Cevizde Üretim ile Fiyat İlişkisinin Analizi

Yıl 2023, Cilt: 12 Sayı: 1, 101 - 106, 30.06.2023

Tayfun Çukur , Ferruh Işın , Figen Çukur

Öz

Sert kabuklu meyveler arasında yer alan ceviz Türkiye’de yoğun olarak üretimi yapılmaktadır. Türkiye dünya ceviz üretiminde önemli bir paya sahip olup dünya genelinde dördüncü sırada yer almaktadır. Tarımsal ürün arzı, tarımsal ürün talebine anında cevap verememekte, bu durum tarımsal fiyatlarda dalgalanmalara sebep olmaktadır. Tarımsal fiyatların tarımsal üretim üzerinde ne gibi etkilerinin olabileceğinin belirlenmesinde gecikmesi dağıtılmış modellerden yararlanılmaktadır. Araştırmada ceviz üretimi üzerinde ceviz fiyatlarının etkisini belirleyebilmek amacıyla Koyck modelinden yararlanılmıştır. Analiz sonuçlarına göre ceviz fiyatları ile ceviz üretim miktarı arasındaki korelasyon 0.943 bulunmuştur. Araştırmada ceviz üretiminin ceviz fiyatlarından etkilendiği, ceviz fiyatlarında meydana gelen değişikliklerin ceviz üretiminde hissedilebilir bir değişikliğe yol açabilmesi için gereken zamanın ise 1.75 yıl olduğu saptanmıştır. Diğer taraftan incelenen dönem için, cari yılda ceviz fiyatlarındaki bir TL’lik artışın üretim miktarında 0.003178 tonluk bir artış yarattığı, bir önceki dönemdeki ceviz fiyatlarındaki bir TL’lik artışın ise ceviz üretiminde 0.002023 ton artırdığı belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

ceviz üretimi, gecikmesi dağıtılmış model, Koyck modeli

Kaynakça

• Ağazade, S. 2021. Türkiye’de pamuk üretimi ile fiyatı arasındaki ilişkinin koyck yaklaşımı ile analizi. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi, 18 (3), 386-399.
• Anonim, 2023. Are Black Walnuts Native To North America?, https://www.aplanteveryday.com/north-american-plants/are-black-walnuts-native-to-north-america/, (Erişim tarihi: 25.01.2023).
• Avcıoğlu, U., Aksoy, A. 2021. Analysis of correlation of pistachio production and income with the koyck models in Turkey. Alinteri Journal of Agriculture Sciences, 36(1), 71-76.
• Bakır, M.A., Aydın, C. 2006. İstatistik, Nobel Yayın Dağıtım, Ankara. s. 215.
• Çelik, Ş. 2014. Türkiye’nin kabuklu fındık üretiminde üretim-fiyat ilişkisinin Koyck yaklaşımı ile analizi. Türk Tarım ve Doğa Bilimleri Dergisi, 1 (4), 524-530.
• Çelik, Ş. 2015. Koyck ve Almon gecikme modeli ile koyun sütü üretiminde üretim- fiyat ilişkisinin analizi: Türkiye örneği. Akademik Bakış Dergisi 50, 137-149.
• Çobanoğlu, F. 2010. Koyck – Almon yaklaşımları ile çilek üretimi ve fiyat ilişkisinin analizi. Türkiye IX. Tarım Ekonomisi Kongresi, s 72-79, Şanlıurfa.
• Dikmen, N. 2006. Koyck-Almon yaklaşımı ile tütün üretimi ve fiyat ilişkisi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 15 (2), 153-168.
• Erdal, G., Erdal, H. (2008). Kuru soğanda üretim fiyat etkileşimi. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 25 (1), 33-39.
• FAO. 2023. Crops and livestock products, https://www.fao.org/faostat/en/#data/QCL, (Erişim tarihi: 25.01.2023)
• Gujarati, D.N. 1999. Temel ekonometri. (Çevirenler: Ü. Şenesen, G.G. Şenesen)., Literatür Yayınları, İstanbul. s. 584
• Gujarati, D.N., Porter, D.C. 1999. Basic Econometrics. McGraw-Hill/Irwin, New York. s. 624.
• Karkacıer, O. 1999. Genel Ekonomi (İktisada Giriş), Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları No:6, Tokat.
• Özçelik, A., Özer, O.O. 2006. Koyck modeliyle Türkiye’de buğday üretimi ve fiyat ilişkisinin analizi. Tarım Bilimleri Dergisi, 12 (4), 333-339.
• Özsayın, D. 2017. Investigation of production and price relationship in cow milk production by koyck model approach. Turkish Journal of Agriculture - Food Science and Technology, 5(6): 681-686.
• TÜİK. 2023. Bitkisel Üretim İstatistikleri, https://data.tuik.gov.tr/Kategori/GetKategori?p=tarim-111&dil=1, (Erişim tarihi: 25.01.2023).
• TÜİK. 2014. İstatistik Göstergeler 1923-2013, Ankara.