Milli Görüş Hareketinin Kuruluşu: Türk Siyasetinde Milli Nizam Partisi Deneyimi

Yıl 2017, Cilt: 19 Sayı: 3, 788 - 806, 29.12.2017

Ömer Çaha Ömer Baykal

Öz

Milli Görüş hareketi, Necmettin Erbakan’ın Müstakiller
Hareketi sonrasında 1970 yılında kurdukları Milli Nizam Partisi (MNP) ile
başlayıp günümüze kadar Türk siyasal hayatı içerisinde iktidar mücadelesi veren
ana akım İslamcı hareketin temsilcisidir. Milli Görüş partileri, ideoloji,
insan kaynağı, örgüt ve politika açısından bir sürekliliği barındırmakla
beraber, her biri müstakil, dönemin siyasi şartlarına ve politik düşüncesine
koşut olarak değişiklikler ihtiva eden politik aktörlerdir. MNP, kurucu parti
olması ve siyasi ömrünün kısalığı nedeniyle, mücadele ettiği sağ siyasetten
kendisini yeterli düzeyde özerkleştirmeyi başaramamıştır. Buna karşın halefi
konumunda olan Milli Selamet Partisi’ne (MSP) önemli bir politik miras
devretmiştir. Çalışmamız temel düzeyde, Türk siyaseti ve Milli Görüş hareketi
içerisinde MNP deneyimini incelemeyi hedeflemektedir. Öncelikle, Necmettin
Erbakan’ı siyasal alana dahil eden politik mücadele ve Türk siyasal hayatı
içerisinde MNP’nin kuruluş süreci tetkik edilecektir. MNP’nin ideolojik
söyleminin yer aldığı bölümde, partinin kendisini konumlandırdığı siyasal
pozisyon, ekonomi politikası ve siyasi söylemi incelenecektir. Son bölümde ise
12 Mart muhtırası ve devamında partini kapatılma süreci ortaya konulacaktır.

Anahtar Kelimeler

Milli Görüş Hareketi, Milli Nizam Partisi, Necmettin Erbakan, İslamcılık, Türk Sağı

Kaynakça

• Ahmad, F. (1995). Modern Türkiye’nin Oluşumu. (Y. Alogan, Çev.) İstanbul: Sarmal Yayınevi.
• Akyol, H. (1999). Türkiye’de Siyasi Parti Kapatmanın Tarihi. Ankara: İmge Yayınları.
• Aydın, S. & Taşkın, Y. (2015). 1960’tan Günümüze Türkiye Tarihi. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Bora, T. (1998) Türk Sağının Üç Hali. İstanbul: Birikim Yayınları.
• Bora, T. (2002). Milliyetçi-Muhafazakar ve İslâmcı Düşünüşte Batı İmgesi, U. Kocabaşoğlu (Ed.), Modern Türkiye’de Siyasî Düşünce, Modernleşme ve Batıcılık. (251-268) İstanbul: İletişim Yayınları.
• Bora, T. (2013). Sol-Sağ Şemasında İslâmcılık: Üçüncü Yol, Orta Yol, Milli Sağ, İ. Kara, A. Öz (Ed.) Türkiye’de İslamcılık Düşüncesi ve Hareketi. (514-537) İstanbul: Zeytinburnu Belediyesi Kültür Yayınları.
• Çakır, R. (2013). Milli Görüş: Dün, Bugün, Yarın. İ. Kara, A. Öz (Ed.) Türkiye’de İslamcılık Düşüncesi ve Hareketi. (753-756) İstanbul: Zeytinburnu Belediyesi Kültür Yayınları.
• Çalışlar, O. (1995). RP Nereden Nereye?. Ankara: Pencere Yayınları.
• Çavuşoğlu, H. (2009) TOBB-Siyaset İlişkisi Açısından Erbakan’ın TOBB Başkanlığı Sürecinin Değerlendirilmesi, Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, s.4, 44-55.
• Emre, S. A. (1990). Siyasette 35 Yıl-I. İstanbul: Akabe Yayınları.
• Erbakan, N. (1971). Mecliste Ortak Pazar. İzmir: MNP Gençlik Teşkilatları Genel Başkanlığı.
• Erbakan, N. (1971). Birinci Büyük Kongrede. İstanbul: MNP İstanbul Gençlik Teşkilatı Yayınları.
• Erbakan, N. (1973). Milli Görüş ve 3. Beş Yıllık Plan. Ankara: Furkan Yayınları.
• Erbakan, N. (1974). Üç Konferans. İstanbul: Fetih Yayınları.
• İnsel, A. (2003). Milliyetçilik ve Kalkınmacılık. T. Bora (Ed.), Modern Türkiye’de Siyasî Düşünce, Milliyetçilik. (773-776) İstanbul: İletişim Yayınları.
• Keyder, Ç. (1993). Türkiye’de Devlet ve Sınıflar. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Kırkıncı, M. (2004). Hayatım-Hatıralarım. İstanbul: Zafer Yayınları.
• Kotku, M. Z., (1994). Cihad. İstanbul: Seha Neşriyat.
• Milli Nizam Partisi Programı. (1970). İstanbul: Haktanır Matbaası.
• Milli Nizam Partisi 1. Büyük Kongresi. (1971). Ankara: As Matbaası.
• Milliyet Gazetesi, 21.08.1969.
• Özman, A. & Dede, K. (2012) Türk Sağı ve Masonluğun Söylemsel İnşası: İktidar, Bilinmezlik, Komplo, İ. Ö. Kerestecioğlu, G. G. Öztan (Der.) Türk Sağı: Mitler, Fetişler, Düşman İmgeleri. (169-202) İstanbul: İletişim Yayınları.
• Sarıbay, A. Y. (2010). Milli Nizam Partisi’nin Kuruluşu ve Programının İçeriği, Y. Aktay (Ed.) Modern Türkiye’de Siyasî Düşünce, İslamcılık. (576-590) İstanbul: İletişim Yayınları.
• Sevilgen, M. G. (1980). MSP’de Dört Yıl (1973-1977). İstanbul: Yüksel Matbaası.
• Taşkın, Y. (2003). Anti-Komünizm ve Türk milliyetçiliği: Endişe ve Pragmatizm. T. Bora (Ed.), Modern Türkiye’de Siyasî Düşünce, Milliyetçilik. (618-634) İstanbul: İletişim Yayınları.
• Tekeli, İ. (2008). Türkiye’de Bölgesel Eşitsizlik ve Bölge Planlama Yazıları. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
• Tokgöz, E. (2007). Türkiye’nin İktisadi Gelişme Tarihi. Ankara: İmaj Yayınevi.
• Tosun, N. (2015) Nakşibendiyye, S.Ceylan (Ed) Türkiye’de Tarikatlar. (611-691) İstanbul: İSAM Yayınları.
• Turan, Ö. (2012) Kudretli Devlet, Manevi Kalkınma, Ağır Sanayi: Türk Sağı ve Kalkınma, İ. Ö. Kerestecioğlu, G. G. Öztan (Der.) Türk Sağı: Mitler, Fetişler, Düşman İmgeleri. (459-508) İstanbul: İletişim Yayınları.
• Yaşar, M. E. (2010) İskenderpaşa Cemaati. Y. Aktay (Ed.) Modern Türkiye’de Siyasî Düşünce, İslâmcılık. (323-340) İstanbul: İletişim Yayınları.
• Yalçın, S. (1994). Hangi Erbakan. İstanbul: Başak Yayınları.
• Yorgancılar, S. (2012). Milli Görüş (1969-1980). İstanbul: Pınar Yayınları.