Flow Yaşantı Ölçeğinin Rekreasyonel Etkinliklere Uyarlanmasına Dair Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması

Yıl 2020, Cilt: 25 Sayı: 2, 107 - 116, 01.04.2020

Ali Özdemir Tebessüm Ayyıldız Durhan Beyza Akgül

Öz

Rekreasyon araştırmalarında sıkça kullanılan içsel motivasyonların önemli bir boyutu olan akış deneyimini ölçebilecek bir aracın, rekreasyonel etkinlikler için değerlendirilerek Türkçe’ye uyarlanması önem teşkil etmektedir. Bu noktadan hareketle çalışmanın amacı, Csikszentmihalyi’nin (1975, 1987, 1988, 1990) ‘Flow’ teorisine dayanarak Rheinberg ve ark. (2003) tarafından geliştirilmiş ve Almanca orijinal adı ‘Flow Kurz Skala’ (Flow Short Scale) olan ölçeğin İşigüzel ve Çam tarafından (2014) Türkçe uyarlamasını yaptığı Flow Yaşantısı Ölçeği Kısa formunun rekreasyonel etkinlikler için geçerlik ve güvenirliğini yaparak değerlendirmektir. Araştırmada 281 üniversite öğrencisinden elde edilen veriler ile örneklem büyüklüğü test edilmiş (.84; 2052, 218, p<0,001) ardından yapılan açımlayıcı faktör analizi ile 2 boyutlu bir yapı elde edilmiştir. Yapılan açımlayıcı faktör analizi doğrultusunda kesme değeri .40 olarak belirlenmiş, toplamda 13 maddeden oluşan ölçüm aracı iki alt boyutta toplanmıştır. Toplam varyansın %51’inin açıklandığı faktör analizi sonucunda .48 ila .80 arasında değişen faktör yükleri elde edilmiştir. Birinci alt boyut için .86 olan iç tutarlılık katsayısı, ikinci alt boyut için .70 olarak belirlenmiştir. Etkinlik tecrübe ölçeğinin toplam iç tutarlılık katsayısı ise .78 olarak saptanmıştır. Yapılan açımlayıcı faktör analizi sonrası elde edilen yapının geçerliliğini ve doğruluğunu test etmek üzere doğrulayıcı faktör analizi yapılmıştır. Test tekrar test sonrası yapılan DFA’nın yapı geçerliliğine kanıt oluşturduğu görülmektedir (RMSEA .083, SRMR 0.72, NFI 0.90, CFI 0.93, NNFI 0.91, x2/df 3.14). Sonuç olarak rekreasyonel etkinliklere katılımda yaşanan akış durumu ve etkinlik tecrübesini belirlemede geçerli ve güvenilir bir ölçüm aracı ortaya koyulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Etkinlik, Tecrübe, Ölçek

Validity and Relability Study of Adapting Flow Life Scale to Recreational Activites

Öz

It is important that a tool that can measure the flow experience, which is an important dimension of the intrinsic motivations frequently used in recreation research, is evaluated for recreational activities and adapted to Turkish. The purpose of study from this point is that; to evaluate the validity and reliability of the Flow Form Scale Short form for recreational activities which is Rheinberg et al. (2003) and the Turkish version of the scale, whose original name is 'Flow Kurz Scale' (Flow Short Scale), was adapted to Turkish by İşigüzel and Çam (2014). In the study, the sample size was tested with the data obtained from 281 university students (.84; 2052, 218, p<0.001), and then a 2-dimensional structure was obtained by exploratory factor analysis. In accordance with the exploratory factor analysis, the cut-off value was determined as .40 and the measurement tool consisting of 13 items in total was collected in two sub-dimensions. As a result of the factor analysis, in which 51% of the total variance was explained, factor loads ranging from .48 to .80 were obtained. The internal consistency coefficient of .86 for the first sub-dimension was determined as .70 for the second sub-dimension. The overall internal consistency coefficient of the efficiency experience scale was found to be .78. Confirmatory factor analysis was performed to test the validity and accuracy of the structure obtained after the exploratory factor analysis. It is seen that CFA performed after test-retest provides evidence of construct validity (RMSEA .083, SRMR 0.72, NFI 0.90, CFI 0.93, NNFI 0.91, x2 / df 3.14). As a result, a valid and reliable measurement tool has been put forward in determining the flow status and activity experience in participating in recreational activities.

Anahtar Kelimeler

Efficiency, Experience, Scale

Kaynakça

• 1. Aşçı, F. H., Çağlar, E., Eklund, R. C., Altıntaş, A. ve Jackson, S. (2007). ‘Durumluk ve Sürekli Optimal Performans Duygu Durum-2 Ölçekleri’nin Uyarlama Çalışması’, Hacettepe Spor Bilimleri Dergisi, 18 (4), 182-196.
• 2. Barnett, L. (1980). The social psychology of children's play: Effects of extrinsic rewards on free play and intrinsic motivation. In S. Iso-Ahola (Ed.), Social psychological perspectives on leisure and recreation (ss. 138-170). Springfield, IL: Charles Thomas.
• 3. Bradley, W., ve Mannell, R. (August, 1982). The effects of extrinsic rewards and reward procedures on intrinsic motivation and psychological experience offlow during play. Paper presented at the American Psychological Association Annual Convention, Washington, DC.
• 4. Carter, L., River, B. ve Sachs, M. L. (2013). ‘Flow in Sport, Exercise, and Performance: A Review with Implications for Future Research’, Journal of Multidisciplinary Research, 5(3), 1947-2900.
• 5. Csikszentmihalyi, M. (1975). Beyond boredom and anxiety. San Francisco: Jossey-Bass Publishers.
• 6. Csikszentmihalyi, M. (1988). The future of flow. In M. Csikszentmihalyi ve I. Csikszentmihalyi (Eds.), Optimal experience: Psychological studies of flow in consciousness (ss. 364-383). New York: Cambridge University Press.
• 7. Csikszentmihalyi, M. (1990). Flow: The psychology of optimal experience. New York: Harper & Row.
• 8. Csikszentmihalyi, M. (2017). Flow and the foundations of positive psychology: the collected works of Mihaly Csikszentmihalyi. New York: Springer.
• 9. Csikszentmihalyi, M., ve Larson, R. (1987). Validity and reliability of the Experience Sampling Method. Journal of Nervous and Mental Disease, 175, 529–536.
• 10. İşigüzel, B., ve Çam, S. (2014). Flow Yaşantısı Ölçeği Kısa Formunun Türkçeye uyarlama, geçerlik ve güvenirlik çalışması. International Journal of Human Sciences, 11(2), 788-801.
• 11. Jackson, S. A. ve Eklund, R. C. (2002). ‘Assessing Flow in Physical Activity: The Flow State Scale-2 and Dispositional Flow Scale-2’, Journal of Sport and Exercise Psychology, 24(2), 133-150.
• 12. Jackson, S.A., Thomas, P.R., Marsh, H.W. ve Smethurst, C.S. (2001). Relationships between Flow, Self-Concept, Psychological Skills, and Performance, Journal Of Applied Sport Psychology, 13: 129-153.
• 13. Mitchell, R. G. (1998). ‘Sociological Implications of the Flow Experience’, İçinde M., Csikszentmihalyi ve I. S. Csikszentmihalyi (Editörler), Optimal Experience: Psychological Studies of Flow in Consciousness, ss.36-59, Cambridge: Cambridge University Press.
• 14. Nakamura, J. ve Csikszentmihalyi, M. (2002). The concept of flow. In C. R. Snyder & S. J. Lopez (Eds.), Handbook of positive psychology New York: Oxford University Press, 89-105.
• 15. Nakamura, J. ve Csikszentmihalyi, M. (2009). ‘Flow Theory and Research’, İçinde (C. R. Snyder Erik Wright ve C. R. Snyder Erik Wright (Editörler), Handbook of Positive Psychology, ss.195-206, Oxford: Oxford University Press.
• 16. Özdamar, K. (2013). Paket programlar ile istatistiksel veri analizi. (Yenilenmiş 9. baskı). Eskişehir: Nisan Kitabevi, 242.
• 17. Rheinberg, F., Vollmeyer, R. ve Engeser, S. (2003). Die Erfassung des Flow-Erlebens [The assessment of flow experience]. In J. Stiensmeier-Pelster & F. Rheinberg (Eds.), Diagnostik von Motivation und Selbstkonzept (ss. 261–279). Göttingen: Hogrefe.
• 18. Turan, N. (2019). Akış Deneyimi Üzerine Genel Bir Literatür Taraması. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi.37, 181-199.
• 19. Uz Baş, A. (2019). Akış Yaşantısı Ölçeği'nin Türkçe'ye Uyarlanması, Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. I. Uluslararası Bilim, Sanat Ve Teknoloji Sempozyumu.12-14.Nisan.2019.İzmir.
• 20. Wang, C.K.J., Liu, W.C. ve Khoo, A. (2009). The Psychometric Properties of Dispositional Flow Scale-2 in Internet Gaming. Curr Psychol. 28:194–201.DOI 10.1007/s12144-009-9058-x.
• 21. Weissinger, E. ve Bandalos, D. L. (1995). Development, reliability and validity of a scale to measure intrinsic motivation in leisure. Journal of Leisure Research, 27, 379– 400.
• 22. Weissinger, E. ve Iso-Ahola, S.E. (1984). Intrinsic leisure motivation, personality and physical health. Society and leisure, 7, 217-228.
• 23. Özdamar, K. (2016). Eğitim, sağlık ve davranış bilimlerinde ölçek ve test geliştirme yapısal eşitlik modellemesi: IBM SPSS, IBM SPSS AMOS ve MINITAB uygulamalı. Eskişehir: Nisan Kitabevi, 19-151.