13-15 Yaş Grubu Çocuklarda Spora Katılımın Akran İlişkileri ve Sosyal Destek Alma Üzerine Etkisi

Yıl 2018, Cilt: 23 Sayı: 4, 191 - 203, 01.10.2018

Zekai Pehlevan , Sunacan İlke Bal

Öz

Bu araştırmanın genel amacı; 13-15 yaş grubu çocuklarda spora katılımın akran ilişkileri ve sosyal destek alma üzerine etkisini incelemektir. Araştırmaya 13-15 yaş aralığında 294 öğrenci katılmıştır. Veriler, Akran İlişkileri Ölçeği (AİÖ), Sosyal İlişki Unsurları Ölçeği (SİUÖ) ve Kişisel Bilgi Formu ile toplanmıştır. Analizler yapılmadan önce normallik varsayımı için skewness, kurtosis, Box’s M (p>0.05) ve Levene’s testi (p>0.05) uygulanmıştır. Verilerin analizinde betimsel istatistiklerle birlikte, 2x2xn modeli için Çok Değişkenli Varyans Analizi (MANOVA) testi kullanılmıştır. İkili gruplarda farkın anlamlılığı için bağımsız gruplar için t-testi kullanılmıştır. Hata payı 0.05 olarak alınmıştır. Yapılan analizler sonucunda; spora katılan ve katılmayan çocukların AİÖ ve SİUÖ ölçeklerinden aldıkları puanlara göre cinsiyet ve spora katılım değişkenlerinde farkın istatistiksel olarak anlamlı olduğu, ancak cinsiyet*spora katılım değişkenleri birlikte düşünüldüğünde ise etkileşimin istatistiksel olarak anlamlı olmadığı görülmüştür. Spora katılan çocuklar AİÖ’nin “birliktelik” alt boyutunda ve SİUÖ’nin “arkadaş desteği” alt boyutunda spora katılmayanlara oranla anlamlı biçimde yüksek puan almışlardır. SİUÖ’nin “arkadaş desteği” alt boyutunda da bireysel sporlara katılanların puanları takım sporlarına katılanların puanlarından anlamlı biçimde yüksektir. Bu nedenle; ergenlik dönemindeki çocukların psikolojik sağlığı ve sosyal ilişkilerinin geliştirilebilmesi için spora katılımlarının çevrelerince desteklenmesi, bireysel sporlara katılan çocuklara ise özellikle duyarlılık gösterilerek, duygusal ve sosyal desteğin verilmesi önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Akran ilişkileri, sosyal destek, spora katılım, bireysel sporlar, takım sporları

The Effect of Participation in Sports on Peer Relations and Social Support in Children Age 13-15 Years

Öz

The overall purpose of this research is to evaluate the effect of participation in sports on peer relations and social support in 13-15 age group children. The participants of this study consisted of 294 students between the age of 13-15. The data were collected with the Friendship Qualities Scale (FQS), Provision of Social Relationship Scale (PSRS) and Personal Information Form. Skewness, kurtosis, Box's M (p>0.05) and Levene's test (p>0.05) were performed for normality assumption before analysis. In the analysis of the data, Multivariate Analysis of Variance (MANOVA) test was used for 2x2xn model together with descriptive statisticsThe t-test was used for independent groups for significance in the binary groups. The margin of error is taken as 0.05. As a result of the analyzes; it was found that the difference in gender and sports participation variables was statistically significant compared to the scores obtained from FQS and PSRS scales of children who participated in sports and not participated in sports but the interaction was not statistically significant when gender*sports participation variables were considered together. The children who participated in the sport had a significantly higher score in the "companionship" sub-dimension of the FQS and the "friend support" sub-dimension of PSRS than those who did not participate in the sport. In the "friend support" sub-dimension of the PSRS, those who participate in individual sports are significantly higher than those who participate in team sports. Therefore; It is suggested that children participating in adolescence period should be supported by adults and friends to improve their psychological health and social relations and that children participating in individual sports should be show awareness, emotional and social support should be given to them.

Anahtar Kelimeler

Peer relations, social support, sports participation, individual sports, team sports

Kaynakça

• 1. Alpa–Bilbay, A. (1999). Effectiveness of a social skills training program to enhance the peer relations of low accepted fourth grade children. Bogazici University, Unpublished master’s thesis, Istanbul.
• 2. Atik, Z. E., Çoban, A. E., Çok, F., Doğan, T., ve Karaman, N. G. (2014). Akran İlişkileri Ölçeği’nin Türkçeye uyarlanması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 14(2), 433-446.
• 3. Ayyash-Abdo, H. (2002). Adolescent suicide: An ecological approach. Psychology in the Schools, 39, 459-475.
• 4. Barrerra, M. (1986). Distinction between social support concepts, measures, and models. American Journal of Community Psychology, 14, 413-445.
• 5. Bates, D. S., & Toro, P. A. (1999). Developing measures to assess social support among homeless and poor people. Journal of Community Psychology, 27(2), 137-156.
• 6. Bukowski, W. M., Hoza, B., & Boivin, M. (1994). Measuring friendship quality during preandearly adolescence: The development and psychometric properties of the Friendship Qualities Scale. Journal of Socialand Personal Relationships, 11, 471-84.
• 7. Coakley, J. (2001). Sports in Society: Issues and Controversies. (Seventh Edition). New York: McGraw-Hill.
• 8. Çimen, S. (2000). Ankara’da üniversite anaokullarına devam eden beş altı yaş çocuklarının psiko–sosyal gelişimlerinin incelenmesi. Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
• 9. Dowda, M., Dishman, R. K., Pfeiffer, K., & Pate, R. R. (2007). Family support for physical activity in girls from 8th to 12th grade in South Carolina. Preventive Medicine, 44, 153-159.
• 10. Duyan, V., Gelbal, S., ve Var, E. Ç. (2013). The adaptation study of the provision of social relations scale toTurkish. Hacettepe Universty Journal of Education, 44, 159-169.
• 11. El-Dardiry, G., Dimitrakaki, C., Tzavara, C., Ravens-Sieberer, U., & Tountas, Y. (2012). Child health-related quality of life and parental social capital in Greece: An exploratory study. Social Indicators Research, 105(1), 75-92, doi. 10.1007/s11205-010-9764-7.
• 12. Freeman, P., & Rees, T. (2008) The effects of perceived and received support on objective performance outcome, European Journal of Sport Science, 8:6, 359-368, doi. 10.1080/17461390802261439, Erişim adresi: http://www.tandfonline.com/loi/tejs20
• 13. Gill, D. L., Gross J. B., & Huddleston, S. (1983). Participation motivation in young sports. International Journal of Sport Psychology, 14, 1-14.
• 14. Gould, D. (2003). Foundations of Sport and Exercise Psychology. (3th Ed.), USA: Human Kinetics, Champing, IL.
• 15. Greenberg, T., Siegel, J., & Leitch, C. (1983). The nature and importance of attachment relationships to parents and peers during adolescence. Journal of Youth and Adolescence, 12, 373-386.
• 16. Gülay, H. (2010). Okulöncesi Dönemde Akran İlişkileri. (Birinci Baskı), Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
• 17. Hardin, M., & Greer, J. D. (2009). The influence of gender-role socialization, media use and sports participation on perceptions of gender-appropriate sports. Journal of Sport Behavior; 32(2), 207-226.
• 18. Hergüner, G. (1991). Çocuğun spora yönelmesinde ailenin rolü ve önemi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(1), 91-95.
• 19. Hong, J. S., Espelage, D. L., & Sterzing, P. R. (2017). Understanding the antecedents of adverse peer relationships among early adolescents in the united states: An ecological systems analysis. Youth & Society, 49(8), 999-1022, doi. 10.1177/0044118X15569215.
• 20. Hünük, D., Özdemir, R. A., Yıldırım, G. ve Aşçı, H. (2013). 6.-8. Sınıf öğrencilerinin fiziksel aktiviteye katılımında algıladıkları sosyal desteğin rolü. Eğitim ve Bilim, 38(170), 3-18.
• 21. Leavy, R. L. (1983). Social support and psychological disorder: A review. Journal of Community Psychology, 11(1), 3-21.
• 22. Marcia, J. E. (1980). Identity and Adolescence. In J. Adelson (Ed.), Handbook of Adolescent Psychology (pp. 159-187). New York: Wiley.
• 23. Marris, M., & Ross, W. (1976). Quines Book of Olympic Records (s. 17), Bamdam Books, Newyork. 10.1177/0011128717738232.
• 24. Murphy, B. C. (2002). An integrative examination of peer conflict: Children’s reported goals, emotions, and behaviors. Social Development, 11, 534-557.
• 25. Novak, D., & Kawachi, I. (2015) Influence of different domains of social capital on psychological distress among Croatian high school students. International Journal of Mental Health Systems. 9(18), doi. 10.1186/s13033-015-0010-1.
• 26. Novak, D., Milanovic, I., Janic, S. R, Štefan, L., & Kristicevic, T. (2016) The influence of social capital domains on selfrated health among Serbian high-school students? A school-based cross-sectional study. Journal of Sports Science and Medicine, 5(2), 33-38.
• 27. Orçan, M. (2010). Sosyal Gelişim: Erken Çocukluk Döneminde Gelişim. (Ed: Deniz, M. E.), İstanbul: Maya Akademi.28. Ornstein, A. C., & Hunkins, F. P. (2016). Eğitim Programı: Temelleri, İlkeleri ve Sorunlar. (Çev. Asım Arı), 2. Baskı, Konya: Eğitim Yayınları.
• 29. Oyar, Z. B., Aşçı, F. H., Çelebi, M., ve Mülazımoğlu, Ö. (2001). Spora katılım güdüsü ölçeğinin geçerlik ve güvenirlik çalışması. Spor Bilimleri Dergisi, 12 (2), 21-32.
• 30. Özdemir-Topaloğlu, A. (2013). Etkinlik temelli sosyal beceri eğitiminin çocukların akran ilişkilerine etkisi, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya. Erişim adresi: http://acikerisim.selcuk.edu.tr:8080/xmlui/bitstream/
• 31. Rees, T., & Hardy, L. (2000). An examination of the social support experiences of highlevel sports performers. The Sport Psychologist, 14, 327-347.
• 32. Rees, T., Hardy, L., & Evans, L. (2007). Construct validity of the social support survey in sport. Psychology of Sport and Exercise, 8, 355-368. doi:10.1016/J.Psychsport.2006.06.005
• 33. Rees, T., Mitchell, I., Evans, L., & Hardy, L. (2010). Stressors, social support and psychological responses to sport injury in high- and low-performance standard participants. Psychology of Sport and Exercise, 11, 505-512, Erişim adresi: www.elsevier.com/locate/psychsport
• 34. Shields, D. L. L., & Bredemeier, B. J. L. (1995). Character Development and Physical Activity. England: Human Kinetics, Champaign, IL.
• 35. Shumaker, S. A., & Brownell, A. (1984). Toward a theory of social support: Closing conceptual gaps. Journal of Sociat Issues, 40(4), 11-36.
• 36. Smith, A. (1999). Perceptions of peer relationships and physical activity in early adoleccence. Journal of Sport and Exercise Psychology, 21, 329-350.
• 37. Steinberg, L. (1999). Adolescence. (15th), USA: The McGraw-Hill Companies, Inc.
• 38. Turner, R. J., Frankel, B. G., & Levin, D. M. (1983). Social support: conceptualization, measurement, and implications for mental health. In J. R. Greeley (Ed.), Research in community and mental health (67-111). Greenvich, CT: JAI Press.
• 39. Tutkun, E., Güner, B. Ç., Ağaoğlu, S. A., ve Soslu, R. (2010). Takım sporları ve bireysel sporlar yapan sporcuların saldırganlık düzeylerinin değerlendirilmesi. Spor ve Performans Araştırmaları Dergisi, 1(1), 23-29. Erişim adresi. http://dergipark.ulakbim.gov.tr/omuspd/
• 40. Vitaro, F., Boivin, M., & Bukowski, W. M. (2011). The role of friendship in child and adolescent psychosocial development. In K. H. Rubbin, W. M. Bukowski, & B. Laursen (Eds.), Handbook of peer interactions, relations, and groups (pp. 570-571). NY: The Guilford Press.
• 41. Waterman, A. S. (1982). Identity development from adolescence to adulthood: An extension of theory and a review of research. Developmental Psychology, 18(3), 341-358.
• 42. Weiss, M. R., Smitt, A. L., & Theeboom, M. (1996). “That’s what friends are for”: Childeren’s and teenagers’ perceptions of peer relationships and the sport domain. Journal of Sport and Exercise Psycology, 18, 347-379.
• 43. Wu, Q., Xie, B., Chou, C.P., Palmer, P. H., Gallaher, P. E., & Johnson, C. A. (2010). Understanding the effect of social capital on the depression of urban chinese adolescents: an integrative framework. Am J Community Psychol, 45(1-2), 1-16. Doi: 10.1007/s10464-009-9284-2.
• 44. Yavuzer, H. (1999). Ana Baba ve Çocuk. (12. Baskı). İstanbul: Remzi Kitabevi.
• 45. Yetim, A. (2000). Sporun sosyal görünümü. Gazi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 5(1), 63-72.
• 46. Yörükoğlu, A. (2012). Gençlik Çağı Ruh Sağlığı ve Ruhsal Sorunlar. İstanbul: Özgür Yayınevi.