Türkiye’de Sürdürülebilir Kalkınma Kapsamında Geleneksel Mimariye Sahip Tokat Evlerinin Ekoturizme Kazandırılmasında Yerel Halkın Tutum ve Davranışlarının İncelenmesi

Yıl 2023, Cilt: 12 Sayı: 1, 123 - 140, 30.06.2023

Nuray Kızılaslan Tayfur Ünal

Öz

Bu araştırmada, geleneksel mimariye sahip olan Tokat evlerini sürdürülebilir kalkınma kapsamında ekoturizme kazandırılmasında yerel halkın görüş ve tutumları anket yöntemi ile veri toplanarak değerlendirilmiştir. Çalışmaya katılan yerel halkın, gelir durumları düşük, 45 yaş üstü ve okuma yazma bilmektedir. Gelir kaynağı olarak çoğunlukta emeklilik aylıkları ve esnaflıktan sağladıkları gelirdir. Geleneksel evlerin %65,80’i mülk olup, %73,06’sının başka evi yoktur. Hanelerde hem işsiz olan hem de göç eden bireylerin olduğu görülmektedir. Ekoturizmin işsizliği ve göçü düşürme konusunda bireylerin yarıya yakını olumlu etki yapacağı görüşündedir. Yerel halk, oturdukları evlerinin kültürel miras olduğu düşüncesinde olup, gelecek nesillere aktarma düşüncesinde oldukları için evleri satmak yerine miras olarak bırakmayı tercih etmektedirler. Bireyler ev pansiyonculuğu konusunda katılım sağlayacağını belirtmiştir. Aynı şekilde geleneksel ürün satışını olumlu karşılayan bireyler, evde turistlere yemek yedirerek ücret almak istememektedir. Yerel halk, ekoturizmi olumlu karşılasa da gelir getirmesi konusuna şüpheyle yaklaşmaktadır. Bireyler ayrıca bölgede olası bir ekoturizm projesi olursa gelirin eşit dağılması konusunda endişe duymaktadır. Genel anlamda yerel halkın görüş ve tutumlarına bakıldığında geleneksel mimariye sahip Tokat evleri ekoturizme kazandırılabilecektir. Yerel halk ile yerel yönetimler, sivil toplum kuruluşları, kamu kurumları bir proje dâhilinde çalışmalarını birleştirerek yerel ekonominin sürdürülebilir şekilde kalkınması sağlanacaktır.

Anahtar Kelimeler

Ekoturizm, Sürdürülebilir Kalkınma, Geleneksel Konut, Çevre, Tokat

Kaynakça

• Akın, E.S. ve Hanoğlu, C., 2013. Tokat Geleneksel Konut Mimarisinde iç mekân alçı süslemeleri. Vakıflar Dergisi, Sayı:40, 163-184.
• Akın, E.S. ve Hanoğlu, C., 2014. Tokat’ta bir konut: Madımağın Celal’in Evi, Tokat Tarihi ve Kültürü Sempozyumu, 25-26 Eylül, 2014, Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Tokat.
• Akın, E.S., Kalınbayrak Ercan, A., Mumcuoğlu S.S. ve Yaprak Başaran E., 2018. Yeniden işlevlendirilen bir geleneksel konut; Tokat Vasfi Süsoy Evi. Türkiye Bilimler Akademisi Kültür Envanteri Dergisi, 1(17), 119-139.
• Akyol, C., 2012. Kırsal turizmde ev pansiyonculuğu modeli ve Karadeniz örneklemesi-Artvin. Uluslararası Sosyal ve Ekonomik Bilimler Dergisi, 2(2), 79-83.
• Anonim, 2019a. Tokat: Zamana Kök Salan Kent. http://www.yesilirmak.org.tr/documents/gezi_rotasi/kent_rehberi/tokat.pdf (ET:19.04.2019).
• Anonim, 2019b. Tokat ili merkez ilçesi Tokat kültür sokağı fizibilite projesi hazırlanması işi http://www.oka.org.tr/Documents/Tokat%20Kultur%20Sokagi%20Fizibilitesi.pdf (ET: 19.04.2019).
• Arslan, Y.,2005. Erdek ve Çevresinin Ekoturizm Açısından Değerlendirilmesi. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(13), 30-53.
• Ayaz, N., Apak, C. ve Sünbül, K., 2018. Kültürel miras alanları üzerine bir meta analizi: Safranbolu ilçesi örneği. Türk Turizm Araştırmaları Dergisi, 2(1), 1-14.
• Batur, A. ve Gür, Ö., 2005. Doğu Karadeniz’de Kırsal Mimari, Milli Reasürans, İstanbul.
• Çal, H., 1987. “Tokat Evleri”, Türk Tarihinde ve Kültüründe Tokat Sempozyumu, 2-6 Temmuz 1986, Tokat, Gelişim Matbaası, 365-417, Ankara.
• Çal, H., 1988. Tokat Evleri. Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları:894, Tanıtma Eserleri Serisi: 9, 58 s, Ankara.
• Çetin, S., 2010. Geleneksel konut mimarisinin ekolojik yansımaları: Burdur örneği, 5. Ulusal Çatı & Cephe Sempozyumu, 15 -16 Nisan, 2010, Dokuz Eylül Üniversitesi Mimarlık Fakültesi, İzmir.
• Çukur, T. ve Kızılaslan, N. 2018. Milas İlçesinde Zeytin Hasat Şenliğinin Kırsal Turizme Katkısı. Tarım Ekonomisi Dergisi, 24 (2), 233-241.
• Gök, Y. ve Kayserili A., 2014. Geleneksel Erzurum evlerinin kültürel coğrafya perspektifinden incelenmesi. Doğu Coğrafya Dergisi, 18(30), 175-216. İbrahimzade, K. ve Atak, E., 2010. Tokat’da bir konut örneği. Vakıflar Dergisi, 34, 113-123.
• İsmail, N.,Masron, T. ve Ahmad, A., 2014. CulturalHeritageTourism in Malaysia: Issuesandchallenges. SHS Web of Conferences, 19 Kasım 2014. https://www.shs-conferences.org/articles/shsconf/pdf/2014/09/shsconf_4ictr2014_01059.pdf (ET:01.04.2019)
• Kaypak, Ş., 2010. Ekolojik turizmin sürdürülebilirliği. Uluslararası Alanya İşletme Fakültesi Dergisi, 2(2), 93-114.
• Kızılaslan, N. ve Ünal, T. 2013. Manisa Spil Dağı Milli Parkı Kırsal Turizm Potansiyelinin Belirlenmesi. Gaziosmanpaşa Bilimsel Araştırma Dergisi, (7), 10-29.
• Kızılaslan, N. ve Ünal, T., 2014. Tokat ilinin ekoturizm/kırsal turizm potansiyeli ve SWOT analizi. Gaziosmanpaşa Bilimsel Araştırma Dergisi, 9, 45-61.
• Kızılaslan, N. ve Özyurt, Ç., 2012. Sürdürülebilir kırsal kalkınmada ekoturizmin önemi: Tokat ili örneği. Gaziosmanpaşa Bilimsel Araştırma Dergisi, 1, 50-62.
• Kızılaslan, N. ve Bakır, B. 2022. Kırsal Turizm Algısı ve Turizm Etkilerine Bakış Açısı (Tokat İli Örneği). Gaziosmanpaşa Bilimsel Araştırma Dergisi, 11 (2), 107-122.
• Kuter, N. ve Ünal, H. E., 2009. Sürdürülebilirlik kapsamında ekoturizmin çevresel, ekonomik ve sosyo-kültürel etkileri. Kastamonu Üniversitesi, Orman Fakültesi Dergisi, 9(2), 146-156.
• Mıkaeılı, M. ve Memlük, Y., 2013. Kırsal turizm ve kültürel turizmin bütünleşmesi ve kırsal sürdürülebilir kalkınma. Uluslararası Sosyal ve Ekonomik Bilimler Dergisi, 3(2), 87-91.
• Muşkara, 2017.Kırsal Ölçekte Geleneksel Konut Mimarisinin Korunması: Özgünlük, Selçuk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 37(1), 437-448.
• Okuyucu, A.ve Somuncu M., 2012. Kültürel mirasın korunması ve turizm amaçlı kullanılmasında yerel halkın algı ve tutumlarının belirlenmesi: Osmaneli İlçe merkezi örneği. AÜ Çevrebilimleri Dergisi, 4(1), 37-51.
• Özdemir, M. A. ve Kervankıran, İ., 2011. Turizm ve turizmin etkileri konusunda yerel halkın yaklaşımlarının belirlenmesi: Afyonkarahisar örneği. Marmara Coğrafya Dergisi, 24 (0), 1-25.
• Özyılmaz, H., 2017. Geleneksel Diyarbakır Evlerinde toplumsal yapıya bağlı gelişen fiziki değişimler. Dicle Üniversitesi Mühendislik Dergisi, 8(2), 371-382.
• Tunçsiper, B., Temeloğlu, E. ve Altunöz, Ö., 2011. Bölgesel kalkınmada turizmin rolünün yerel halkın görüşleri çerçevesinde belirlenmesi: Ayvacık (ASSOS) örneği. Ticaret ve Turizm Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(1), 93-114.
• Usta, Ö., 2001.Genel Turizm. Anadolu Matbaacılık, 51 s, İzmir.
• Yılmaz, Ş., 2012. Tokat Bey Sokağı Evleri. (Yüksek Lisans Tezi), Gazi Üniversitesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sanat Tarihi Anabilim Dalı, Ankara.