Beden Eğitimi ve Spor Öğretmenlerinin Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışlarının Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi

Yıl 2021, Cilt: 26 Sayı: 1, 163 - 181, 02.01.2021

Volkan Sural Kemal Tamer

Öz

Bu araştırmanın amacı, beden eğitimi ve spor öğretmenlerinin sağlıklı yaşam biçimi davranışlarını çeşitli değişkenler açısından incelemektir. Çalışmada beden eğitimi ve spor öğretmenlerinin sağlıklı yaşam biçimi davranışları sırasıyla cinsiyet, yaş, medeni durum, mesleki kıdem, görev yapılan okul türü ve kademesi değişkenleri açısından incelenmiş ve ayrıca öğretmenlerin vücut kitle indeksleri ile sağlıklı yaşam biçimi davranışları arasındaki ilişki durumuna bakılmıştır. Nicel yaklaşımlardan tarama modeline göre gerçekleştirilen araştırmanın çalışma evrenini, 2019-2020 eğitim-öğretim yılının ikinci döneminde Ankara ilinde görev yapmakta olan 361 beden eğitimi ve spor öğretmeni oluşturmaktadır. Araştırmanın verileri “Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları Ölçeği” kullanılarak toplanmıştır. Verilerin analizinde ikili karşılaştırmalarda bağımsız örneklemler t testi, çoklu karşılaştırmalarda ise tek yönlü ANOVA varyans analizi kullanılmıştır. Ayrıca beden eğitimi öğretmenlerinin vücut kitle indeksi ile sağlıklı yaşam biçimi davranışları arasındaki ilişkinin incelenebilmesi için Pearson korelasyon katsayısı analizi kullanılmıştır. Araştırma sonucunda, beden eğitimi öğretmenlerinin sağlıklı yaşam biçimi davranış puanlarının cinsiyet, yaş ve medeni durum değişkenlerine göre anlamlı farklılık gösterdiği; mesleki kıdem, görev yapılan eğitim kademesi ve okul türüne göre ise farklılık göstermediği bulunmuştur. Beden eğitimi ve spor öğretmenlerinin vücut kitle indeksi ile sağlıklı yaşam biçimi davranış puanları arasında ise anlamlı bir ilişkinin olmadığı söylenebilir.

Anahtar Kelimeler

Sağlıklı yaşam biçimi davranışı, Beden eğitimi ve spor öğretmeni, Spor

Examining the Healthy Lifestyle Behaviors of Physical Education and Sports Teachers in Terms of Various Variables

Öz

The aim of this study is to examine the healthy lifestyle behaviors of physical education and sports teachers in terms of various variables. In the study, the healthy lifestyle behaviors of physical education and sports teachers were examined in terms of variables of gender, age, marital status, professional seniority, type of school and grade, and also the relationship between teachers' body mass index and healthy lifestyle behaviors. The study population of the research, which is carried out according to the survey model, one of the quantitative approaches, consists of 361 physical education and sports teachers working in Ankara in the second semester of the 2019-2020 academic year. The data of the study were collected using the "Healthy Lifestyle Behaviors Scale". In the analysis of the data, independent samples t test was used for paired comparisons and one-way ANOVA analysis of variance was used for multiple comparisons. In addition, Pearson correlation coefficient analysis was used to examine the relationship between physical education and sport teachers' body mass index and healthy lifestyle behaviors. As a result of the study, it was found that physical education teachers' healthy lifestyle behavior scores differ significantly according to gender, age and marital status variables; that there was no difference according to professional seniority, type of school and grade. It can be said that there is no significant relationship between physical education and sport teachers' body mass index and healthy lifestyle behavior scores.

Anahtar Kelimeler

Healthy lifestyle behaviors, Physical education and sport teachers, Sport

Kaynakça

• 1. Bahar, Z., Beşer, A., Gördes, N., Ersin, F. ve Kıssal, A. (2008). Sağlıklı yasam biçimi davranışları ölçeği II’nin geçerlik ve güvenirlik çalışması. C.Ü. Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 12(1), 1-13.
• 2. Beser, A., Bahar, Z. ve Büyükkaya, D. (2007). Health promoting behaviors and factors related to lifestyle among Turkish workers and occupational health nurses’ responsibilities in their health promoting activities. Ind Health, 45(1), 151-159.
• 3. Dirican, R. ve Bilgel, N. (1993). Halk Sağlığı. Bursa: Uludağ Üniversitesi.
• 4. Dünya Sağlık Örgütü. (2019). World health statistics overview 2019: Monitoring health for the SDGs, sustainable development goals. Geneva: World Health Organization. Erişim adresi: https://apps.who.int/iris/bitstream/handle/10665/311696/WHO-DAD-2019.1-eng.pdf?ua=1
• 5. Fraenkel, J. R., Wallen, N. E. ve Hyun, H. H. (2012). How to design and evaluate research in education. New York: McGraw-Hill.
• 6. Gordon, E., Golanty, E. ve Brown, K. M. (2002). Health and wellness: Physical activity for health and well-being. Boston: Jones and Barlett.
• 7. Güler, G., Güler, N., Kocataş, S., Yıldırım, F. ve Akgül, N. (2008). Üniversitede çalışan öğretim elemanlarının sağlıklı yaşam biçimi davranışları. C.Ü. Hemşirelik Dergisi, 12(3), 18-26.
• 8. Güngör, N. B., Yılmaz, A. ve İlhan E. L. (2019). Yaşam kalitesi bağlamında özel bir sporcunun kazanımları: Ebeveyn görüşleri doğrultusunda bir durum çalışması. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 20(3), 421-443.
• 9. İlhan E. L. (2012). Examination on the healthy life style behaviors of the student athletes in university teams in Turkey. Energy Education Science and Technology, Part B: Social and Educational Studies, 4(3),1511-1522.
• 10. Kadiroğlu, Z. (2016). Beden eğitimi ve spor öğretmenlerinin sağlıklı yaşam biçimleri ve kaygı düzeylerinin belirlenmesi. Uluslararası Hakemli Akademik Spor Sağlık ve Tıp Bilimleri Dergisi, 19, 44-53.
• 11. Kafkas, M. E., Şahin-Kafkas, A. ve Acet, M. (2012). Beden eğitimi öğretmenlerinin sağlıklı yaşam biçimi davranış düzeylerinin incelenmesi. DPUJSS, 32(2), 47-56.
• 12. Kang, R. (1995). Building community capacity for health promotion: A challenge for public health nurses. Public Health Nursing,12(5), 312-318.
• 13. Karakoç, A. (2006). Sınıf öğretmenlerinin sağlıklı yaşam davranışlarının değerlendirilmesi ve bu davranışları etkileyen bazı faktörlerin belirlenmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Cumhuriyet Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Sivas.
• 14. Karasar, N. (2017). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel.
• 15. Kardaş, F. (1995). İlköğretimin I. ve II. kademelerinde görev yapan öğretmenlerin kendini gerçekleştirme düzeyi ve cinsiyet ile kendini gerçekleştirmenin bazı boyutları arasındaki ilişkiler (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Atatürk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
• 16. Kargun, M., Canikli, A., Dalkılıç, M., Öztürk, H., Ramazanoğlu, F. ve Mamak, H. (2013). Prospective physical education and sports teachers healthy lifestyle behaviors. International Journal of Acedemic Reserarch, 5(5), 325-329.
• 17. Kaya, F., Ünüvar, R., Bıçak, A., Yorgancı, E., Öz, B. Ç. F. ve Kankaya, F. C. (2008). Öğretim elemanlarının sağlığı geliştirme davranışları ve etkileyen etmenlerin incelenmesi. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni, 7(1), 59-64.
• 18. Kılıç, L. (2017). Beden eğitimi öğretmenlerinin sağlıklı yaşam biçimi davranışlarının bazı değişkenlere göre değerlendirilmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Gelişim Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• 19. Kılıç, L. ve Çimen, K. (2017). Evaluation of the healthy lifestyle behaviors of physical education teachers. European Journal of Physical Education and Sport Science, 3(12), 317-328.
• 20. Murathan, T., Yetiş, Ü., Murathan, F., Aktuğ, Z. B. ve Dündar, A. (2013). Üniversite öğrencilerinde sağlıklı yaşam biçimi davranışları ile fiziksel aktivite düzeylerinin incelenmesi. Niğde Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 7(2), 100-107.
• 21. Orgun, F., Öztürk, N. ve Sezer, H. (2011, Mayıs). Öğrenci hemşirelerin sağlıklı yaşam biçimi davranışları ve etkileyen etmenlerin incelenmesi. III. Uluslararası Türkiye Eğitim Araştırmaları Kongresi’nde sunulmuş bildiri, Girne/KKTC.
• 22. Oyur-Çelik, G., Malak, T. A., Bektaş, M., Yılmaz, D., Yümer, S. A., Öztürk, Z. ve Demir, E. (2009). Sağlık yüksekokulu öğrencilerinin sağlığı geliştirme davranışlarını etkileyen etmenlerin incelenmesi. AJCI, 3(3), 164-169.
• 23. Özçelik, H. (2012). Isparta il merkezinde görev yapan toplum öncesi bazı meslek üyelerinin sağlıklı yaşam biçimi davranışlarının değerlendirilmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Süleyman Demirel Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Isparta.
• 24. Özkan, A. (2018). Sınıf öğretmenlerinin ve adaylarının enerji ve besin öğesi alımları (beslenme alışkanlıkları) ile sağlıklı yaşam biçimi davranışlarının ve fiziksel aktivite düzeylerinin belirlenmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Bartın Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Bartın.
• 25. Pasinlioğlu, P. ve Gözüm, S. (1998). Birinci basamak sağlık hizmetlerinde çalışan sağlık personelinin sağlık davranışları. Cumhuriyet Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 2(2), 60-68.
• 26. Pekel, A., Turan, M. B., Pepe, O. ve Bahadır, Z. (2015). The relationship with life satisfaction between health promoting behaviours of special education teachers (Kayseri city sample). International Journal of Science Culture and Sport, 3, 125-132.
• 27. Pender, N. J., Barkauskas, V. H., Hayman, L., Rice, V. H. ve Anderson, E. T. (1992). Health promotion and disease prevention: Toward excellence in nursing practice and education. Nursing Outlook, 40(3), 106-112.
• 28. Stanhope, M. ve Lancaster, J. (1993). Community health nursing, processand practice for promoting health. Washington: Mosby Company.
• 29. Tokuç, B. ve Berberoğlu, U. (2007). Edirne merkez ilçe ilköğretim okullarında çalışan öğretmenlerde sağlığı geliştirici davranışlar. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni, 6(6), 10-16.
• 30. Ünalan, D., Şenol, V., Öztürk, A. ve Erkorkmaz, Ü. (2007). Meslek yüksekokullarının sağlık ve sosyal programlarında öğrenim gören öğrencilerin sağlıklı yaşam biçimi davranışları ve öz-bakım gücü düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. İnönü Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 14(2), 101-109.
• 31. Uzun, N. (2014). Ergenlerde sağlıklı yaşam biçimi davranışları, algılanan ebeveyn kontrolü ve depresyon ile obezitenin ilişkisi: Obezite için koruyucu ve risk faktörleri (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Adnan Menderes Üniversitesi Sağlık Bilimler Enstitüsü, Aydın.
• 32. Walker, S. N. ve Hill-Polerecky, D. M. (1996). Psychometric evaluation of the health-promoting lifestyle profile. II. Unpublished manuscript, University of Nebraska Medical Center, 120-26.
• 33. Walker, S. N., Sechrist, K. R. ve Pender, N. J. (1987). The health promoting lifestyle profile development and psychometric characteristics. Nursing Research, 36(2), 76-80.
• 34. Yeşilfidan, D. (2016). Obezite açısından riskli ergenlere verilen olumlu sağlık davranışları geliştirme eğitiminin sağlıklı yaşam biçimi davranışları ve fiziksel aktivite üzerine etkisi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Adnan Menderes Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Aydın.
• 35. Zincir, H., Ege, E., Aylaz, R., Bilgin, N. ve Timur, S. (2003). Çalışan ve çalışmayan kadınların sağlıklı yaşam biçimi davranışlarının incelenmesi. Toplum ve Sosyal Hizmet Dergisi, 14(1), 77-84.