 29/1 (Mart 2021), 1-45. https://dergipark.org.tr/tr/pub/suhfd/issue/59423/798521.
• Kalabalık, Halil. İdari Yargılama Usulü Hukuku. Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2022.
• Kaplan, Onur - Fiş Üstün, Gül. "Tespit Edici İşlemlerle Bağlantılı Olarak İdari Yargılama Hukukunda Tespit Davalarının Uygulama Alanı ve Gerekliliği Üzerine Bir Değerlendirme." Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi 26/1 (Haziran 2020), 131-145. https://dergipark.org.tr/tr/pub/maruhad/issue/55245/715240.
• Kuru, Baki. Hukuk Muhakemeleri Usulü Cilt IV. 6 Cilt. İstanbul: Demir Yayıncılık, 2001.
• Oğurlu, Yücel - Altıparmak, Cüneyd. 101 Soruda İdari Yargılama Hukuku El Kitabı. Ankara: Seçkin Yayıncılık, 1. Basım, 2020.
• Pekcanıtez, Hakan vd. Medeni Usul Hukuku. İstanbul: On İki Levha Yayıncılık, 2018.
• Yaman, Murat. İdari Yargı Dava Rehberi. Ankara: Adalet Yayınevi, 2019.
• Yavuzdoğan, Seçkin. İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 31. Maddesi Çerçevesinde Medeni Yargılama Hukuku-İdari Yargılama Hukuku İlişkisi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Kamu Hukuku Anabilim Dalı, Doktora Tezi, 2007. https://nek.istanbul.edu.tr/ekos/TEZ/42758.pdf.
• Yılmaz, Ejder. Geçici Hukuki Himaye Tedbirleri Cilt I. 2 Cilt. Ankara: 2001.
• Yılmaz, Ejder. Geçici Hukuki Himaye Tedbirleri Cilt II. 2 Cilt. Ankara: 2001.