Ege Bölgesinde Organik Zeytin Üretiminin Tercih Edilmesinde Etkili Faktörler

Yıl 2020, Cilt: 9 Sayı: 2, 1 - 12, 30.11.2020

Faruk Adıgüzel Nuray Kızılaslan

Öz

Bu araştırmada konvansiyonel ve organik zeytin işletmelerinde üreticilerin organik tarım hakkındaki görüşlerini ve organik zeytin üretimini tercih etmede etkili faktörleri belirlemek amaçlanmıştır. Veriler her iki üretim tekniği ile üretim yapan 152’şer kişilik üreticiden anket yoluyla elde edilmiştir. Yöntem olarak üreticilerin organik tarım faaliyeti hakkındaki görüşlerini ortaya koymak için frekans, yüzde dağılım ve ortalamalar kullanılırken organik zeytin üretim tercihini etkileyen faktörler Logit Modeli ile analiz edilmiştir. Araştırmada, konvansiyonel zeytin üreticilerinin organik tarımı en yüksek oranla (%77.63) ilaçsız ve gübresiz tarım olarak tanımladıkları bulunurken organik zeytin üreticileri %50.66’lık en yüksek oranla kontrollü sertifikalı üretim olarak tanımladıkları tespit edilmiştir. Organik tarımdan haberdar olma süresi konvansiyonel işletmelerde ortalama 6.60 yıl ve organik işletmelerde 7.92 yıl olarak hesaplanmıştır. Hem konvansiyonel hem de organik işletmelerde en yüksek oranla bilgi yetersizliği ve destekleme tutarının az olması organik tarımı kısıtlayan en önemli nedenler olarak bulunmuştur. Organik tarım hakkındaki en önemli bilgi kaynağının konvansiyonel işletmelerde kitle iletişim araçları (%57.24), organik işletmelerde ise sertifikasyon kuruluşları (%80.26) olduğu tespit edilmiştir. Logit Model sonucuna göre, işletmelerde yağlık çeşit bulunma, üretim miktarı, yaprak gübrelemesi yapma, sulama yapma, kayıt tutma, zeytinliklerin köye uzaklığı, tavsiyelere uyma, organik tarımdan haberdar olma ve organik tarım mevzuatı bilgi durumu değişkenlerinin organik zeytin üretme olasılığını artırdığı belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Zeytin İşletmeleri, Organik Tarım, Logit Modeli, Ege Bölgesi

Kaynakça

• Akgül, A. ve Çevik, O. 2005. İstatistiksel Analiz Teknikleri “SPSS’de İşletme Yönetimi Uygulamaları”. Emek Ofset Ltd. Şti, ISBN: 975-96359-3-3, Ankara.
• Anaç, H. 2005. Balıkesir İli Edremit İlçesinde Zeytin Üreten İşletmelerin Ekonomik Analizi. Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarım Ekonomisi Anabilim Dalı (Yüksek Lisans Tezi), Ankara.
• Aydoğan, M., 2012. Samsun İlinde Organik ve Konvansiyonel Fındık Yetiştiricilerinin Gübre Kullanımı Konusundaki İletişim Kaynaklarının Sosyal Ağ Analizi İle Karşılaştırılması. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarım Ekonomisi Anabilim Dalı (Yüksek Lisans Tezi), Samsun.
• Başaran, B. 2011. Zeytin ve Zeytinyağı Üreten Küçük ve Orta Ölçekli İşletmelerin Sorunları ve Bu Sorunların Çözümüne Yönelik Alternatif Öneriler. Namık Kemal Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarım Ekonomisi Ana Bilim Dalı (Doktora Tezi), Tekirdağ.
• Çetin, E.N., 2005. Dünyada ve Türkiye’de Organik Tarım Ürünleri Dış Ticareti ve Türkiye’nin AB’ye Uyumu. Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İktisat Anabilim Dalı (Yüksek Lisans Tezi), Antalya.
• Çiçek, A. ve Erkan, O. 1996. Tarım Ekonomisinde Araştırma ve Örnekleme Yöntemleri. GOÜ Zir. Fak. Yayınları No:12, Ders Notları Serisi No:6, Tokat.
• Çokluk, Ö. 2010. Lojistik Regresyon Analizi: Kavram ve Uygulama. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 10 (3), 1357-1407.
• FIBL ve IFOAM, 2019. The World of Organic Agriculture Statistics & Emerging Trends 2017. FIBL & IFOAM Organic International.
• Gök, S.A., 2008. Organik Tarım İşletmelerinin Pazarlama Faaliyetleri ve Sorunlara Yönelik Yaklaşımları. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı (Yüksek Lisans Tezi), Ankara.
• Gujarati, N.D. 1992. Essential of Econometrics, Mc Graw Hill, New York. 1999. Temel Ekonometri, Çeviren: Şenesen, Ü., Şenesen, G.G., Literatür Yayıncılık, İstanbul.
• Gujarati, N.D. 2006. Temel Ekonometri. (Çeviren: Şenesen, Ü. ve Şenesen, G.G.), Literatür Yayıncılık, İstanbul.
• Gündüz, A. ve Kaya, M., 2007. Avrupa Birliği Tarım Politikası ve Türkiye’de Organik Tarımın Geliştirilmesi Üzerine Olası Etkisi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 6 (21), 305-330.
• Gür, E., Aslan, R., Son, L., Pala, H. ve Nas Göçer, S., 2011. Mut Yöresinde Organik Zeytin Yetiştiriciliği. Organik Tarım Araştırma Sonuçları 2005-2010, T.C. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Tarımsal Araştırmalar Genel Müdürlüğü, Ankara.
• Hosmer, D.W. ve Lemeshow, S. 1980. Goodness of Fit Tests for the Multiple Logistic Regression Model Communications in Stat., A (9), 1043-1069
• Hosmer, D.W. ve Lemeshow, S. 2001. Applied Logistic Regression. Newyork: John Wiley & Sons.
• Kaleci, N., 2012. Çanakkale Zeytininde Verim Düşük. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Dergi, Cilt:1, S:30-33, Çanakkale.
• Karslı, İ.E. 2006. Trakya ve Kuzey Ege’de Organik ve Konvansiyonel Yağlık Zeytin Üretim Ekonomisi ve Pazarlaması. Trakya Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarım Ekonomisi Ana Bilim Dalı (Yüksek Lisans Tezi), Tekirdağ.
• Kartalkanat, A. 2006. Ziraat İle İlgili Çalışmalarda Elde Edilen Kategorik Verilere İki Seviyeli Lojistik Regresyon Analizinin Uygulanması. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü (Yüksek Lisans Tezi), Van.
• Keser, T. 2011. İzmir İli’nin Bazı İlçelerinde Zeytinciliğin Durumu ve Organik Zeytin Yetiştiriciliğinin Yapılabilirliği Üzerine Bir Araştırma. Ege Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Bahçe Bitkileri Ana Bilim Dalı (Yüksek Lisans Tezi), Bornova, İzmir.
• Köksal, Ö. 2009. Organik Zeytin Yetiştiriciliğine Karar Verme Davranışı Üzerinde Etkili Olan Faktörlerin Analizi. Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarım Ekonomisi Anabilim Dalı (Doktora Tezi), Ankara.
• Marangoz, M., 2008. Organik Ürünlerin Pazarlanması. Ekin Kitabevi, MEB, Bursa.
• Olhan, E. 1997. Türkiye’de Bitkisel Üretimde Girdi Kullanımının Yarattığı Çevre Sorunları ve Organik Tarım Uygulaması-Manisa Örneği. Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarım Ekonomisi Anabilim Dalı (Doktora Tezi), Ankara.
• Özgürsoy, S. 2006. Hatay İlinde Zeytin ve Zeytinyağı Sektörünün Ekonomik Analizi. Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarım Ekonomisi Ana Bilim Dalı (Doktora Tezi), Adana.
• Özgürsoy. S. ve Tan, V.T., 2011. Hatay İlinde Organik Zeytincilik Potansiyeli. Ulusal Zeytin Kongresi, Akhisar, Manisa.
• Seçer, A. 2012. Doğu Akdeniz Bölgesi’nde Zeytin ve Zeytinyağı Üretimi, Pazarlaması ve Bölgede Zeytinciliği Geliştirme Olanakları. Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarım Ekonomisi Anabilim Dalı (Doktora Tezi), Adana.
• Tiryakioğlu, M., 2011. Sofralık Zeytin Üretimi ve Dış Satım Olanakları Üzerine Bir Araştırma: Akhisar İlçesi Örneği. (Yüksek Lisans Tezi), Ege Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarım Ekonomisi Ana Bilim Dalı, Bornova, İzmir.
• Tiryakioğlu Ligvani, M. ve Artukoğlu, M. 2015. Sofralık zeytin üretimi, pazarlaması, sorunlar ve çözüm önerileri: Akhisar ilçesi örneği. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, Sayı:52 (2), Sayfa:131-139, İzmir.
• TOB, 2013. Organik Tarım Ulusal Eylem Planı 2013-2016, Tarım ve Orman Bakanlığı, Ankara.
• TOB, 2019. Organik Tarım İstatistikleri, Tarım ve Orman Bakanlığı, (http://www.tarim.gov.tr), (15.02.2019)
• Yapıcı, Ç., 2006. Balıkesir İli Burhaniye İlçesinde Yağlık Zeytin Üreten İşletmelerin Ekonomik Analizi. (Yüksek Lisans Tezi), Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarım Ekonomisi Ana Bilim Dalı, Çanakkale.