THE ANALYSIS OF COMMERCE IN ISTANBUL IN THE EIGHTEENTH-CENTURY ACCORDING TO ISTANBUL AHKÂM REGISTERS (1750-1763)
Öz
This study, which aims to evaluate the commerce of Istanbul in the 18th century, is based on the classification of Istanbul Ahkâm Registers in the period of 1750-1763. In order to classify the provisions of Ahkâm Registers; (a) registry (book) numbers, (b) application areas, (c) conflict issues, (d) the social position of the litigants, (e) the religion of the litigants, and (f) application years were chosen as the basic analysis variables. Each judgement, which were based on this systematic, were examined in themselves.221 provisions of the commerce were determined in Istanbul Ahkâm Registers in the period of May 1750-December 1763. The analysis of this Ahkâm Books (between 3-6 books), the maximum provisions were found with 3rd part (28.1%) of them. The most problems of the commerce of Istanbul were “commerce, price, assignation, transport and storage of merchandise” (44.3%) and “maritime trade, shipping, marine accident and shipwrecked merchandise” (35.3%). Moreover, the most commercial problems occurred in Haslar (40.3%) region. Also, the most commercial problem in Surici and Uskudar was “provide and transport of product, firewood and coal” (respectively 12 and 35 cases); in Galata and Haslar was “rescue, protection and returning to the owner of the merchandise of the wrecked ship” (respectively 8 and 35 cases)The commercial problems of Istanbul in the 18th century occurred between the reaya (76%). Both the applicants and the complainees were intensity composed by the Muslims reaya which were dwelling in centrum. It was determined that 22.6% of this commercial problems occured in the period of 1760-1761.
Öz
18.yüzyılda İstanbul’daki ticareti değerlendirme amacındaki bu çalışma, 1750-1763
yılları arasındaki döneme ait İstanbul Ahkâm Defterleri’nin tasnifine yöneliktir. Ahkâm
defterlerinde yer alan kayıtlardaki hükümleri tasnif edebilmek için; (a) defter numaraları,
(b) başvuru yerleri, (c) ihtilaf konuları, (d) ihtilafın taraflarının sosyal konumları, (e)
ihtilafın taraflarının dinleri ve (f) başvuru yılları, temel analiz değişkenleri olarak
seçilmiştir. Her bir hüküm, bu sistematiğe göre -öncelikle kendi içlerinde ve daha sonra
da genel analize tabi tutularak- incelenmiştir.
İstanbul Ahkâm Defterleri Kayıtları’nda, Mayıs 1750 - Aralık 1763 tarihleri arasındaki
dönemde, ticaret ile ilgili olarak 221 tane hüküm tespit edilmiştir. 3-6 arasında yer alan
ilgili Ahkâm defterindeki bu hükümlerden, en fazla kaydın 3 numaralı defterde (%28,1)
yer aldığı görülmüştür. İstanbul’da yaşanan ticari sorunların, yoğunluklu olarak “ticari
emtianın alımı, satımı, fiyatı, tahsisi, nakli ve depolanması” (%44,3) ve “deniz ticareti,
gemicilik, deniz kazaları ve kazaya uğrayan ticari emtia” (%35,3) konularıyla ilgili
oldukları belirlenmiştir. Bununla birlikte en fazla ticari sorun, Haslar (%40,3) bölgesinde
yaşanmıştır. Yine, Suriçi ile Üsküdar kazalarında sıklıkla “zahire, odun, kömür vs. temini
ve nakli” (sırasıyla 12 ve 35 karar); Galata ile Haslar kazalarında yoğunlukla “kazaya
uğrayan ticaret gemisindeki emtianın kurtarılması, korunması ve sahibine iadesi”
(sırasıyla 8 ve 35 karar) konularına ilişkin sorunlar yaşanmıştır.
18.yüzyılda İstanbul’daki ticari sorunların, çoğunlukla yönetilenler (reaya) arasında
yaşandığı (%76) belirlenmiştir. Hem müracaat eden ve hem de şikayet edilen taraflar,
çoğunlukla şehir merkezinde yaşayan Müslüman yönetilen reayadan müteşekkildir.
İncelenen dönemdeki sorunların %22,6’sının, 1760-1761 yılları arasındaki dönemde
yaşandığı tespit edilmiştir.
Anahtar Kelimeler
18.yüzyıl Osmanlı Ticaret Sistemi İstanbul’daki Ticaret İstanbul Ahkâm Defterleri
Ayrıntılar
| Diğer ID | JA95SA52NU |
|---|---|
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 1 Aralık 2015 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2015 Cilt: 17 Sayı: 3 |