Perşembe İlçesi’nde (Ordu) Yetiştirilen Bazı Yerel Armut (Pyrus communis L.) Çeşitlerinin Fenolojik ve Pomolojik Özelliklerinin Belirlenmesi

Yıl 2023, Cilt: 12 Sayı: 1, 67 - 75, 30.06.2023

Resul Gerçekcioğlu Aycan Adıbelli

Öz

Araştırma, Ordu ili Perşembe merkez ilçe ve köylerinde 2 yıl süre ile yürütülmüştür. Yerel çeşitler arasından ticari önemi olabilecek 28 adeti detaylı incelenmiştir. Bu yerel çeşitlerin; meyve ağırlıkları 536.37 g(gonoray)- 26.23 g(kiraz armudu) ve meyve eni(çap) 80.49mm(limon 2)-38.04mm(kiraz armudu) olarak ölçülmüştür. Meyve eti sertliği 27.37 libre(bağ armudu)-13.90 libre(kara dalak), suda çözünebilir kuru madde %15.20(hacı cur)-%8.86(kırmızı yanak) ve titre edilebilir asitlik %0.22(bal armudu)-%.0.96(kiraz armudu) arasında bulunmuştur. Yerel armut çeşitlerinin, meyve et renkleri beyaz–krem ve beyaz arası , tekstürleri ise, kumsuz(göynü söbek ve kaba çörek) ile az kumlu ve kumlu yapıya sahip olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Pyrus communis, yerel armut çeşitleri, pomoloji

Kaynakça

• Anonim. 2020. TÜİK, 2020. https://biruni.tuik.gov.tr/medas/?kn=92&locale=tr
• Anonim. 2022. FAO FAOSTAT.
• Bostan, S.Z. ve Şen, S.M. 1991. Van ve çevresinde yetiştirilen mahalli armut çeşitlerinin morfolojik ve pomolojik özellikleri üzerinde araştırmalar. YYÜ Zir. Fak. Dergisi, 3 (1-2): 281-289.
• Bostan, S.Z. 2007.Pomological Traits of Local Apple and Pear Cultivars abd Types Grown in Trabzon Province (Eastern Black Sea Region of Turkey). Proceedings of the First Balkan Symposium on Fruit Growing. 2007. Bulgaria 293-298s.
• Bostan, S.Z. ve Acar, Ş. 2012. Ünye’de (Ordu) Yetiştirilen Mahalli Armut Çeşitlerinin Pomolojik Özellikleri. Akademik Ziraat Dergisi, 1 (2):97-106.
• Bostan, S.Z. 2020. Doğu Karadeniz’in Yerel Armutları. Bölüm 8 : 123-137. Ziraat, Orman ve Su Ürünleri Alanında Gelişmeler. Editör: Doç. Dr. Atilla ATİK. Baskı: Mart 2022, Yayıncı Sertifika No: 49837, ISBN: 978-625-8109-09-2, © Duvar Yayınları. Bostan, S.Z., ve Top, G. 2021. Gölköy’de (Ordu) Asırlık Bir Armut Gen Kaynağı. Ordu Üniversitesi Bilim ve Teknoloji Dergisi, 11(1), 25-35.
• Çelikel Çubukçu, G. 2015. Çaykara ilçesinde yetiştirilen yerel armut (Pyrus spp.) genotiplerinin seleksiyon yoluyla islahı ve ateş yanıklığına dayanıklılık durumlarının araştırılması. Doktora Tezi, Ordu Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Bahçe Bitkileri Anabilim Dalı, Ordu
• Çelikel Çubukçu, G. ve Bostan, S.Z. 2018. Çaykara İlçesinde Yetiştirilen Yerel Armut (Pyrus spp.) Genotiplerinin Seleksiyon Yoluyla Islahı: I-Meyve Özellikleri. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi Journal of AgriculturalFaculty of GaziosmanpasaUniversity http://ziraatdergi.gop.edu.tr/ Araştırma Makalesi/ResearchArticle JAFAG ISSN: 1300-2910 E-ISSN: 2147-8848 (2018) 35 (Ek Sayı), 75-88 doi: 10.13002/jafag4511.
• Demirsoy, L., Öztürk, A., Serdar, Ü. ve Duman, E.2007. Saklı Cennet Camili’de Yetiştirilen Yerel Armut Çeşitleri. Türkiye V. Ulusal Bahçe Bitkileri Kongresi. 396-400s. 04-07 Eylül 2007, Erzurum.
• Güleryüz, M. ve Ercişli, S. 1997. Kağızman İlçesinde Yetiştirilen Mahalli Armut Çeşitleri Üzerinde Pomolojik Bir Araştırma. Yumuşak Çekirdekli Meyveler Sempozyumu Bildiri Kitabı, Yalova. 37-44s.
• Hepaksoy, S., Ünal, A., Can, Z. ve Türksoy, H.1998. Distribution of the fire blight (Erwinia amylovora Burr.. Winslow et. al. ) disease in Western Anatolia Region, İn Turkey. Acta Horticulturae, 489:193-196.
• Kalkışım, Ö., Okçu, Z., Karabulut, B., Özdeş, D. ve Duran, C. 2018. Evaluation of Pomological and Morphological Characteristics and Chemical Compositions of Local Pear Varieties (Pyrus communis L.) Grown in Gumushane, Turkey. Erwerbs-Obstbau (2018) 60:173–181, ORIGINAL ARTICLE. https://doi.org/10.1007/s10341-017-0354-6.¸;
• Karadeniz, T. ve Şen, S.M. 1990. Tirebolu ve Çevresinde Yetiştirilen Armut Çeşitlerinin Pomolojik ve Morfolojik Özellikleri Üzerinde Araştırmalar. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 1(1). 152-165s. Karaçalı, İ. 1990. Bahçe Ürünlerinin Muhafaza ve Pazarlanması. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları, No: 494, İzmir.
• Kılıç, D. ve Bostan, S.Z.2016. Gürgentepe (Ordu, Türkiye) İlçesinde Yetiştirilen Yerel Armut Çeşitlerinin Meyve ve Ağaç Özellikleri. Electronic Journal of Vocational Colleges-December/Aralık: 21-32. Özbek, S.1978. Özel Meyvecilik. Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları No:128 Adana 488s.
• Özçağıran, R., Ünal, A., Özeker, E. ve İsfendiyaroğlu, M.2004. Ilıman İklim Meyve Türleri. Özkaplan, M. 2010. Ordu ve Çevresinde Yetişen Mahalli Armut Çeşitlerinin (Pyrus Communis L.) Fenolojik ve Pomolojik özellikleri. Yüksek Lisans Tezi, Ordu Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Ordu,77 s.
• Özrenk, K., Gündoğdu, M., ve Kan, T.2010. Van Gölü Havzası Yerel Amutları. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi. Van. 20(1): 46-51s. Özrenk, K.2002. Erzincan Ovasında Armutlarda Sorun Olan Ateş Yanıklığı Hastalığı ( Erwinia amylovora ( Burill ) Winslow et. al. )’na Dayanıklı Genotiplerin Belirlenmesi. YYÜ Fen Bilimleri Enstitüsü, Van, Yayınlanmamış Doktora Tezi.
• Öztürk, A. 2010. Sinop İlinde Armut Genotiplerinin Morfolojik, Pomolojik ve Moleküler Karekterizasyonu. Doktora Tezi, O.M.Ü. Fen Bil. Enst. Bahçe Bitkileri Anabilim Dalı, Samsun. Polat M. ve Bağbozan R. 2017. Eğirdir (Isparta) Ekolojisinde Yetiştirilen Erkenci Yerli Armut (Pyrus communis L.) Tiplerinin Bazı Meyve Özelliklerinin Belirlenmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 21(1): 9‐12.
• Şen, S.M., Cangi, R., Bostan, S.Z., Balta, F. ve Karadeniz, T.1992. Van ve Çevresinde Yetiştirilen Seçilmiş Bazı Mellaki ve Ankara Armut Çeşitlerinin Morfolojik Ve Pomolojik Özellikleri Üzerinde Araştırmalar. Y.Y.Ü. Ziraat Fakültesi Dergisi 2 (2): 29-40.
• Uzunismail, T. 2010. Akoluk Ve Özdil Beldelerinde (Trabzon) Yetiştirilen Mahalli Armut Çeşit Tiplerinin Pomolojik, Fenolojik Ve Morfolojik Özellikleri. Yüksek Lisans Tezi. T.C.Ordu Üni. Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Ünal, A., H. Saygılı, S. Hepaksoy, Can, H.Z. ve Türküsay, H.1997. Ege Bölgesinde Armut Yetiştiriciliği ve Seçilen Bazı Armut Çeşitlerinin Pomolojik Özellikleri. Yumuşak Çekirdekli Meyveler Sempozyum Bildiri Kitabı, Yalova 29-35.
• Yarılgaç, T. 2007. Edremit ve Gevaş (Van) Yöresi Armutlarının Seleksiyon Yoluyla Islahı. Türkiye V. Ulusal Bahçe Bitkileri Kongresi. Erzurum. 551-55s.
• Yarılgaç, T. ve Yıldız, K. 2001. Adilcevaz İlçesinde Yetiştirilen Mahalli Armut Çeşitlerinin Bazı Pomolojik Özellikleri Üzerinde Araştırmalar. YYÜ Zir. Fak. Tarım Bilimleri Dergisi, 11(2): 9-12.
• Yılmaz, A. 2020. Fatsa’nın (Ordu) yerel kışlık armut çeşitleri. Yüksek Lisans Tezi, Ordu Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Ordu, 44 s.