Kümeleme Analizi ile Portföy Seçimi: İMKB-100 Endeksi Üzerine Bir Çalışma

Yıl 2010, Sayı: 2, 160 - 179, 01.09.2010

Mehmet Emin Karabayır Murat Doğanay

Öz

Bu çalışmada hiyerarşik kümeleme analizi kullanılarak İstanbul Menkul Kıymetler Borsası-100 İMKB-100 Endeksinde işlem gören hisse senetlerinin risk-getiri kıstaslarına göre sınıflandırılması yapılmış, böylece bilgilendirilmiş bir yatırımcının kümeleme analizi yardımıyla nasıl daha rasyonel yatırımlar yapabileceği gösterilmeye çalışılmıştır. İMKB-100 Endeksinde işlem gören hisse senetleri 10 kümeye ayrılmış ve elde edilen bulgulara göre yatırımcının ilk zaman aralığında seçtiği hisse senetlerinden oluşan kümeyi, ikinci zaman aralığında portföyünde tuttuğunda kazanç sağlayacağı sonucuna ulaşılmıştır. Buradaki bilgileri kullanan bir yatırımcı aynı risk düzeyinde daha fazla getiri sağlayan hisse senetlerini seçebileceği gibi, aynı getiriyi sağlayan daha düşük riskli hisse senetlerini seçerek karını maksimize veya muhtemel zararlarını minimize edebilir

Anahtar Kelimeler

Hisse Senedi, Hisse Senedi Riski, Hisse Senedi Getirisi, Portföy, Kümeleme Analizi, İMKB-100

PORTFOLIO SELECTION WITH CLUSTER ANALYSIS: A STUDY ON ISTANBUL STOCK EXCHANGE-100 INDEX

Öz

In this study, stocks traded in the İstanbul Stock Exchange-100 ISE100 Index are classified according to a risk-return criterion using hierarchical clustering algorithms. Doing this, it is intended to show that how an informed investor can make more rational investments using cluster analysis. Stocks traded in the ISE-100 Index are sorted into 10 clusters and it was measured if the chosen first-period stock clusters should be chosen also in the second period in order to get profit. An investor using the information presented here can choose either to invest in high return stocks with the same risk level, or to invest in low risk stocks with the same return level; in order to maximize the profit gained or to minimize the possible loss .

Anahtar Kelimeler

Stock, Stock Risk, Stock Return, Portfolio, Cluster Analysis, ISE-100

Kaynakça

• ABARBANELL, J.S., ve BUSHEE, B. J. (1997), Fundamental Analysis, Future Earnings, and Stock Prices, Journal of Accounting Research, Cilt:35, No:1, 1-24.
• AKTAŞ, R. ve KARAN, Mehmet B. (1999), Multivariate Statistical Modelling for the Classification of the Shares Traded at the İMKB as to Their Average Earnings, Kara Harp Okulu Bilim Dergisi, Cilt:9, Sayı:1, 13–40.
• AKTAŞ, R. ve KARAN, Mehmet B. (2000), Predicting Stock Returns Using Fundamental Information and Multivariate Statistical Modelling: An Empirical Study on İstanbul Stock Exchange, Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt:18, Sayı:2, 433–449.
• ALDENDERFER, M. S. ve BLASHFİELD, R. K. (1984), Cluster Analysis, Sage University Paper Series on Quantitative Applications in the Social Sciences, n. 044. Beverly Hills, CA: Sage Publications, Inc
• BRANDT, M. W., SANTA-CLARA, P. ve VALKANOV, R. I., (2005), Parametric Portfolio Policies: Exploiting Characteristics in the Cross Section of Equity Returns, EFA 2005 Moscow Meetings Paper .
• BENNETT, J. A., SİAS, R. W., ve STARKS, L. T. (2003), Greener Pastures and the Impact of Dynamic Institutional Preferences, The Review of Financial Studies , Cilt:16, Sayı:4, 1203-1238.
• DA COSTA, Jr, N., CUNHA, J. ve DA SILVA, S. (2005), Stock Selection Based on Cluster Analysis, Economics Bulletin, Cilt: 13, No:1, 1-9.
• FAMA, E. ve FRENCH, K. (1992), The Cross-Section of Expected Stock Returns, Journal of Finance, Cilt:47, 427-465.
• FAMA, E. ve FRENCH, K. (1996), Multifactor Explanations of Asset Pricing Anomalies, Journal of Finance, Cilt:51, 55-84.
• FERREİRA, M. A., ve MATOS, P. (2008), The Colors of Investors’ Money: The Role of institutional Investors Around The World, Journal of Financial Economics , Cilt:88, Sayı:3, 499-533.
• FRENCH, K. R., SCHWERT, G. W. ve STAMBAUGH, R. F. (1987), Expected Stock Returns and Volatility, Journal of Financial Economics, Cilt:19, 3-29.
• GOMPERS, P. A., ve METRICK, A. (2001), Institutional Investors and Equity Prices, Quarterly Journal of Economics, Ciltt:116, Sayı:1, 229-259.
• GÖNENC, Halit ve KARAN, Mehmet B. (2001), Do Value Stocks Earn Higher Returns than Growth Stocks in An Emerging Market? Evidence from Istanbul Stock Exchange, EFMA 2001 Lugano Meetings Paper.
• GREİG, A. C. (1992), Fundamental Analysis and Subsequent Stock Returns, Journal of Accounting and Economics, Cilt:15, 413-442.
• HOLTHAUSEN, ROBERT W. ve LARCKER, D. F. (1992), The Prediction of Stock Returns Using Financial Statement Information, Journal of Accounting and Economics, Cilt:15, 373-411.
• JEGADEESH, N. (1992), Does Market Risk Really Explain the Size Effect?, Journal of Financial and Quantitative Analysis, Cilt:27, 337-351.
• KALAYCI, Şeref. (2005), SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri, Asil Yayın Dağıtım, Ankara.
• KARAN, Mehmet B. (2004), Yatırım Analizi ve Portföy Yönetimi, Gazi Kitabevi, Ankara, ISBN: 975-3713-99-8.
• KAYGISIZ, Z., SARAÇLI, S. ve DOKUZLAR, K. U. (2005), İllerin Geliş- mişlik Düzeyini Etkileyen Faktörlerin Path Analizi ve Kümeleme Analizi ile İncelenmesi (7. Uluslararası Ekonometri ve İstatistik Sempozyumu 25-27 Mayıs 2005 İstanbul Üniversitesi Bildiri).
• KİM, D. (1997), A Reexamination of Firm Size, Book-to-Market, and Earnings Price in the Cross-Section of Expected Stock Returns, Journal of Financial and Quantitative Analysis, Cilt:32, No:4, 463-489.
• LEWELLEN, J. (2004), Predicting Returns with Financial Ratios, Journal of Financial Economics, Cilt:74, 209-235.
• LINTNER, J. (1965), The Valuation of Risk Assets and the Selection of Risky Investments in Stock Portfolios and Capital Budget, Review of Eco- nomics and Statistics, Cilt:47, 13-37
• LORR, Maurice. (1993), Cluster Analysis for Social Scientists, Jossey- Bass, San Francisco. Aktaran: Yaylalı, M., E. Oktay ve Y. Akan, Kişi Başına Düşen GSYİH Değerlerine Göre Türkiye’deki Coğrafi Bölgelerin ve GSYİH’yı Oluşturan Sektörlerin Kümelenmesi (7. Uluslararası Ekonometri ve İstatistik Sempozyumu 25–27 Mayıs 2005 İstanbul Üniversitesi Bildiri).
• MARKOWİTZ, H. (1952), Portfolio Selection, Journal of Finance, Cilt: 7, No.1:77-91. Aktaran: Chow, G., Portfolio Selection Based on Return, Risk, and Relative Performance, Financial Analysts Journal, March-April 1995, 54- 60.
• MERTON, R. C. (1973), An Intertemporal Asset Pricing Model, Econometrica, Cilt:41, 867-887.
• MOSSİN, J. (1966), Equilibrium in a Capital Asset Market, Econometrica, Cilt:34, 768-783.
• NAKİP, Mahir. (2003), Pazarlama Araştırmaları: Teknikler ve (SPSS Destekli) Uygulamalar, Seçkin Yayıncılık, Ankara.
• OU, J., ve PENMAN, S. (1989), Financial Statement Analysis and the Prediction of Stock Returns, Journal of Accounting and Economics, Cilt: 11, 295-329.
• SETİONO, B., ve STRONG, N. (1998), Prediction of Stock Returns Using Financial Statement İnformation, Journal of Business Finance and Accounting, Cilt: 25, 631-658.
• SHARPE, W.F. (1964), Capital Asset Prices: A Theory of Market Equilibrium Under Conditions of Risk, Journal of Finance, Cilt:19, 425-442.
• STOBER, T.L. (1992), Summary Financial Statement Measures and Anaalysts’ Forecasts of Earnings, Journal of Accounting and Economics, Cilt: 15, 347-372.
• TANG, G.Y.N. ve SHUM, W.C. (2004), The Risk Return Relations in the Singapore Stock Market, Pasific-Basin Finance Journal, Cilt:12, 179-195.
• WARD, Jr. J. H. (1963), Hierarchical Grouping to Optimize an Objective Function, Journal of The American Statistical Association, Cilt: 58, 236-244.
• Yaylalı, M., OKTAY, E. ve AKAN, Y. (2005), Kişi Başına Düşen GSYİH Değerlerine Göre Türkiye’deki Coğrafi Bölgelerin Ve GSYİH’yı Oluşturan Sektörlerin Kümelenmesi (7. Uluslararası Ekonometri ve İstatistik Sempoz- yumu 25-27 Mayıs 2005 İstanbul Üniversitesi Bildiri).
• www.imkb.gov.tr (Erişim tarihi: 24.12.2009).
• www.kap.gov.tr (Erişim tarihi: 02.01.2010).
• www.platodata.com.tr (Erişim tarihi: 22.12.2009).
• http://sunsite.univie.ac.at/textbooks/statistics/stcluan.html#area (Erişim tarihi: 15.12.2009).