Bir Sosyal Ağ Analizi Çalışması: 18. Yüzyıl Sonlarında Bursa Âyanı

Yıl 2012, Cilt: 5 Sayı: 10, 39 - 49, 01.02.2012

Nilüfer Alkan Güney

Öz

A large number of researches have been conducted on the âyans who made their marks on 18th century Ottoman history. These researches have generally focused on some of the most powerful and influential âyan dynasties. However, the findings about the exact sources of âyan’s influence on society and administration are still limited. This study suggests using social network analysis (SNA) in order to expand the knowledge base about âyans as a social stratum. In this study, on two Bursa court registers belonging to the late 18th century, in which âyans of Bursa were most effective, the method of social network analysis was carried out according to the debtor-creditor relation as a variable. In this paper, the results of this experiment are presented. 

Anahtar Kelimeler

 Social Network Analysis (SNA), âyans, Bursa, 18th century, court registers 

A Study of Social Network Analysis: The Âyan of Bursa in the late 18th Century

Öz

18. yüzyıl Osmanlı tarihine damgasını vuran âyanlar hakkında çok sayıda araştırma yürütülmektedir. Bu araştırmalar genellikle en güçlü ve nüfuzlu âyanlar ve âyan hanedanları üzerinde yoğunlaşmaktadır. Âyanın toplum ve yönetim üzerindeki etkisinin asıl kaynakları hakkındaki tespitler ise hâlen sınırlıdır. Bu çalışma, âyanlar hakkındaki bulguları genişletmek için sosyal ağ analizi metodunu kullanmayı önermektedir. Bursa’da âyanların en etkili olduğu dönem olan 18. yüzyıl sonlarına ait Bursa Kadı Sicilleri üzerinde, alacaklı-borçlu ilişkisi temel değişken olarak alınmış ve sosyal ağ analizi metodu kullanılarak bir analiz yapılmıştır. Bu makalede yapılan analizin sonuçları sunulmaktadır. 

Anahtar Kelimeler

 Sosyal Ağ Analizi (SAA), âyanlar, Bursa, 18. yüzyıl, kadı sicilleri 

Kaynakça

• Bursa Court Registers, B 226, B 232.
• BARKEY Karen, Empire of Difference The Ottomans in Comparative Perspective, Cambridge University Press, USA 2008.
• DEMİR Hülya-Fatih Taktak, “Konumsal Veri Üzerine Sosyal Ağ Analizi (SAA): Afyonkarahisar Örneği”, Electronic Journal of Map Technologies, 3/1, 2011, pp. 7-16.
• ERGENÇ Özer, “Osmanlı Klâsik Dönemindeki <Eşraf ve A’yan> Üzerine Bilgiler”, Osmanlı Araştırmaları, 3, 1982, pp. 105-118.
• GÜRSAKAL Necmi, Sosyal Ağ Analizi, Dora Yay. Bursa 2009.
• İNALCIK Halil, “Centralization and Decentralization in Ottoman Administration”, Studies in Eighteenth Century Islamic History, Southern Illinois University Press, USA 1977, pp. 27-52.
• KUDUĞ Harun, Anlamsal Web Tabanlı Kurumsal İş Ağının Analizi, Ege University, the Institute of Sciences, İzmir 2011, (Unpublished Master Thesis),
• LEE Thomas, “A Social Network Analysis of the Founders of Institutionalized Public Accountancy, The Academy of Accounting Historians, 27/2, 2000, pp. 1-48.
• MERT Özcan, “Ayan”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, 4, 1991, p. 195-196.
• SCOTT John, Social Network Analysis A Handbook, 2.ed, Sage Pubications, London 2000.
• TAMDOĞAN Işık “ ‘Büyükleri Saymak, Küçükleri Sevmek’ 18. Yüzyıl Adanası’nda Ayanların İlişki Ağları ve İki Farklı İlişki Yürütme Üslubu”, Tarih ve Toplum Yeni Yaklaşımlar, 1, Bahar 2005, pp. 77-96.
• WASSERMAN Stanley-Katherine Faust, Social Network Analysis Methods and Applications, Cambridge University Press, USA 1994.