Devlet ve Örgütlü Yapılar: Kamusal Alanda Bir Karşılaşmanın İmkân ve Sonuçları Üzerine

Yıl 2017, Cilt: 19 Sayı: 2, 475 - 491, 08.09.2017

Fatih Ertugay

Öz

Bu çalışma kamusal alan tartışmaları çerçevesinde
Türkiye’deki kamusal alan algısını ve bu alandaki aktörlerin bazılarının
karşılıklı ilişkilerini incelemeyi amaçlamaktadır. Türkiye’de devlete terk
edilen, devletin de büyük bir isteklilikle sahiplendiği ve diğer aktörleri
büyük oranda dışladığı kamusal alan, hali hazır görünümü ile sorunludur. Çeşitli kuramsal tartışmalara konu olan bu sorunun teknik
bir çözümünün olduğunu iddia edebilmek de bir hayli güçtür. Bu güçlük, söz
konusu sorunun belirli bir tarihselliğe, sosyal, siyasal ve ekonomik bir
birikime/yığılıma yaslanmasından kaynaklanmaktadır. Bu birikim
içerisinde kamusal alanda etkin biçimde görünür olacak aktörlerden birisi de örgütlü yapılardır.

Türkiye’de örgütlü yapılar, kamusal alanın temel-özerk
bir aktörü olarak hareket etmek yerine, tali-edilgen ve bağımlı bir parça gibi davranmaktadırlar.
Dolayısıyla bu da, kamusal alanın, teorik olarak öngörülen dönüştürücü etkisini
büyük oranda ortadan kaldırmaktadır. Çalışma tam da bu noktaya odaklanmaktadır.
Başka bir anlatımla dönüştürücü bir etkiye sahip olması gereken kamusal alanın,
örgütlü yapıların devletle kurdukları sorunlu ilişkiden ötürü dönüşen bir
mahiyete bürünmesini sorunsallaştırmaktadır. Son tahlilde devlet ve örgütlü
yapıların kamusal alanda karşılaşmalarının imkânı ve sonuçları üzerine
düşünmek, aynı zamanda Türkiye’de kamusal alanın bir kamu alanı gibi görülmesinden çıkarılması üzerine düşünmek
olacaktır.

Anahtar Kelimeler

Dönüştürücü kamusal alan, dönüşen kamusal alan, kamusal alanda karşılaşma, devlet, örgütlü yapılar.

State and Organized Structures: On The Possibility and Results of A Confrontation In Public Sphere

Öz

This study, within the framework the public sphere
discussions, aims to analyze the perception of the public sphere in Turkey and
to investigate the mutual relations of the actors in this area. Public sphere
which has been abandoned to the state, has been possessed by the state and has
been excluded other actors by the state is problematic with current view.
Also a technical solution to this problem, which
is the subject of various theoretical discussions is not possible. This
difficulty is due to a certain historicity, social, political and economic
accumulation/conglomeration of this problem. Within this accumulation, one of
the actors will be visible in the public sphere are organized structures.

Organized structures in Turkey are acting as a
subsidiary-passive and dependent part, rather than acting as a basic-autonomous
actor of the public sphere. Therefore, this largely removes the theoretically
predicted transformative effect of the public sphere. The focus of this study
is precisely on this point. In other words, the study questions the public
sphere, which should have a transformative influence, has a transforming
content due to the problematic relation of organized structures with the state.
In the final analysis, considering on the possibility and results of
confrontation of state and organized structures in public sphere, will mean to
consider with the essential features of public sphere in Turkey.

Anahtar Kelimeler

Transforming public space, transformed public space, confrontation in public space, state, organized structures

Kaynakça

• Arslan, Z. (2002). Anayasal Devlet ve Siyasal Tarafsızlık. Liberalizm, Devlet, Hegemonya, (Der.) Fuat Keyman. İstanbul: Everest Yayınları.
• Aydın, M. (2003). Kamusal Alan ya da Siyasetin Ön Bahçesi. Sivil Toplum, 1(4), 7-18.
• Aydın, S. (2017). Müzakereci Demokrasi Modeli’nin Kamusal Alanı: Nasıl Bir İletişim Özgürlüğü?. The Turkish Online Journal of Design, Art and Communication – TOJDAC, 7(1), 139-149.
• Bacık, G. (2003). Devlet ve Birey Aşınırken Kamusal Alanı Düşünmek., Sivil Toplum. 1(2), 25-29.
• Başer, E. (1996). Özelleştirme Vesilesiyle İktisada ve Kamusal Dair (II). Birikim. (82), 25-34.
• Belge, M. (1988). Sivil Toplum Örgütleri”, Merhaba Sivil Toplum. (Der.) Taciser Ulaş. İstanbul: Helsinki Yurttaşlar Derneği.
• Benhabib, S. (1996). Kamu Alanı Modelleri. (Çev.) Doğan Şahiner. Cogito. (8), 238-258.
• Benhabib, S. (1999). Modernizm, Evrensellik ve Birey. (Çev.) Mehmet Küçük. İstanbul: Ayrıntı Yay.
• Çaha, Ö. (1999). Sivil Toplum, Aydınlar ve Demokrasi. İstanbul: İz Yayıncılık.
• Çaha, Ö. (2003). Mahrem Kamusal Alan. Sivil Toplum, 1(2), 79-88.
• Çaha, Ö. (2004). Sivil Toplum Sivil Topluma Karşı. Açık Toplum Yazıları. Ankara: Liberte Yayınları.
• Çaha, Ö. (2004b). İdeolojik Kamusal Alanın Krizi. Açık Toplum Yazıları. Ankara: Liberte Yayınları.
• Çaylak, A. (2008). Autocratic or Democratic?: A Critical Approach to Civil Society Movements in Turkey (Focussing on IHD: Human Rights Association, MAZLUMDER: Organization for Human Rights and Solidarity for Oppressed People, ADD: Atatürk Thought Association and LDT: Association for Liberal Thinking). Journal of Economic and Social Research. 10 (1), 115-151.
• Demir, S. (1999). Kamusal Alanın Belirlenmesinde Ben ile Öteki’nin Yeri. Doğu-Batı, 2(5), 209-212.
• Doğan, İ. (2002). Özgürlükçü ve Totaliter Düşünce Geleneğinde Sivil Toplum. İstanbul: Alfa Kitapevi.
• Drucker, P. F. (1993). Kapitalist Ötesi Toplum. (Çev.) Belkıs Çorakçı. İstanbul: İnkılap Kitabevi.
• Falay, N. (2014). Kamusal Alanın Oluşumu, Dönüşümü ve İktisadi Boyut. Journal of Life Economics. (2), 51-70.
• Fırat, S. (2002). Kentsel Mekânlarda Kamusal Alan. Çağdaş Yerel Yönetimler. 11(4), 41-72.
• Fraser, N. (1996). Rethinking The Public Sphere: A Contribution to The Critique of Actually Existing Democracy. Habermas and Public Sphere, (Ed.) Craig Calhoun., Cambridge and London: The MIT Press.
• Giesen, B. (2013). Ambivalent Representations and Fragile Boundaries: Heroes, Victims, Perpetrators. Rethinking the Public Sphere Through Transnationalizing Processes Europe and Beyond. (Ed.) Armando Salvatore vd. New York: Palgrave Mcmillan.
• Gode, L. (2005). Jürgen Habermas, Democracy and the Public Sphere. London: Pluto Press.
• Gripsrud, J. vd. (2010). The Idea of the Public Sphere A Reader. Maryland: Lexington Books.
• Habermas, J. (2005). Kamusallığın Yapısal Dönüşümü. (Çev.) Tanıl Bora ve Mithat Sancar. İstanbul: İletişim Yay.
• Hohendal, P. U. (1996). The Public Sphere: Models and Boundaries. Habermas and Public Sphere. (Ed.) Craig Calhoun. Cambridge and London: The MIT Press.
• Keyman, E. F. (1999). Kamusal Alan ve Cumhuriyetçi Liberalizm: Türkiye’de Demokrasi Sorunu. Doğu-Batı. 2(5), 63-80.
• Keyman, F. (2002). Globalleşme Söylemleri, Özgürlük Sorunsalı ve Türkiye. Liberalizm, Devlet, Hegemonya, (Der.) Fuat Keyman. İstanbul: Everest Yayınları.
• Koç, C. (2015). Neoliberalizmde Devlet ve Kamusal Alan Üzerine Bir Bakış. TBB Dergisi. (117), 91-116.
• Köker, L. (2010). Demokratik Meşruluk, Kamusal Alan ve Çok Kültürlülük Sorunu. Kamusal Alan, (Ed.) Meral Özbek. İstanbul:.Hil Yay.
• Kömeçoğlu, U. (2005). Kamusal Alan: Katılım ve Dışlama Güçleri Arasındaki Diyalektiğin Biçimi. Sivil Bir Kamusal Alan, (Der.) Lütfi Sunar. İstanbul: Kaknüs Yayınları.
• Lang, S. (2013). NGOs, Civil Society, and the Public Sphere. New York: Cambridge University Press.
• Mahçupyan, E. (1999). Osmanlı’dan Günümüze Parçalı Kamusal Alan ve Siyaset. Doğu-Batı. 2(5), 25-54.
• Neuman, E. N. (1998). Kamuoyu: Suskunluk Sarmalının Keşfi. (Çev.) M. Özkök. Ankara: Dost Kitabevi.
• Prodnik, J. (2011). A Public Sphere Without Public(s)? Publics and Counterpublics in Post-Fordist Capitalism. Public Sphere Reconsidered Theories and Practices, (Eds.) João Carlos Correia and Rousiley C. Maia. Covilha: LabCom Books.
• Roberts, J. M. ve Crossley, N. (2004). Introduction. After Habermas, New Perspectives On The Public Sphere, (Ed.) John Michale Roberts ve Nick Crossley. Oxford: Blackwell Publishing.
• Roniger, L. (1994). Civil Society, Patronage and Democracy. International Journal of Comparative Sociology. 35 (3-4), 207-220.
• Rosenblum, N. L. (1994). Civil Societies: Liberalism and The Moral Uses of Pluralism. Social Research. 61(3), 539-562.
• Salvatore, A. (2007). The Public Sphere, Liberal Modernity, Catholicism, Islam. New York: Plagrave Macmillan.
• Swingewood, A. (1996). Kitle Kültürü Efsanesi. (Çev.) Aykut Kansu. Ankara: Bilim Sanat Yay.
• Toku, N. (2002). Eşit-Yurttaş ve Özgür-Bireyin Varoluşunun Hukuki Temelleri. Liberal Düşünce. 7(28), 217-223.
• Tosun, G. E. (2001). Demokratikleşme Perspektifinden Devlet-Sivil Toplum İlişkisi. İstanbul: Alfa Yay.
• Türköne, M. (2003). Devletli Sivil Toplum. Sivil Toplum. 1(2), 53-58.
• Ünüvar, K. (1999). Osmanlı’da Bir Kamusal Mekân: Kahvehaneler. Doğu-Batı. 2(5), 205-217.
• Vernant, J. P. (1999). Kent Devlette Birey. (Çev.) Sevgican Yağcı. Doğu-Batı. 2(5), 241-256.
• White, G. (1994). “Civil Society, Democratization and Development (I): Clearing The Analytical Ground. Democratization. 1(3), 375-390.
• Yelken, R. (2003). Kamusal Alan Kim(ler)in Alanı?. Sivil Toplum. 1(2), 45-51.
• Yılmaz, Z. (2007). Hannah Arendt’te Özel Alan-Kamusal Alan Ayrımı ve Modern Çağda Toplumsal Alan. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Doktora Tezi, Erzurum.