Bitkisel Tasarım Çerçevesinde Bitki Kullanım Kültürü; İran Bahçe Örneği

Yıl 2018, Cilt: 7 Sayı: 1, 34 - 42, 15.04.2018

Feran Aşur , Kübra Yazici

Öz

Bitkiler
doğanın önemli bir parçası olduğu gibi süre gelen yaşamları boyunca kültürel ve
inanç değerler doğrultusunda kullanımlarıyla da öne çıkmaktır. Kültürleri
anlamanın en önemli yollarından biri de bir toplumun geride bıraktığı bahçe
mimarisini incelemektir. Bahçe kullanımı içinde su öğelerinin önemli yeri
olmasına rağmen bahçe tasarımlarının temel taşını süs bitkileri
oluşturmaktadır. Yapılan bitkisel tasarımlarda inanç ve kültür etkisiyle
bitkilerin kullanımı da değişiklikler göstermektedir. İran bahçe sanatı
Dünya’da önemli yere sahip olduğu gibi etkisi komşu ülkelerde de görülen bir
bahçe stiline sahiptir. İran’da yaşayan kavimler, ağaç, çiçek ve sebze
türlerinden çoğunu eski dönemlerden beri yetiştirmektedirler. Değişen inançlar
ve kültürler sonucunda İran’da her bitkinin bir anlamı ve kullanım amacı ortaya
çıkarmıştır. Bu çalışmada İran bahçe sanatı ile ilgili taranan literatürler
ışığında; İran bahçe sanatında geçmişten günümüze bitkilerin anlamı ve
kullanımı incelenerek İran bahçe sanatında bitki kulanım kültürü irdelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

İran bahçe sanatı, , Bitki kullanım kültürü

Kaynakça

• Anonim, 2017a. www.cografya.gen.tr/siyasi/devletler/iran. Erişim tarih: Şubat 2017.
• Çınar, S., Kırca, S., 2010. Türk Kültüründe Bahçeyi Algılamak Journal of the Faculty of Forestry, Istanbul University, 60 (2): p:59-68.
• Demiröz, Z., 2003. Tarihsel Süreç İçinde İslam Bahçe Sanatı Hint-Moğol Bahçeleri Örneği ve İslam Bahçeleri’nin Türk Bahçe Sanatı’na Etkileri. İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Y. Lisans Tezi, 129s, İstanbul.
• Ebolgasemi, L., 1995. İran Bahçesinin Tarihçesi, 1. İran Mimarlık ve Kentleşme Tarihi Kongresi, Kasım, Bildiri Kitabı I, p: 564-643. Tahran, Iran. Hikmeti, j. 1987. Design Of Garden And Park. Ahmedi publications. (2) p:654.Tahran, Iran.
• İnan A. Kadir, 1986. Tarihte ve Bugün Şamanizm (Materyaller ve Araştırmalar), Ankara.
• Işık, R., 2004. Türklerde ağaçla ilgili inanışlar ve bunlara bağlı kültler. Fırat Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 9 (2), 89-106.
• Farahani, L. M., Motamed, B. and Jamei , E., 2016. Persian Gardens: Meanings, Symbolism, and Design. Landscape Online, 46, 1-19 https://doi.org/10.3097/LO.201646.
• Jim CY., 1987. The status and prospects of urban trees in Hong Kong. Landscape Urban Planning 14, 1-20.
• Kalantari, A., 2011. Persıan Paradıse Gardens: Hıstory, Elements, Influences. A Thesis Presented To The Faculty of The Usc School of Archıtecture Unıversıty of Southern Calıfornia In Partial Fulfillment of The Requirements For The Degree Master of Historic Preservation. 155p.
• Khosroujerdi, N., Mahmudi, M., 2014. Form And Meaning Semiotics In Architecture For The Persian Garden. The 9th Symposium on Advances in Science and Technology (9thSASTech), Mashhad, Iran.
• Leila Mahmoudi Farahani, Bahareh Motamed, Elmira Jamei. 2106. Persian Gardens: Meanings, Symbolism, and Design LANDSCAPE ONLINE 46:1-19, DOI 10.3097/LO.201646 ISSN 1865-1542.
• Mirsalim, M., 1994. İslam dünyası ansiklopedisi. İslam Ansiklopedi Vakfı, Tahran.
• Mirzaei, D., 2012. Garden Yearning – Desire for Paradise in Iranian., Journal of Kimiyayı Honar.Vol.1/No:2 /87-108. ISSN 2251-8630. Tahran. İran. Nagi Zade, M., 2009. Kutsal Ağaçlar, Peyami Sabz Dergisi, 24, p: 34-65. Tahran, Iran.
• Pouya, S. 2012. Tebriz Bahçelerinin İran Bahçe Sanatındaki Yerinin Araştırılması. Karadeniz Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Peyzaj Mimarlığı Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi.s: 175. Trabzon.
• Purmand, H., Koshtgarghallati, A., 2009. Existential Making An Analysis 0f The Causes Of The Persian Garden. Journal of Fine Arts - Architecture and Urbanism 51-62(47) Tahran, Iran.
• Taghvaei, S., 2011. The Totality of the Garden and the Evergreenery Secret. Manzar: The Iranian Scientific Journal of Landscape 3, p: 6-11. Talarchek GM.,1990. Urban forest of New Orleans: an explanatory analysis of relationships. Urban Goegr. 11, 1, 65-86.
• Zamani, E., Leylian, M, R., Emirkhani, A., Okhovat, H., 2009. Recognition and Analyses of the Persian Gardens` Elements with Respect to Ethical Principles. Bagh nazar Dergisi, Sayı 11, p: 25-38. Tahran, Iran. Welch JM., 1994 Street and trees of Boston: a comparison of urban forest structure. Landscape and Urban Planning 29, 131-143.
• Yılmaz, H., Irmak, M., A., 2004. Erzurum Kenti Açık – Yeşil Alanlarda Kullanılan Bitki Materyalinin Değerlendirilmesi. Ekoloji dergisi; 13/52 Syf: 9-16. Yararlanılan website: https://iranmemari.com/iranianlandscape erişim 11/10/2017