TRANSFER ACCORDING TO THE CORPORATE TAX LAW NO. 5520 (TAX-FREE MERGER)

Yıl 2024, Sayı: 2, 1 - 21, 31.12.2024

Abdullah Ceylan

Öz

In the Turkish Commercial Code No. 6102, mergers are regulated in two ways: mergers through acquisition and mergers through new establishment. In the Corporate Tax Law No. 5520, the distinction is made as taxed or tax-free mergers, without making a distinction between mergers through acquisition or new establishment. In the Corporate Tax Law system, taxed mergers are regulated as "mergers" and tax-free mergers are regulated as "transfers". It should be noted that the concepts of merger through acquisition, which is a type of merger defined in the TCC systematics, and transfer, which refers to tax-free merger defined in the CTL, are different from each other.
Whether the merger will be taxable or not will depend on whether it meets the conditions in Articles 19 and 20 of the CTL. In other words, mergers that meet the conditions set forth in Articles 19 and 20, which regulate transfer provisions, will be tax-free, while mergers that do not meet the conditions will be taxed.

Anahtar Kelimeler

: tax-free merger, transfer, corporate tax, loss offset, participation share sale gain exemption

5520 SAYILI KURUMLAR VERGİSİ KANUNU’NA GÖRE DEVİR (VERGİSİZ BİRLEŞME)

Öz

6102 sayılı Türk Ticaret Kanununda birleşme, yeni kuruluş yolu ile birleşme ve devralma yolu ile birleşme şekillerinde iki tür olarak düzenlenmiştir. 5520 Sayılı Kurumlar Vergisi Kanununda ise, devralma yolu ile ya da yeni kuruluş yolu ile birleşme şeklinde bir ayırma yapılmamış, ayrım vergili veya vergisiz birleşme olacak şekilde yapılmıştır. Kurumlar Vergisi Kanununda vergili birleşmeler “birleşme”, vergisiz birleşmeler ise “devir” olarak düzenlenmiştir. Belirtilmelidir ki, TTK hükümlerinde düzenlenmiş bir birleşme türü olan devralma yolu ile birleşme ile KVK’da düzenlenmiş vergisiz birleşme olarak ifade edilen devir kavramları birbirlerinden farklıdır.
Birleşmenin vergisiz şekilde gerçekleşebilmesi, KVK’nın 19 ve 20’nci maddelerindeki şartların var olup olmadığına göre belirlenecektir. Devir hükümlerinin düzenlendiği m.19 ve m.20’de belirtilen şartlara haiz olan birleşmeler vergisiz gerçekleşmesi mümkün olacak, şartları bulundurmayan birleşmeler ise vergili biçimde gerçekleşmiş olacaktır.

Anahtar Kelimeler

vergisiz birleşme, devir, kurumlar vergisi, zarar mahsubu, iştirak hissesi satış kazancı istisnası

Kaynakça

• Altundal, Fuat. “Şirket Birleşmelerinde Özellik Arz Eden Konular”. Vergi, Sorunları Dergisi 175 (Nisan 2003), 67-74.
• Arpacı, Altar Ömer. “Kurumların Avantajlı Birleşme Şekli: Devir Müessesesi”. Vergi Sorunları Dergisi 178 (Temmuz 2003), 63-74.
• Ataoğlu, Volkan. “Kuruluş ve Birleşme Giderlerinde Özellik Arz Eden Durumlar”. E-Vergi Sorunları Dergisi 257 (Şubat 2010), Erişim 18 Mayıs 2024. http://www.vergisorunlari.com.tr/makale/kurulus-ve-orgutlenme-giderlerinde-ozellik-arz-eden-durumlar/2732
• Aydın, Erkan. Türk Vergi Sisteminde İktisadi İşletmelere Dâhil Kıymetleri Değerleme. Ankara: Seçkin Yayınları, 2002.
• Çiçen, Ali - Süer, Nedim Tolga. “Kurumlar Vergisi Kanunu Kapsamında Devir ve Birleşme Hallerinde Zarar Mahsubu”. Vergi Dünyası Dergisi 291 (Kasım 2005), 109-113.
• Damar, Emrullah. “Devralma Yoluyla Şirket Birleşmelerinin Vergisel Avantajları ve Birleşilen Şirketin İştirak Payının Netleştirme Hesabında Dikkate Alındığı Örnek Uygulama-I”. Yaklaşım Dergisi 156 (Aralık 2005), 121-126.
• Göktuna, Hamdi Deniz Ege. Vergi Hukukunda Birleşme, Bölünme ve Hisse Değişimi İşlemleri. İstanbul: Legal Yayıncılık, 2013.
• Gülçiçek, Ayşe. “Şirket Birleşmelerinde Değişim Oranının Tespiti ve Vergisiz Birleşmeye Etkisi”. Vergi Sorunları Dergisi 304 (Ocak 2014), 51-56.
• Gündoğdu, Burhan. “Devir ve Tam Bölünme İşlemlerinde Zarar Mahsubu”. Yaklaşım Dergisi 183 (Mart 2008), 88-93.
• Kaneti, Selim vd. Vergi Hukuku. İstanbul: Filiz Kitabevi, 2. baskı 2022.
• Kaplan, İbrahim. Şirketler Hukuku -Şirketlerde Yapı Değişikliği. Ankara: Yetkin Yayınları, 2021.
• Karacan, Sami - Aslanoğlu, Suphi. “Türkiye’de Şirket Birleşmeleri ve Birleşmelerin Vergilendirme Karşısındaki Durumu II”. Yaklaşım Dergisi 173 (Mayıs 2007), 185-193.
• Karakoç, Yusuf. Genel Vergi Hukuku – Ders Kitabı. Ankara: Yetkin Yayınları, 2. Baskı, 2019.
• Kavak, Ahmet. Açıklamalı Kurumlar Vergisi Kanunu. İstanbul: İstanbul YMMO Yayını, 2. Baskı 2017.
• Kavak, Ahmet. Sermaye Şirketlerinin Tasfiye, Birleşme, Devir ve Bölünme İşlemleri. Ankara: Maliye ve Hukuk Yayınları, 2. Baskı 2009.
• Kızılgül, Uğur – Beşel, Furkan. “Uluslararası Çifte Vergilendirmeyi Önleme Anlaşma Modelleri ve Türkiye'nin Model Yaklaşımı”. Maliye Araştırmaları Dergisi 5/3 (Kasım 2019), 301-321.
• Kolotoğlu, Olcay. “Birbirlerine İştiraki Olan Şirketlerin Devir Yoluyla Birleşmesi”. Vergi Sorunları Dergisi 304 (Ocak 2014), 26-33.
• Maç, Mehmet. Kurumlar Vergisi. İstanbul: Denet Yayıncılık, 3. Baskı 1999.
• Nazalı, Ersin. Vergisel ve Yeni Türk Ticaret Kanunu Yönüyle Anonim ve Limited Şirketlerde Tasfiye, Devir, Birleşme, Bölünme ve Tür Değişimi İşlemleri. İstanbul: Maliye Hesap Uzmanları Derneği Yayınları, 2015.
• Öncel, Mualla vd. Vergi Hukuku. Ankara: Turhan Kitabevi, 26. Bası, 2017.
• Özbalcı, Yılmaz. Kurumlar Vergisi Kanunu Yorum ve Açıklamaları. Ankara: Oluş Yayıncılık, 2012.
• Pernsteiner, Helmut. “İşletme Bilimi Literatüründe Birleşme Kavramı”. çev. Çağla Ersen. Şirket Birleşmeleri. ed. Haluk Sümer – Helmut Pernsteiner. 589-614. İstanbul: Alfa Yayınları, 2004.
• Poroy, Reha – Tekinalp, Ünal – Çamoğlu, Ersin. Ortaklıklar Hukuku I. İstanbul: Vedat Kitapçılık, Yeniden Yazılmış 13. Bası, 2014.
• Pulaşlı, Hasan. Şirketler Hukuku Şerhi. Ankara: Adalet Yayınevi, 2018.
• Sarıtaş, Mehmet - Ergüneş, İsmail. “Birleşme, Devir, Bölünme Müesseselerinin Zarar Mahsubu Açısından Değerlendirilmesi”. Vergi Dünyası Dergisi 247 (Ekim 2001), 145-149.
• Susuz, Kağan. “Birleşme”. Şirketler Hukuku Şerhi. ed. Kemal Şenocak. Ankara: Seçkin, 2023.
• Sümer, Haluk – Sümer, E. Handan. “Füzyonlar ve Muhasebe Yöntemlerinde Meydana Gelen Gelişmeler”. Şirket Birleşmeleri. ed. Haluk Sümer – Helmut Pernsteiner. 361-380. İstanbul: Alfa Yayınları, 2004.
• Tarakçı, Hızır. Vergi ve Sermaye Piyasası Mevzuatı ile Türk Ticaret Kanunu Açısından Kurumlarda Sona Erme. İstanbul: Polaris Yayınları, 2003.
• Taşözü, Zehra. Türk Ticaret Kanunu ve Kurumlar Vergisi Kanunu’na Göre Birleşme. İstanbul: İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2013.
• Tekinalp, Ünal. Sermaye Ortaklıklarının Yeni Hukuku - Tek Kişi Ortaklığı, Anonim ve Limited Ortaklıklar, Ortaklıklar Topluluğu, Birleşme, Bölünme ve Tür Değiştirme. İstanbul: Vedat Kitapçılık, 2015.
• Terzi, Gökhan. “Uluslararası Çifte Vergilendirmeyi Önlemeye Yönelik Model Vergi Anlaşmaları ve Anlaşmazlıkların Çözüm Yöntemleri”. Gümrük Ve Ticaret Dergisi 12 (Haziran 2018), 30-41.
• Tüfekçioğlu, Nevzat. “Şirketlerin Birleşmesi ve İştirak İlişkisi”. Vergi Dünyası Dergisi 255 (Kasım 2002), 4-9.
• Türk, Hikmet Sami. Ticaret Ortaklıklarının Birleşmesi. Ankara: Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü Yayın No: 185, Olgaç Matbaası, 1986.
• Vural, İrfan. “Kurumlar Vergisi Kanununa Göre Gerçekleştirilen Devir ve Tam Bölünme İşlemlerinde Dikkat Edilmesi Gereken Vergisel Hususlar”. Vergi Sorunları Dergisi 304 (Ocak 2014), 45-50.
• Vural, İrfan. Yorum ve Açıklamalarla Kurumlar Vergisi Kanunu. Ankara: Gelirler Kontrolörleri Derneği Yayını, 2009.
• Yakışıklı, Ramazan. “Devir İşlemi Sonucu Zarar Mahsup Süresi Uzatılabilir mi?”. Vergi Dünyası Dergisi 348 (Ağustos 2010), 26-31.
• Yavaşlar, Funda Başaran. “Birleşen Sermaye Şirketi Ortaklarının Vergilendirilmesi”. Şirket Birleşmeleri. ed. Haluk Sümer – Helmut Pernsteiner. 111-136. İstanbul: Alfa Yayınları, 2004.
• Yıldırım, Ali Haydar - Kolotoğlu, Olcay. Anonim ve Limited Şirketlerin Kuruluşu‐Tasfiyesi, Birleşmesi, Devri, Nevi Değişikliği, Bölünme ve Hisse Değişimi. Ankara: Yaklaşım Yayınları, 2003.