DIŞ KAYNAK KULLANIMININ JANDARMA KOMANDO BİRLİKLERİNDE UYGULANABİLİRLİĞİ: İŞLEM MALİYETLERİ, KAYNAK BAĞIMLILIĞI VE GÜVENLİK BAĞLAMINDA BİR DEĞERLENDİRME

Yıl 2022, Cilt: 11 Sayı: 1, 1 - 26, 09.05.2022

Mehmet Kahya

https://doi.org/10.28956/gbd.1109701

Öz

Bu çalışmanın amacı dış kaynak kullanımını kaynak bağımlılığı ve işlem maliyetleri kuramları çerçevesinde tartışarak güvenlik faktörü dikkate alınarak Jandarma Komando Birliklerinde dış kaynak kullanımının uygulanabilirliğine yönelik bir değerlendirme yapmaktır. “Yap ya da satın al” ilkesini benimseyen işlem maliyetleri kuramı, eğer maliyeti daha ucuz olacaksa hizmetin “dışarıdan” alınmasını önerirken kaynak bağımlılığı kuramı dışarıdan alınan hizmetin örgütün başka örgütlere bağımlı olmasına yol açtığını öne sürmekte ve bu bağımlılıkların yönetilmesine odaklanmaktadır. Kolluk kuvveti olan Jandarmanın dış kaynak kullanımı, faydalarının yanında güvenlik riskini de beraberinde getirebilir. Bu nedenle güvenlik faktörünün de dış kaynak kullanımı kararında dikkate alınması gerekir. Daha az maliyetler mümkünse dışarıdan almak mantıklı olmakla birlikte bu durum kurumu bağımlı yapar, bağımlılık da kurumsal olarak güvenliği etkiler. Bu nedenle kaynak bağımlılığı, işlem maliyeti ve güvenlik birlikte bir denge anlayışı içerisinde alınarak denge sağlanması durumunda dış kaynak kullanımı kararı verilmelidir. Bu kapsamda çalışmada öncelikle dış kaynak kullanımı kavramı, işlem maliyetleri ve kaynak bağımlılığı kuramları açıklanmış, müteakiben belirtilen kuramlar çerçevesinde Jandarma Komando Birliklerinde güvenliği riske atmadan bazı faaliyetlerde dış kaynak kullanımının uygulanabilirliğine yönelik bir değerlendirme yapılmıştır.

Anahtar Kelimeler

: İşlem Maliyetleri Kuramı, Kaynak Bağımlılığı Kuramı, Güvenlik, Dış Kaynak Kullanımı, Jandarma Komando Birlikleri

APPLICABILITY OF OUTSOURCING IN GENDARMERIE COMMANDO UNITS: AN EVALUATION WITHIN THE FRAMEWORK OF TRANSACTION COSTS, RESOURCE DEPENDENCE AND SECURITY FRAMEWORK

Öz

The aim of this study is to evaluate the applicability of outsourcing in the gendarmerie commando units within the framework of transaction costs and resource dependence theories by taken into account the security factor. While the transaction costs theory, which adopts the “make or buy” principle, suggests to buy the service from “outside” when the cost is cheaper, the resource dependency theory argues that outsourcing leads to the organization’s dependence on other organizations and focuses on managing these dependencies. Outsourcing in gendarmerie, which is a law enforcement force, may bring security risks along with its benefits. Therefore, security factor should also be taken into account in the outsourcing decision. Although it makes sense to outsource if less cost is possible, this situation makes the institution dependent, and dependency affects institutional security. Therefore, outsourcing decision should be made if the balance could be achievable between resource dependency, transaction costs and security. In this context, the study, first, explains the concept of outsourcing, transaction cost and resource dependency theories, and evaluates the applicability of outsourcing in some activities without risking security in the gendarmerie commando units within the framework of the those theories.

Anahtar Kelimeler

Transaction Costs Theory, Resource Dependency Theory, Security, Outsourcing, Gendarmerie Commando Units.

Kaynakça

• Acar, D. ve Ateş, B.A. (2011a). Tedarik zincirinin temel faaliyetlerinde dış kaynak kullanımı: Tekstil-konfeksiyon sektörü işletmelerinde bir araştırma. Mali Çözüm, Mayıs-Haziran, 17-46.
• Acar, D. ve Ateş, B.A. (2011b). Tedarik zinciri faaliyetlerinin maliyetleri ve dış kaynak kullanımı ilişkisi. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 16(3), 9-27.
• Akdoğan, A. ve Çirli, Y. (2008). İnsan kaynakları yönetiminde dış kaynaklardan yararlanma: Türkiye’nin ilk 500 büyük sanayi kuruluşuna yönelik bir uygulama. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 24, 13-38.
• Akdoğan, A. (2009). Kamu maliyesi. (13. Baskı), Ankara: Gazi Kitabevi.
• Alabarda, Y. (10 Şubat 2020). Wagner’den Blackwater’a özel askeri şirketler. https://fikirturu.com/jeo-strateji/wagnerden-blackwatera-ozel-askeri-sirketler/ erişim tarihi: 22.01.2022.
• Alexander, M. ve Young, D. (1996). Where is the value. Long Range Planning, 29(5), 728-730.
• Arslantaş, C.C. (2005). Outsourcing süreci ve uygulamada yaşanan sorunlar. Outsourcing Dergisi, 10, 40-48.
• Bailey, W., Masson, R. ve Raeside, R. (2002). Outsourcing in Edinburgh and the Lothians. European Journal of Purchasing Supply Management, 8, 83-95.
• Barbak, A. (2020). Silahlı kuvvetlerin kurumsal dönüşümünü incelemek: Bütüncül bir kuramsal çerçeve önerisi. Güvenlik Bilimleri Dergisi, 9(1), 37-64.
• Berndtsson, J. (2014). Realizing the “market-state”? Military transformation and security outsourcing in Sweden. International Journal, 69(4), 542-558.
• Bozkurt, P. (2019). Taşeron işçilerin kadroya alınması bağlamında Türk kamu personel rejiminin gelişim süreci. Karadeniz Sosyal Bilimler Dergisi, 11(20), 159-177.
• Budak, G. ve Budak, G. (2004). İşletme yönetimi. (5. Baskı), İzmir: Barış Yayınları Fakülteler Kitabevi.
• Chin, J.W., Widing II, R.E., Paladino, A. (2004). Influence of resource dependence theory on firm performance – Managing the competitive environment: An empirical investigation. Australia and New Zealand Marketing Academy Conference, Wellington, New Zeland.
• Cooke, F.L., Shen, J. ve McBride, A. (2005). Outsourcing HR as a competitive strategy : A literature review and an assessment of implications. Human Resource Management, 44(4), 413-432.
• Coase, R. (1937). The nature of the firm. Economica, 4, 386-405.
• Çabuk, S., Orel, F.D. ve Nakıboğlu, G. (2010). İşletmelerin lojistik süreçlerinde dış kaynak kullanımları: ISO 500 işletmelerinde bir araştırma. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 20(2), 253-268.
• Datta, P.P. ve Joy, R. (2013). Incentive issues in performance-based outsourcing contracts in the UK defence industry: A simulation study. Production Planning & Control, 24(4-5), April-May, 359-374.
• Demirbüken, M. (2018). Kamu kesiminde hizmet alımında dış kaynaklardan yararlanma: Emniyet Genel Müdürlüğü örneği. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Polis Akademisi Güvenlik Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Doomun, M.R. (2008). Multi-level information system security in outsourcing domain. Business Process Management Journal, 14(6), 849-857.
• Düzgün, K. (2016). Savunma ve güvenlik organizasyonlarında yürütülen lojistik ile özel sektör lojistiğinin entegrasyonu. Uluslararası İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 2(1), 120-143.
• Eren, E. (2009). Personel sisteminde dönüşüm. B. Övgün (ed.) Kamu yönetimi: Yapı işleyiş reform içinde (s.s. 175-186). Ankara: Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayın No: 598
• Espino-Rodríguez, T.E. ve Padrón-Robaina, P. (2004). A resource-based view of outsourcing and its implications for organizational prformance in the hotel sector. Tourism Management, 26(5), 707-721.
• Fink, R.C., Edelman, L.F., Hatten, K.J. ve James, W.L. (2006). Transaction cost economics, resource dependence theory, and customer-supplier relationships. Industrial and Corporate Change, 15(3), 497-529.
• Gaspareneine, L. ve Vasauskaite, J. (2014). Analysis of the criterions of outsourcing contracts in public and private sectors: Review of the scientific literature. Procedia – Social and ehavioral Sciences, 156, 274-279.
• Gertson, J. (1997). Outsourcing in client/server environments. Information Systems Management, 14(2), 74-77.
• Gonzalez, R., Gasco, J. ve Llopis, J. (2010). Information systems outsourcing reasons and risks: A new assessment. Journal of Industrial Management & Data Systems, 110(2), 284-303.
• Grant, R.M. (1991). The resource-based theory of competitive advantage: Implications for strategy. California Management Review, 33(3), 114-135.
• Grover, V., Cheon, M.J. ve Teng, J.T.C. (1994). A descriptive study on the outsourcing of information systems functions. Information & Management, 27(1), 33-44.
• Grover, V., Cheon, M.J. ve Teng, J.T.C. (1996). The effect of service quality and partnership on the outsourcing of information systems functions. Journal of Managemnt Information Systems, 12(4), 89-116.
• Gupta, M. ve Zheuder, D. (1994). Outsourcing and its impact on operations strategy. Production and Inventory Management Journal, 35(3), 70-76.
• Güngör, E. (2007). Türk Silahlı Kuvvetlerinde yönetim stratejisi olarak dış kaynak sisteminin uygulanabilirliği. Yayımlanmış Yüksek Lisans Bitirme Projesi, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi, Kahramanmaraş.
• Hayes, D.C., Hunton, J.E. ve Reck, J.J. (2000). Information systems outsourcing announcements: Investigating the impact on the market value of contract-granting firms. Journal of Information Systems, 14(2), 109-125.
• Hiamey, S.E. ve Amenumey, E.K. (2013). Exploring service outsourcing in 3-5 star hotels in the Accra Metropolis of Ghana. Tourism Management Perspectives, 8(1), 9-17.
• Hillman, A.J., Withers, M.C. ve Collins, B.J. (2009). Resource dependence theory: A review. Journal of Management, 35(6), 1404-1427.
• Hitt, M.A., Ireland, R.D. ve Lee, D. (2000). Technological learning, knowledge management, firm growth and performance: An introductory essay. Journal of Engineering and Technology Management, 17(3-4), 231-246.
• JGNK.lığı internet sitesi. (2021). https://www.jandarma.gov.tr/kurumlar/jandarma.gov.tr/Mali-Tablolar/2021/kasim/Butce-Giderlerinin-Ekonomik-Siniflandirilmasi-Tablosu.pdf erişim tarihi 22.01.2022
• JGNK.lığı Teşkilat-Malzeme-Kadro Yönergesi/Cetveli.
• Juntunen, J., Juntunen, M. ve Autere,V. (2012). Outsourcing strategies of the security sector through acquisiton procedures. International Journal of Physical Distribution & Logistics Management, 42(10), 931-946.
• Kakabadse, A. ve Kakabadse, N. (2002). Trends in outsourcing: Contrasting USA and Europe. European Management Journal, 40(1), 171-188.
• Kaylor, J. (2005). Defence and aerospace outsourcing trends. Circuits Assembly, 16(2), 64-67.
• Koçel, T. (1999). İşletme yöneticiliği, (7. Baskı), İstanbul: Beta Yayın Dağıtım.
• Kotter, P. (1979). Managing external dependence. Academy of Management Review, 4(1), 87-92.
• Krahmann, E. (2010). States, citizens and the privatization of security. Cambridge, UK: Cambridge University Press.
• Küçükşahin, A., Şafak, İ.C. ve Dedeoğlu, Ç. (2009). Güvenlik bağlamında risk ve risk yönetimi. Güvenlik Stratejileri Dergisi, 5(10), 9-34.
• Küpeli, H. (2021). Güvenlik çalışmaları. M. Uyar (Ed.), Savaş çalışmaları el kitabı içinde (s.s. 65-108). İstanbul: Kronik Kitap.
• Lacity, M., Hirschheim, R. ve Willcocks, L. (1994). Realizing outsourcing expectations. Incredible expectations, credible outcomes. Information Systems Management, 11(4), 7-18.
• Lepak, D. ve Snell, S.A. (1998). Virtual HR: Strategic human resource management in the 21st century. Human Resource Management Review, 8(9), 215-234.
• Liu, F. ve Hai, H.L. (2005). The voting analytic hierarchy process method for selecting supplier. International Journal of Production Economics, 97(3), 308-317.
• Macedo, I.M. ve Pinho, J.C. (2006). The relationship between resource dependence and market orientation: The specific case of non-profit organizations. European Journal of Marketing, 40(5/6), 533-553.
• May, A.S. (1998). Business process outsourcing: A new test of management competence. Career Development International, 3(4), 136-141.
• Murray, J.Y. ve Kotabe, M. (1999). Sourcing strategies of U.S. service companies: A modified transaction-cost analysis. Strategic Management Journal, 20, 791-809.
• Nassimbeni, G., Sartor, M. ve Dus, D. (2012). Security risks in service offshoring and outsourcing. Industrial Management & Data Systems, 112(3), 405-440.
• Oğultürk , M.C. (2015). Lojistik hizmetlerin özelleştirilmesi kapsamında Türk Silahlı Kuvvetleri’nde dış kaynak kullanımı ve özel askeri şirketler. Güvenlik Stratejileri Dergisi, 11(22), 167-193.
• Özbaltacı, K.C. (2008). İşlem maliyetleri yaklaşımı açısından insan kaynaklarında dış kaynaklardan yararlanma. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Özdemir, E. (2021). 11 Eylül terör saldırıları sonrası ABD gayrinizami harp anlayışının değişimi. Güvenlik Stratejileri Dergisi, 17(39), 563-601.
• Palvia, P.C. (1995). A dialectic view of information systems outsourcing: Pros and cons. Information & Management, 29(5), 265-275.
• Pfeffer, J. ve Salancik, G.R. (1978). The external control of organizations: A resource dependence perspective. New York: Harper & Row Publishers.
• Prahalad, C.K. ve Hamel, G. (1990). The core competence of corporation. Harvard Business Review, May/June, 68(3), 79-91.
• Quélin, B. ve Duhamel, F. (2003). Bringing together strategic outsourcing and corporate strategy. Outsourcing motives and risks. European Management Journal, 21(5), 647-661.
• Quinn, J.B. ve Hilmer, F.G. (1994). Strategic outsourcing. Sloan Management Review, 35(4), 43-55.
• Saunders, C., Gebelt, M. ve Hu, Q. (1997). Achieving success in information systems outsourcing. California Management Review, 39(2), 63-79.
• Smith, M.A., Mitra, S. ve Narasimhan, S. (1998). Information systems outsourcing: A study of pre-event firm characteristics. Journal of Management Information Systems, 15(2), 61-93.
• Song, Y. (1995). Strategic alliances in the hospital industry: A fusion of institutional and resource dependence views. Academy of Management Journal, Best Paper Proceedings, 271-275.
• Tanyeri, M. ve Fırat, A. (2005). Rekabet değişkeni olarak dış kaynak kullanımı. 9 Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(3), 268-279.
• Taşkıran, E. (2005). Otel işletmelerinde liderlik ve yöneticilerin liderlik yönelimleri: İstanbul’daki beş yıldızlı otel işletmelerinde bir araştırma. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bolu.
• Taylor, T. (2005). In defense of outsourcing. CATO Journal, 25(2), 367-377.
• T.C. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı İnternet Sitesi. (24 Ocak 2022). Asgari ücretin net hesabı ve işverene maliyeti. https://www.csgb.gov.tr/asgari-ucret/asgari-ucret-2022/ erişim tarihi: 24.01.2022.
• Tezel, Y. (1999). İşletmelerde dış kaynaklardan yararlanma ve Eskişehir’de Arçelik işletmesinde bir araştırma. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir.
• Topal, A.H. (2011). Uluslararası hukuk açısından özel askeri şirketler ve şirket çalışanlarının statüsü. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 60(4), 963-1021.
• Ulrich, D. ve Barney, J.B. (1984). Perspectives in organizations: Resource dependence, efficency, and population. Academy of Management Journal, 9, 471-481.
• Usher, N. (2003). Oursource or in-house facilities management: The Pros and Cons. Journal of Facility Management, 2(4), 351-359.
• Utku, T. (2006). Bedelen beslenen birliklerin gıda güvenlik sistemleri ile bütünleşik bir yapıya sahip olabilmesi için dış kaynakkullanımı ihtiyacı. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Kara Harp okulu Savunma Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Uysal, G. ve İpçioğlu, İ. (2008). Kaynak bağımlılığı teorisinin kritik bir unsuru olarak kaynak belirsizliği ve müşteri-tedarikçi arasındaki ilişkisel değişime etkisi. Yönetim ve Ekonomi, 15(2), 49-60.
• Walker, H., Knight, L. ve Harland, C. (2006). Outsourced services and imbalanced supply markets. European Management Journal, 24(1), 95-105.
• Wang, G., Huang, S.H. ve Dismukes, J.P. (2004). Product-driven supply chain selection using integrated multi-criteria decision-making methodology. International Journal of Production Economics, 91(1), 1-15.
• William, M.L. ve Faramaz, P. (1999). Outsourcing: A primer. Management Decision, 37(4), 310-316.
• Williams, S. (2000). An empirical application of transaction-costs theory to organizational design characterisitics. Journal of Psychology, 134(1), 81-92.
• Williamson, O.E. (1975). Markets and hierarchies: Analysis and antithrust implications. New York, NY: The Free Press.
• Yalçınkaya, H. (2006). Özel askeri sektörün oluşumu ve savaşların özelleşmesi. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 61(3), 247-277.
• Yalçınkaya, H. ve Türkeş, K.T. (2008). Yirmi birinci yüzyılda çatışma alanlarında görülen yeni unsurlar. Güvenlik Stratejileri Dergisi, 4(7), 55-89.
• Yıldız, S. ve Demirel, Z.H. (2014). The benefits, risks and effects on performance of the outsourcing: A comparative study of seasonal and permanent hotels. Procedia – Social and Behavioral Sciences, 109, 514-521.
• Yılmaz, A. ve Bedük, A. (2014). Evaluation of the effect of the outsourcing on resource dependency and transaction cost approach: A research in Konya Oiz, Turkey. Procedia – Social and Behavioral Sciences, 109, 739-752.
• Yüksel, S. ve Gerede, E. (2012). Türkiye’de havaaracı bakım faaliyetlerinde dış kaynak kullanımı üzerine bir araştırma. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 7(1), 121-153.
• 27 Temmuz 2016 tarihli ve 29783 2. Mükerrer sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 668 Sayılı Olağanüstü Hal Kapsamında Alınması Gereken Tedbirler ile Bazı Kurum ve Kuruluşlara Dair Düzenleme Yapılması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname.
• 31 Temmuz 2016 tarihli ve 29787 Sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 669 Sayılı Olağanüstü Hal Kapsamında Bazı Tedbirler Alınması ve Milli Savunma Üniversitesi Kurulması ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Hükmünde Kararname.
• 14 Temmuz 1965 tarihli 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu.
• 25 Haziran 2019 tarihli 7179 sayılı Asker Alma Kanunu.
• 10 Aralık 2003 tarihli 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu.
• 4 Ocak 2002 tarihli 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu.
• 4734 Sayılı Kamu İhale Kanununun 3 Üncü Maddesinin (e) Bendine Göre Yapılacak Alımlarda Uygulanacak Usul ve Esaslara İlişkin Yönetmelik.
• Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği.
• 22 Ağustos 2009 tarihli Kamu İhale Genel Tebliği.