Bazı Melez Asma Genotiplerinin Sarmalık Asma Yaprağı Olarak Kullanılabilme Olanaklarının Belirlenmesi

Yıl 2024, Cilt: 13 Sayı: 1, 31 - 42, 12.06.2024

Abdurrahim Bozkurt , Adem Yağcı

Öz

Bu çalışma Narince çeşidinin ana; Regent, Isabella ve Kishmish Vatkana çeşitlerinin de baba ebeveyn olarak kullanıldığı melezleme çalışmaları sonucunda elde edilmiş 51 adet F1 genotipi üzerinde yürütülmüştür. Çalışmanın ilk aşamasında genotiplerin yaprak kaliteleri ve 2 yıl süre ile küllemeye duyarlılık durumları incelenmişti. Özellikle külleme duyarlılıkları bakımından NRG-146, NRG-183, NRG-195 ve NRG-200 ön plana çıkmış ve küllemeye toleranslı genotipler olarak belirlenmişlerdi. Bu çalışmada yaprak kalitesi bakımından ümitvar olan bu genotiplerin yapraklarından zeytinyağlı sarma yapılarak duyusal testlemeleri yapılmıştır. Testlemeler sonucu; NVL-58; 16.8, NRG-194; 16.7 ve NRG-66; 16.4 puan alarak sarmaları en çok beğenilen genotipler olmuşlardır. Küllemeye toleranslı olarak tespit edilen; NRG-146, (14.2), NRG-183, (15.7), NRG-195 (15.6) ve NRG-200 (15.3) genotipleri ise Narince üzüm çeşidine (15.9 puan) yakın puanlar almışlardır. Bu genotipler yaprak hasadının yapıldığı dönemlerde külleme belirtilerini çok düşük bir düzeyde gösterdiklerinden asma yaprağı üretiminde ümitvar genotipler olarak görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Genotip, asma yaprağı, zeytinyağlı sarma, duyusal test

Etik Beyan

Bu çalışma için ''Etik Kurul Beyanı'na'' ihtiyaç bulunmamaktadır.

Destekleyen Kurum

Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi Bilimsel Araştırma Fonu Başkanlığı

Proje Numarası

Proje No: 2022/09

Teşekkür

Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi Bilimsel Araştırma Fonu Başkanlığı’na desteklerinden dolayı teşekkür ederiz.

Determination of the Possibility of Using Some Hybrid Vine Genotypes as Stuffed Vine Leaves

Öz

This study includes as female of Narince variety; It was carried out on 51 F1 genotypes obtained as a result of hybridization studies in which Regent, Isabella and Kishmish Vatkana cultivars were used as male parents. In the first stage of the study, leaf quality and susceptibility to powdery mildew of genotypes examined for 2 years. Especially, NRG-146, NRG-183, NRG-195 and NRG-200 have come into prominence in terms of powdery mildew susceptibility and determined as powdery mildew tolerant genotypes. In this study, sensory tests were carried out by wrapping the leaves of these genotypes, which are promising in terms of leaf quality, stuffed grape leaves with olive oil. Test results; NVL-58; 16.8, NRG-194; 16.7 and NRG-66; 16.4 points receiving, They became the most popular genotypes for their stuffed vine-leaves. Determined to be tolerant powdery mildew NRG-146, (14.2), NRG-183, (15.7), NRG-195 (15.6) and NRG-200 (15.3) genotypes received scores close to Narince grape cultivar (15.9 points). These genotypes were seen as promising genotypes in vine leaf production because they showed powdery mildew symptoms at a very low level during the leaf harvest periods.

Anahtar Kelimeler

Genotype, vine leaves, stuffed grape leaves with olive oil, sensory test

Proje Numarası

Proje No: 2022/09

Kaynakça

• Altıkat, A., Turan, T., Torun, F. E., Bingül, Z. 2009. Türkiye’de Pestisit Kullanımı ve Çevreye Olan Etkileri. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 40(2), 87-92.
• Anonim, 2017. No: 258- Menşe Adı: Erbaa Narince Bağ Yaprağı. https://ci.turkpatent.gov.tr/Files/GeographicalSigns/258.pdf
• Anonim, 2019. No: 420-Menşe Adı: Tokat Narince Salamura Asma Yaprağı. https://ci.turkpatent.gov.tr/Files/GeographicalSigns/fcaf9cf0-c239-4658-ba9a-76f9d9875e0d.pdf
• Anonim, 2018. Tarımsal Ekonomi ve Politika Geliştirme Enstitüsü, Tarım Ürünleri Piyasaları, (Üzüm), Ocak, 2018, Ürün No:19.
• https://arastirma.tarimorman.gov.tr/tepge/Belgeler/PDF%20Tar%C4%B1m%20%C3%9Cr%C3%BCnleri%20Piyasalar%C4%B1/2018Ocak%20Tar%C4%B1m%20%C3%9Cr%C3%BCnleri%20Raporu/2018-Ocak%20%C3%9Cz%C3%BCm.pdf
• Bakırcı, G. T., Çınar, E., Karakaya, S. 2019. Manisa İlinden Toplanan Asma Yapraklarında Pestisit Kalıntıları. Akademik Gıda, 17(1), 55-60.
• Bozkurt, A., 2023. Sarmalık yaprak üretimine yönelik küllemeye toleranslı yeni üzüm çeşitlerinin geliştirilmesi. (Doktora Tezi), Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü Bahçe Bitkileri Anabilim Dalı, Tokat, 220.
• Candar, S., Uysal, T., Ayaz, A., Akdemir, U., Korkutal, I., Bahar, E. 2021. Viticulture Tradition in Turkey. Viticulture Studies (VIS), 1(1), 39-54.
• Cangi, R., Yağcı, A. 2012. Iğdır Yöresinde Salamuralık Asma Yaprağı Üretim İmkanları. Journal of the Institute of Science and Technology, 2(2 Sp: A), 9-14.
• Cangi, R., Yağcı, A. 2017. Bağdan sofraya yemeklik asma yaprak üretimi. Nevşehir Bilim ve Teknoloji Dergisi, 6, 137-148.
• Cangi, R., Yanar, Y., Yağcı, A., Topçu, N., Sucu, S., Dülgeroğlu, Y. 2014. Narince Üzüm Çeşidinin Yapraklarında Farklı Fungusit Uygulamaları ve Salamura Yöntemlerine Bağlı Olarak Fungusit Kalıntı Düzeylerinin Belirlenmesi. Journal of Agricultural Faculty of Gaziosmanpaşa University, 31(2), 23-30.
• Doğan, A., Uyak, C., Kırs, T. 2021. Geçmişten Günümüze Gercüş İlçesi Bağcılığına Bir Bakış. Gercüş (Kercos/Kercews) Kitabı (İnsan-Dil-Edebiyat-Tarih-Coğrafya-Kültür), 111.
• Göktürk N, Artık N, Yavaş İ, Fidan Y, 1997. Bazı Üzüm Çeşitleri ve Asma Anacı Yapraklarının Yaprak Konservesi Olarak Değerlendirme Olanakları. Gıda, 22 (1), 15-23.
• Gülcü, M., Demirci, A.Ş. 2011. Salamuraya İşlenen Bazı Asma Yapraklarının Kalite Özellikleri Üzerine Bir Araştırma. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi, 8(3), 16-21.
• Kalkan, N., Hüsrev, Ö. Z., Cangi, R. 2014. Saruç'un Üretim Tekniği ve Bazı Fiziksel-Kimyasal Özelliklerinin Belirlenmesi. Gıda ve Yem Bilimi Teknolojisi Dergisi, (12).
• Kalkan, N.N., Karadoğan, B., Kadıoğlu, Z., Kaya, Ö. 2016. Leaf, R. V., & Viticulture, I. E. Erzincan Bağcılığında Alternatif Ürün “Sarmalık Asma Yaprağı”. Uluslararası Erzincan Sempozyumu (28 Eylül-1 Ekim 2016), 672-677.
• Kuşaksız, E. K., Çimer, H. 2019. Asma (Vitis vinifera var. Sultani Çekirdeksiz) Yapraklarında Farklı Salamura Ortamlarının Pestisit Kalıntı Düzeylerine Etkisi. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 56(3), 267-272.
• Ovayurt, Ç., Söylemezoğlu, G. 2023. Türkiye’de Ticari Boyutta Salamuralık Olarak Kullanılan Asma Yapraklarının Fiziksel, Duyusal ve Kalite Özellikleri Açısından Değerlendirilmesi. Bahçe, 52(Özel Sayı 1), 462-468.
• Özdemir, T., Kiraz, E. D. E. 2022. Pestisitlerin Çevre Sağlığı Üzerindeki Etkisi. City Health Journal, 3(2), 18-23.
• Sağlam, H., Sağlam, Ö. Ç. 2018. Türkiye Bağcılığına Tarihsel Bir Bakış; Asma Genetik Kaynaklarının Önemi. Selcuk Journal of Agriculture and Food Sciences, 32(3), 601-606.
• Semerci, G., 2019. Asma Fidanı Yapraklarının Salamuralık Olarak Değerlendirilme İmkanları Üzerine Bir Araştırma (Yüksek Lisans Tezi), Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Fenbilimleri Enstitüsü, Bahçe Bitkileri Anabilim Dalı, Tokat, 68.
• Şensoy, R. İ. G., Ersayar, L., Doğan, A. 2017. Van İlinde Satılmakta Olan Yaş ve Kuru Üzümler İle Salamura Asma Yapraklarında Pestisit Kalıntı Miktarlarının Belirlenmesi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi, 27(3), 436-446.
• Tiryaki, O., Canhilal, R., Horuz, S. 2010. Tarım İlaçları Kullanımı ve Riskleri. Erciyes Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Fen Bilimleri Dergisi, 26 (2), 154-169.
• Tutku, K., Tuna, A. L. 2019. İzmir İlindeki Üç Halk Pazarından Alınan Meyve ve Sebze Örneklerindeki Pestisit Kalıntı Miktarının Araştırılması. Türkiye Tarımsal Araştırmalar Dergisi, 6(1), 32-38.
• Ucar, A. 2015. Geleneksel Türk Tadı: Pekmez.
• Uyak, C., Doğan, A., Arslan, T. 2020. Zap Vadisinde (Hakkâri) Yetişen Yabani Asma (Vitis vinifera ssp. silvestris Gmel.) Yapraklarının Sarmalık Olarak Kullanım Olanaklarının Belirlenmesi. Euroasia Journal of Mathematics, Engineering, Natural & Medical Sciences, 7(12), 76-85.
• Yanar, Y., Cangi, R., Özata, K. 2013. Tokat Yöresinde Üretilen Salamuralık Asma Yapraklarında Pestisit Kalıntı Düzeylerinin Belirlenmesi. Bağcılık ve Teknolojileri Sempozyumu, 25-28.