Türkiye’de Enerji Kullanımı ve İklim Değişikliği: 1990-2030 Dönemine İlişkin Tanımsal Bir Uygulama

Yıl 2017, Cilt: 19 Sayı: 2, 430 - 453, 08.09.2017

Sevda Yapraklı , Turgut Bayramoğlu

Öz

Bu çalışmanın amacı, Sera Gazı Salımı
(SGS)’ndaki artışın ortaya çıkardığı iklim değişikliğinin durdurulmasına
yönelik faaliyetlere Türkiye’nin uyum sağlayıp sağlayamayacağını özellikle
enerji kullanımı bazında incelemektir. Bu amaçla iklim değişikliğine ilişkin
uluslararası faaliyetlerden hareketle “SGS ve yenilenemeyen enerji kullanımını
azaltmaya yönelik 6 temel kriter” belirlenmiş ve Türkiye’nin söz konusu
kriterleri yerine getirebilme düzeyi araştırılmıştır. Çalışmada Türkiye’nin
iklim değişikliği ile ilgili hedefleri dikkate alınarak,
1990-2030 yıllarını kapsayan bir dönem için beşer yıllık veriler kullanılmış ve
tanımsal analizler yapılmıştır. Analiz sonuçları Türkiye’nin, iklim
değişikliğini durdurmaya yönelik SGS ve yenilenemeyen enerji kullanımına
ilişkin 6 temel kriteri yerine getirebilmesi için zamana ihtiyacı olduğunu
göstermiştir. 

Anahtar Kelimeler

Sera Gazı Salımı, İklim Değişikliği, Enerji Kullanımı, Paris İklim Anlaşması, Tanımlayıcı Analiz

Energy Use and Climate Change in Turkey: A Descriptive Application for The Period 1990-2030

Öz

The aim of this study is
to investigate, especially on the basis of energy use, whether Turkey can adapt
to activities aimed at stopping climate change caused by the increase in
Greenhouse Gas (GHG) emission. For this purpose, “six basic criteria for
reducing the use of non-renewable energy and GHG emission” have been determined
with reference to international activities related to climate change and the
level of Turkey's ability to meet such criteria has been researched. Based on
Turkey’s climate change targets in this study, it has been used five-years of
data for the period of 1990-2030 and has been performed descriptive analysis.
The results of the analysis have shown that needs time of Turkey to fulfill the
six basic criteria for reducing for the use of non-renewable energy and GHG
emission for stopping climate change. 

Anahtar Kelimeler

Greenhouse Gas Emission, Climate Change, Energy Use, Paris Climate Agreement, Descriptive Analysis

Kaynakça

• Alam, M.S., “Economic Growth with Energy”, Munich Personal RePEc Archive (MPRA) Paper, No: 1260, 2006.
• Ayan, T. ve Pabuçcu, H., “Yenilenebilir Enerji Kaynakları Yatırım Projelerinin Analitik Hiyerarşi Süreci Yöntemi İle Değerlendirilmesi”, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi Y.2013, C.18, S.3, s.89-110.
• Bergh, J.C.J.M., “Ecological Economics: Themes, Approaches, and Differences with Environmental Economics”, Tinbergen Institute Discussion Papers, No: 00-080/3, 2000.
• Bernard, A. ve Vielle, M., “An Appraisal of The French Nuclear Program with Respect to The Kyoto Protocol Through a World: Dynamic General Equilibrium Model”, International Energy Markets, Competition and Policy, Issue; 88, 1997, s. 2-24.
• BMIDÇS, “UNFCCC: Article 2 Objective”, 1992, http://unfccc.int/files/essential_background/publications_htmlpdf, (Erişim Tarihi: 02.04.2012).
• _____, “Paris Agreement English”, 2015, http://unfccc.int/files/essential_background/convention/application/pdf/english_paris_agreement.pdf, (Erişim Tarihi: 14.04.2016).
• _____, “INDCs Synthesis Reports”, 2016, http://unfccc.int/focus/indc_portal/items/8766/9240.php, (Erişim Tarihi: 12.03.2016).
• _____, “GHG Emission Profiles for Annex I Parties and Major Groups”, 2016a, http://unfccc.int/ghg_data/ghg_data_unfccc/ghg_profiles/items/4625.php, (Erişim Tarihi: 02.03.2016).
• _____, “Intended Nationally Determined Contributions (INDCs)”, 2016b, http://unfccc.int/focus/indc_portal/items/8766.php, (Erişim Tarihi: 02.03.2016).
• Burniaux, J.M. ve Martins, J.O., “Carbon Leaka-Ges: A General Equilibrium View”, Economic Theory, Cilt 49, 2012, s. 473-495.
• Cluver, F.H., Cooper, C.J. ve Kotze, D.T., “The Role of Energy in Economic Growth”, 1999, http://www.worldenergy.org/weceis/publications/default/tech_papers/17th_congress/1_1_17.asp, (Erişim Tarihi: 20.03.2014).
• Çelebi Boz, F. ve Bayramoğlu, T., “Paris Climate Summit And Turkey's Renewable Energy Policies”, Applied Research In Health And Social Sciences: Interface And Interaction, Vol. 13, No. 1, 2016
• Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, “Türkiye İklim Değişikliği Stratejisi: 2010-2023”, 2012a, https://www.csb.gov.tr/db/iklim/banner/banner592.pdf, (Erişim Tarihi: 12.05.2015).
• Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, “Türkiye’nin İklim Değişikliği Uyum Stratejisi ve Uyum Planı: 2011-2023”, 2012, https://www.csb.gov.tr/db/iklim/editordosya/uyum_stratejisi_TR.pdf, (Erişim Tarihi: 12.05.2015)
• Damar, N.B., “Paris İklim Değişikliği Anlaşması COP 21 ve Türkiye”, Elektrik Mühendisliği Dergisi, Cilt: 456, 2016, s. 69-72.
• DEKTMK, “Yayınlar: Enerji Raporları”, 2016, http://www.dektmk.org.tr/, (Erişim Tarihi: 04.04.2016).
• EIGM, “İstatistikler: Denge Tabloları”, 2016, http://www.eigm.gov.tr/tr-TR/Denge-Tablolari/Denge-Tablolari?page=2, (Erişim Tarihi: 04.04.2016).
• Halıcıoğlu, F. “An Econometric Study of CO2 Emissions, Energy Consumption, Income and Foreign Trade in Turkey”, Energy Policy, Cilt 37, 2009, s. 1156-1164.
• IEA, “CO2 Emissions From Fuel Combustion Highligths”, 2015, https://www.iea.org/publications/CO2Emissions2015.pdf, (Erişim Tarihi: 03.02. 2016).
• _____, “Key World Energy Statistics”, 2015a, https://www.iea.org/publications/freepublications/publication/keyworldenergystatistics-2015.html, (Erişim Tarihi: 02.03.2016).
• _____, “Energy Atlas-Energy Indicators”, 2016, http://energyatlas.iea.org/?subject=-297203538, (Erişim Tarihi: 02.03.2016).
• IKV, “2020’ye Doğru Kyoto-Tipi İklim Değişikliği Müzakereleri”, 2013, http://www.ikv.org.tr/images/files/Kyoto.pdf, (Erişim Tarihi: 23.02.2015).
• INDC-Türkiye, “Kesin Katkı İçin Ulusal Niyet Beyanı”, 2015, http://iklimzirvesi.org/wp-content/uploads/2015/10/INDC-Turkiye-Turkce.pdf, (Erişim Tarihi: 04.03.2016).
• IPCC, “Special Report on Emission Scenarios”, 2000, https://www.ipcc.ch/pdf/special-reports/spm/sres-en.pdf, (Erişim Tarihi: 02.04.2014).
• _____, “Climate Change: The Physical Science Basis, Frequently Asked Questions”, 2013, https://www.ipcc.ch/report/ar5/wg1/docs/WG1AR5_FAQbrochure_FINAL.pdf, (Erişim Tarihi: 25.05.2014).
• IPM, “COP21’in Ardından”, 2016, http://ipc.sabanciuniv.edu/new/cop21-ardindan/, (Erişim Tarihi: 02.03.2016).
• Kazokoğlu, C., “10 grafikte BM İklim Değişikliği Konferansı ve Türkiye”, 2015, http://www.bbc.com/turkce/ekonomi/2015/11/151130_cop21_turkiye_cuneyt_kazokoğ, (Erişim Tarihi: 10.04.2016).
• Kumbaroğlu, G. ve Madlener, R., “Energy and Climate Policy Analysis with the Hybrid Bottom-Up Computable General Equilibrium Model SCREEN: The Case of the Swiss CO2 Act”, Annals of Operations Research, Cilt 121, Sayı 1-4, 2003, s. 181-203.
• Kumbaroğlu, G., Madlener, R. ve Demirel, M., “A Real Options Evaluation Model for The Diffusion Prospects of New Renewable Power Generation Technologies”, Energy Economics, Cilt 30, Sayı 4, 2008, s. 1882-1908.
• Najam, A. ve Cleveland, C.J., “Energy and Sustainable Development At Global Environmental Summits: An Evolving Agenda”, Environment, Development and Sustainability, Cilt 5, Sayı 2, 2003, s. 117-138.
• Ockwell, D.G., “Energy and Economic Growth: Grounding our Understanding in Physical Reality”, Energy Policy, Vol: 36, 2008, s. 4600-4604.
• Pabuçcu, H. ve Bayramoğlu, T., “Yapay Sinir Ağları İle CO2 Emisyonu Tahmini: Türkiye Örneği”, Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 18/3 (2016) 762-778.
• Say, N.P. ve Yücel, M., “Energy Consumption and CO2 Emission in Turkey: Emprical Analysis and Future Projection Based on Economic Growth”, Energy Policy, Cilt 34, 2006, s. 3870-3786.
• Spash, C.L., “The Development of Environmental Thinking in Economics”, Environmental Values, Vol: 8, 1999, s. 413-435.
• Tezel, Y.S., İktisadi Büyüme, İkinci Baskı, Ankara, İmaj Yayıncılık, 1995.
• TTGV, “İklim Değişikliği ve Sürdürülebilir Kalkınma Ulusal Raporu”, 2002, http://www.ttgv.org.tr/content/docs/iklim-degisikligi-ve-surdurulebilir-kalkinma.pdf, (Erişim Tarihi: 13.02.2016).
• TÜİK, “Ulusal Sera Gazı Emisyon Envanteri-2013”, 2015, http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=399, (Erişim Tarihi: 04.03.2016).
• UNDP, “BMIDÇS Kapsamında Sunulacak İlk İki Yıllık Raporun Hazırlanmasına Destek Projesi”, 2014,
• http://www.tr.undp.org/content/turkey/tr/home/operations/projects/..., (Erişim Tarihi: 25.02.2016).
• Weart, S.R., The Discovery of Global Warming, Cambridge, Harvard University Press, 2003.
• Yapraklı, S., Enerjiye Dayalı Büyüme: Türk İmalat Sanayi Üzerine Ekonometrik Uygulamalar, I. Baskı, İstanbul, Beta Yayınevi, 2013.