Cost Management, Balanced Scorecard Application and Performance Measurement in Sports Organizations: Fitness Business Example

Yıl 2024, Cilt: 29 Sayı: 4, 277 - 285, 31.10.2024

Fatih Ömür Binici

https://doi.org/10.53434/gbesbd.1513533

Öz

Today, sports organizations are an important part of the sports industry in terms of the provision of sports, recreation, fitness or leisure activities and related products and services. In the sport industry, where competition is intense, ensuring the sustainability of these organizations, as in commercial enterprises, depends on a stable financial infrastructure and a quality organizational process structure. However, in sports organizations that offer a wide range of different services to their customers, the choice of the right costing method that provides a reliable basis for decision making and maintains a high level of transparency is crucial. In this context, the study presents Activity-Based Costing (ABC), one of the costing methods that can be adapted to the needs of sports organizations, together with the Balanced Scorecard (BSC) perspective for performance measurement. A fitness centre, which has a significant share in the sports industry, was selected for the design and implementation of ABC and BSC. The study used the case study technique, one of the qualitative research methods. The aim of the implementation was to identify the costs and perform performance measurement using ABC and BSC methods in a selected fitness centre operating in Erzurum. The data was collected through face-to-face interviews with the manager and trainer of the company, as well as by examining the documents provided by the company during the period of January-March 2024.As a result of the findings and evaluations, it was determined that the fitness centre, as a sports organization, could successfully apply ABC and BSC in cost management and performance measurement due to the variety of services it provides and its low resource consumption.

Anahtar Kelimeler

Cost management, Sports organizations, Activity-based costing, Balanced scorecard

Spor Kuruluşlarında Maliyet Yönetimi, Dengeli Puan Kartı Uygulaması ve Performans Ölçümü: Fitness Merkezi Örneği

Öz

Günümüzde artık spor kuruluşları spor faaliyetleri, rekreasyon, fitness veya serbest zaman etkinlikleri ve bu etkinliklerle ilgili ürün ve hizmetleri sunmaları açısından spor endüstrisinin önemli bir parçası olarak görülmektedir. Rekabetin yoğun olarak yaşandığı spor endüstrisinde bu kuruluşların sürdürülebilirliklerinin sağlanması, ticari işletmelerde olduğu gibi istikrarlı bir finansal alt yapı ile kaliteli bir organizasyonel süreç yapısına bağlıdır. Ancak müşterilerine çok sayıda farklı hizmet sunan spor kuruluşlarında, iş kararlarının alınmasında güvenilir temel oluşturacak ve rekabet avantajını koruyup sürdürecek doğru maliyetleme yöntemini seçmek önemli bir sorundur. Bu doğrultuda çalışmada, spor kuruluşları için ihtiyaca göre uyarlanabilen maliyetleme yöntemlerinden biri olan Faaliyet Tabanlı Maliyetleme (FTM) ile performans ölçümü için Dengeli Puan Kartı (DPK) perspektifi sunulmuştur. Bu bağlamda FTM ve DPK tasarımı ile uygulaması için spor endüstrisi içerisinde önemli bir paya sahip olan fitness merkezi seçilmiştir. Çalışmada nitel araştırma yöntemlerinden örnek olay tekniğinden yararlanılmıştır. Uygulamada Erzurum ilinde faaliyet gösteren tarafımızca seçilmiş bir fitness merkezinin FTM ve DPK yöntemi kullanılarak maliyetlerin ortaya çıkarılması ve performans ölçümünün gerçekleştirilmesi amaçlanmıştır. Veriler, Ocak-Mart 2024 döneminde şirketin idarecisi ve antrenör ile yapılan yüz yüze görüşmeler, ayrıca şirket tarafından paylaşılan belgelerin incelemesi yoluyla toplanmıştır. Bulgu ve değerlendirmeler neticesinde; spor kuruluşu olarak fitness merkezinin, sunduğu hizmetler ile çeşitliliği ve kaynak tüketiminin düşük olması nedeniyle maliyet yönetimi ve performans ölçümünde FTM ve DPK’ in başarılı bir şekilde uygulanabileceği belirlenmiştir. Bu çalışmada FTM ve DPK’ in fitness merkezinde uygulanabilirliğinin incelenmesi açısından alan yazına değer katacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Maliyet yönetimi, Spor kuruluşları, Faaliyet tabanlı maliyetleme, Dengeli puan kartı

Kaynakça

• Aronowitz, J. G. (2018). Optimize your fitness, optimize your business: the balanced scorecard, analysis and application for the crossfit affiliate (CMC Senior Theses). Claremont McKenna College, Los Angeles.
• Becsky, A. (2011). The application of balanced scorecard in team sports. apstract: applied studies in agri. Business and Commerce, 5, 29-32.
• Biçer, B. E. (2018). Sağlık kurumlarında maliyet muhasebesi. H.C. Sayın (ed.) Sağlık kurumlarında maliyet muhasebesi (s.2-47). Eskişehir: T.C. Anadolu Üniversitesi Yayını No: 3271.
• Budde, J. (2007). Performance measure congruity and the balanced scorecard. Journal of Accounting Research, 45(3), 515-539.
• Čečević, B. N., Antić, L. ve Spasić, K. (2020). Cost accounting and performance measurement with the purpose of increasing the competitiveness of sports organizations. Economic Themes, 58(2), 235-253.
• Chadwick, S. (2004). The future for sport businesses. J. Beech, ve S. Chadwick (Ed.) The business of sport management (s.452-485). England: Pearson Education.
• Coşkun, A. ve Tetik, S. (2013). Strategy focused sports clubs: an implementation of the balanced scorecard for soccer teams. In International Conference on Economic and Social Studies, 10, 11.-17.
• Devecioğlu, S. (2005). Türkiye’de spor sektörü stratejilerinin geliştirilmesi. Verimlilik Dergisi, 2, 117-134.
• Doğan, S. ve Çakıcı, C. (2016). Faaliyet tabanlı maliyet yöntemi ve bir uygulama. Global Journal of Economics and Business Studies, 5(10), 38-51.
• Gulak-Lipka, P. (2020). Application of the balanced scorecard in Polish sports associations. Journal of Physical Education and Sport, 20, 1124-1129.
• Kaplan, R. S. (2009). Conceptual foundations of the balanced scorecard. Handbooks of management accounting research, 3, 1253-1269.
• Kaplan, R. S. ve Norton, D. P. (1996). The balanced scorecard: translating strategy into action. Boston: Harvard Business School Press.
• Kaplan, R. S. ve Norton, D. P. (2001). The strategy focused organization. Boston: Harvard Business School Press.
• Lakatos, V., Erdey, L., Szűcs, N., Rózsa, A. ve Nagy, A. (2019). Establishment of the customer perspective of the balanced scorecard system at sports enterprises through the example of a Hungarian football club. Applied Studies in Agribusiness and Commerce, 13(1-2), 5-16.
• Lalić, S. ve Lučić, R. (2023). Cost management in sports organizations. Proceedings of Faculty of Economics Brcko, 17(1), 32-41.
• Maiga, A. S. ve Jacobs, F. A. (2003). Balanced scorecard, activity-based costing and company performance: an empirical analysis. Journal of Managerial Issues, 15(3), 283-301.
• Pavlatos, O. ve Paggios, I. (2009). Management accounting practices in the Greek hospitality industry. Managerial Auditing Journal, 24(1), 81-98.
• ShuLiang, L. ve Jing, W. (2016). Analysis on the combination of activity-based costing and balanced scorecard. Advances in Social Science, Education and Humanities Research (ASSEHR), 65, 363-366.
• Striteska, M. ve Spickova, M. (2012). Review and comparison of performance measurement systems. Journal of Organizational Management Studies, 19(3), 277-294.
• Şen, L. M. (2013). Konaklama işletmelerinde faaliyet tabanlı bütçeleme ve beş yıldızlı otel işletmesi uygulaması (Yayınlanmamış doktora tezi). Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya.
• Terziev, V., Kuzdova, B. V. ve Georgiev, M. (2017). Opportunities of application of the balanced scorecard in management and control. IJASOS-International E-journal of Advances in Social Sciences, 3(9).
• Tor, S. S. ve Esengün, K. (2011). Örgütlerde iş tatminini etkileyen demografik faktörler ve verimlilik: Karaman gıda sektöründe bir uygulama. Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, (1), 53-63.
• Yaşar, R. Ş. (2016). Dengeli puan kartıyla performans ölçümü: bir denetim şirketi uygulaması. Muhasebe ve Finansman Dergisi, (70), 193-212.