Amerika Birleşik Devletleri'nin Latin Amerika Müdahaleciliğinde Saldırgan Realizm Etkisi

Yıl 2022, , 233 - 251, 29.12.2022

Uğur Gül

https://doi.org/10.54627/gcd.1212549

Öz

Coğrafi keşifler sonrası Amerika kıtası, Avrupalı devletlerin koloni ve sömürge merkezi haline gelmiştir. Avrupa’da 19. yüzyılda patlak veren Napoleon (Bonaparte) savaşları, kıtadaki dengeleri bozmuş ve bu durum Amerika kıtasında Avrupa otoritesinin sarsılmasına neden olmuştur. Otorite zayıflığı Amerika’daki bağımsızlık hareketlerini tetiklemiştir. 1776 yılında Amerika Birleşik Devletleri’nin bağımsızlığı, kıtadaki diğer uluslara da örnek olmuştur. Bu durum Amerika Birleşik Devletleri tarafından avantaja dönüştürülmüştür. Konjonktürün elverişli olması, bölgede yeni bağımsızlığını kazanan uluslar üzerinde hakimiyetin sağlanması temel amaç olmuştur. Başkan James Monroe’nin 1823 yılında dünyaya ilan ettiği doktrin, kıta üzerindeki Avrupalı devletlerin etkisini azaltırken Amerika Birleşik Devletleri’nin de müdahale politikalarının meşruiyetini sağlamıştır. Bölgede hegemonik bir yapı kurmaya çalışan Amerika Birleşik Devletleri’nin uyguladığı politikaları John J. Mearsheimer, kendisinin öncülüğünü yaptığı Saldırgan Realizm Perspektifinden açıklamaya çalışmıştır. Dış politikasında özellikle Orta Amerika ve Karayipler bölgesine yönelik politikaların en önemli belirleyicisi Amiral Alfred Thayer Mahan olmuştur. Bu çalışmada da uygulanan müdahaleci politikaların temelinde yatan Monroe Doktrini ve Mahan’ın stratejileri, Mearsheimer tarafından Saldırgan Realizm temelinde aslında devlet bekasının sağlanması için en ideal yöntemin hegemonya kurmak olduğu iddiası çerçevesinde örneklerle incelenecektir.

Anahtar Kelimeler

Saldırgan Realizm, Monroe Doktrini, Latin Amerika

Kaynakça

• Akgemci, E. (2011). Chavez Döneminde Venezuela’nın ABD’ye Yönelik Dış Politikası. Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Ataöv, T. (2019). Amerikan Belgeleriyle Amerikan Emperyalizminin Doğuşu. Ankara: Doğan Yayınevi.
• Balcı, A. (2016). Realizm. Kardaş, Ş. ve Balcı, A. (Ed.). Uluslararası İlişkilere Giriş (Tarih, Teori, Kavram ve Konular) içinde (s.119-146). İstanbul: Küre Yayınları.
• Bethell, L. (1993). Cuba: A Short History. Cambridge: Cambridge Univesity Press.
• Bolton, J. (2020). The Room Where it Happened A White House Memoir. New York: Simon & Schuster.
• Brewer, S. (2006). Border and Bridges: A History of U.S. - Latin American Relations. London: Praeger Security International Press.
• Britannica. (2022). Missisipi River History and Economy. https://www.britannica.com/place/Mississippi-River/History-and-economy, (E.T.14 Kasım 2022).
• Combs, J. A. (1986). American Diplomatic History: Two Centuries of Changing Interpretations. Kaliforniya: University of California Press.
• Çağrı, E. (2013). Amerika Birleşik Devletleri’nin Latin Amerika’ya Bakışını Şekillendiren Öğeler. Zengin, O. (Ed.). Latin Amerika Çalıştayı Bildiriler Kitabı içinde (s.81-104), Ankara: Ankara Üniversitesi Latin Amerika Çalışmaları ve Uygulama Merkezi Yayınları.
• Çakmak, H. (2016). ABD’nin Askeri Müdahaleleri 1801’den Günümüze. 2. Basım, İstanbul: Kaynak Yayınları.
• Fukuyama, F. (2008). Falling Behind Explaining the Development Gap Between Latin America and the United States. Oxford: Oxford University Press.
• Kalkan, Y. B. (2018). Uluslararası İlişkiler Disiplininde Realist Paradigma. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Knutsen, T. L. (2015). Uluslararası İlişkiler Teorisi Tarihi. (Mehmet Özay, Çev.). 2. Baskı. İstanbul: Açılımkitap Yayınevi.
• LaFeber, W. (1994). The American Age: United States Foreing Policy at Home and Abroad. New York: W.W. Norton & Company.
• Lanning, M. L. (1998). En Büyük 100 Asker: Tarihin Gelmiş Geçmiş en Etkili Askeri Liderleri. (Belkıs Çorakçı Dişbudak, Çev.). İstanbul: Show Kitap Tarih Dizisi.
• Livinstone, G. (2009). America’s Backyard the United States and Latin America from Monroe Doctrine to the War on Terror. London & New York: Zed Books.
• Mahan, A. T. (2011). Deniz Gücünün Tarih Üzerine Etkisi 1660-1783. (A. Tunçer Büyükonat, Çev.). 1. Basım, İstanbul: Karadeniz Kitap Ltd. Şti.
• Mearsheimer, J. J. (2016). Yapısal Realizm. Dunne, T., Kurki, M. ve Smith, S. (Ed.). Uluslararası İlişkiler Teorileri (Disiplin ve Çeşitlilik) içinde (s.86-106). (Özge Kelekçi, Çev.). 1. Baskı, Sakarya: Sakarya Üniversitesi Yayınları.
• Mearsheimer, J. J. (2001). The Tragedy of Great Power Politics. New York: W. W. Norton & Company.
• Özgenç, B. (2016). 20.yy.’da ABD’nin Latin Amerika Politikaları. Barış Araştırmaları ve Çatışma Çözümleri Dergisi, 4, (1), s.70-88.
• Pirinççi, F. (2013). Savunmacı ve Saldırgan Realizm. Arı, T. ve Toprak, E, (Ed.). Uluslararası İlişkiler Kuramları – II içinde (s.48-68). 1.Baskı, Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• Stavridis, J. (2021). Deniz Gücü Okyanusların Tarihi ve Jeopolitik Önemi. (Nil Tuna ve Varol Ataman, Çev.). 1. Baskı, İstanbul: Epsilon Yayınları.
• Tarakçı, N. (2013). Devlet Adamlığı Bilimi. İstanbul: TASAM Yayınları.
• Uyanık, Ö. (2014). Latin Amerika’nın Devrimci Tarihi. 1. Basım, İstanbul: Kaynak Yayınları.
• Waltz, K. N. (2009). İnsan, Devlet ve Savaş Teorik Bir Analiz. (Enver Bozkurt ve Selim Kanat, Çev.). Ankara: Asil Yayın Dağıtım Ltd. Şti.
• Waltz, K. N. (2015). Uluslararası Politika Teorisi. (Osman S. Binatlı, Çev.). Ankara: Phoenix Yayınevi.
• Zinn, H. (2018). Amerika Birleşik Devletleri Halklarının Tarihi 1492’den Günümüze. (Sevinç Sayan Özer, Çev.). Ankara: İmge Kitabevi.