Uyuşmazlıkların Çözümünde Üçüncü Taraf Rolü Olarak Arabuluculuk

Yıl 2021, , 243 - 266, 28.12.2021

Yakup Şahin

https://doi.org/10.54627/gcd.991276

Cited By: 1

Öz

Çatışmaların çözümü zor ve meşakkatli süreçlerdir. Çatışan tarafların sorunlarını çözemediği durumlarda çatışmanın dışında olan üçüncü bir taraf müdahalelisine ihtiyaç duyulur. Üçüncü taraf rolleri arasında en yayın ve başarılı olanı arabuluculuktur. Bu çalışmada uluslararası ilişkilerde üçüncü taraf rollerinin ne olduğu ele alınacak ardından da bir üçüncü taraf rolü ve yöntemi olarak arabuluculuğa odaklanılacaktır. Arabuluculuğun uluslararası hukuktaki ve teorilerdeki yeri, tanımı, arabuluculuk süreçleri, türleri, yöntemleri ve tarihi incelenecektir. Arabuluculuğa dönük tartışmalar ve yaklaşımlar farklı pencerelerden değerlendirilecektir. Çalışmada ideal arabulucunun arabuluculukta tarafsız olması gerektiği iddiasının de facto olarak her zaman doğru olmadığı savunulacaktır. Arabuluculukta taraf vs. tarafsızlık dikotomisinin arabulucunun süreci yönetişi, çatışan aktörlere yaklaşımı ve özellikle gücü çerçevesinde ele alınması gerektiği iddia edilecektir.

Anahtar Kelimeler

arabuluculuk, üçüncü taraf rolü, çatışma çözümü, barış çalışmaları, tarafsızlık, yansızlık

Kaynakça

• Altunışık, M. ve Çuhadar, E. (2010). Turkey’s Search for a Third Party Role in Arab-Israeli Conflicts: A Neutral Facilitator or a Principal Power Mediator?. Mediterranean Politics, 15(3), 371-392.
• Beardsley, K.C., Quinn, D.M., Biswas, B. ve Wilkenfeld, J. (2006). Mediation Style and Crisis Outcomes. Journal of Conflict Resolution, 50(1), 58-86.
• Bercovitch, J. , Anagnoson, J.T. ve Wille, D.L. (1991). Some Conceptual Issues and Empirical Trends in the Study of Successful Mediation in International Relations. Journal of Peace Research, 28(1), 7-17.
• Bercovitch, J. ve Jackson, R. (2020). Yirmi Birinci Yüzyılda Çatışma Çözümü, İlkeler, Yöntemler ve Yaklaşımlar. (Çev. Hayrettin Özler). Ankara: Adres. Bercovitch, J. (2002). Studies in International Mediation. New York: Macmillian, 2002.
• Bercovitch, J. ve Derouen Jr. (2004). Mediation in Internationalized Ethnic Conflicts: Assessing the Determinants of a Successful Process. Armed Forces & Society, 30(2), 147-170.
• Bercovitch, J. ve Fretter, J. (2007). Studying International Mediation: Developing Data Sets on Mediation, Looking for Patterns, and Searching for Answers. International Negotiation, 12(2), 145-173.
• Bercovitch, J. ve Schneider, G. (2000). Who Mediates? The Political Economy of International Conflict Management. Journal of Peace Research, 37(2), 145-165.
• Bercovitch, J. (1992). The Structure and Diversity Of Mediation in International Relations, J. Bercovitch ve J. Rubin (Ed.), Mediation in International Relations: Multiple Approaches To Conflict Management (s. 10-21) içinde. Londra: MacMillan,
• Beriker, N. (2014). Introduction the FPC-TR Dataset: Dimensions of AK Party Foreign Policy. Insight Turkey, 16(3), 201-217.
• Beriker, N. (2017). Mediation as Politics: How Nations Leverage Peace Engagements?. International Negotiation, 22(3), 431-450.
• Betts, W. (1999). Third Party Mediation: An Obstacle to Peace in Nagorno Karabakh. SAIS Review, 19(2), s.161-183.
• Çelik, N. (2015). The Intentions and Capabilitites of Turkey as a Regional Power: Structual Analyses (2002-2014), Kadir Has Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Doktora Tezi, İstanbul.
• Çuhadar, G. E. (2007). Turkey as a Third Party in Israeli-Palestinian Conflict: Assessment and Reflections. Perceptions, Bahar, 89-108.
• Çuhadar G. E. (2009). Çatışma Ortamında Üçüncü Tarafların Uzlaştırma Amaçlı Müdahaleleri: Paralel Diplomasiye Eleştirel Bir Bakış. N. Beriker (Ed.), Çatışmadan Uzlaşmaya Kuramlar, Süreçler ve Uygulamalar (s. 129-160) içinde. İstanbul: Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Duursma, A. (2014). A Current Literature Review of International Mediation. International Journal of Conflict Management, 25(1), 81-98.
• Fisher, R. J. ve Keashly, L. (1991). The Potential Complementarity of Mediation and Consultation within a Contingency Model of Third Party Intervention. Journal of Peace Research, 28(1), 29-52.
• Fisher, R. J. (2001). Methods of Third-Party Intervation, N. Ropens, M. Fischer ve E. Manton (Ed.), Bergh of Handbook for Conflict Transformation (s.1-27) içinde. Berlin: Berg of Center for Conflict Management.
• Frazier, D. V. ve Dixon, W. J. (2007). Third Party Intermediaries and Negotiated Settlements, 1946-2000. International Interactions, 32(4), 385-408.
• Gartner, S.S. (2014). The Influence of Directive Strategies on Settlement Duration. International Negotiation, 19(2), 201-220.
• Goetschel, L.(2011). Neutrals as Brokers of Peacebuilding Ideas?. Cooperation and Conflict, 46(3), 312-333.
• Greig, M. J. ve Diehl, P. F. (2012). International Mediation. Cambiridge: Polity, 2012.
• Jeong, H. (2009). Conflict Management And Resolution An Introduction. New York: Routledge.
• Jönsson, C. (2000). Bargaining, Negotiation and Diplomacy: A Research Overview, W. Carlnaes, T. Risse ve B. Simmons (Ed.), Handbook of International Relations (s.379-400) içinde. Londra: SAGE.
• Keashly, L. ve Fisher, R. (1996). A Contingency Perspective on Conflict Interventions: Theoretical and Practical Considerations. J. Bercovitch (Ed.), Resolving International Conflicts: The Theory and Practice of Mediation (s. 235-261) içinde. Boulder: Lynne Rienner Publishers.
• Keskin, F. (2009). Darfur: Koruma Yükümlülüğü ve İnsancıl Müdahale Kavramları Çerçevesinde Bir İnceleme. Uluslararası İlişkiler, 6(21), 67-88.
• Kiraz, S. (2020). Uluslararası Arabuluculuğa Dair Değişen Yaklaşımlar ve Türkiye’nin Arabuluculuğun Dönüşümündeki Rolünün İncelenmesi. Akdeniz Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 20(2), 227-238.
• Kleiboer, M. (1996). Understanding Success and Failure of International Mediation. Journal of Conflict Resolution, 40(2), 360-389.
• Kressel, K. (2006). Mediation Revisited. P. T. Coleman, M. Deutsch ve E. C. Marcus (Ed.), The Handbook of Conflict Resolution Theory and Practice (s. 726- 748) içinde. San Francisco: CA Jossey- Bass.
• Kriesberg, K. (1996). Varierties of Mediating Activities and Mediators in International Relations. J. Bercovitch (Ed.), Resolving International Conflicts: The Theory and Practice of Mediation, Londra: Lynne Rienner.
• Kydd, A. (2003). Which Side Are You On? Bias, Credibility and Mediation. American Journal of Political Science, 47(4), 579-611.
• Mayer, B. (2004). Beyond Neutrality: Confronting the Crisis in Conflict Resolution. San Francisco: Josey-Bass.
• Hugh,M., Ramsbotham, O. ve Woodhouse, T. (2007). Contemporary Conflict Resolution: The Prevention, Management and Transformation of Deadly Conflicts. Cambridge: Polity.
• Moore, C. W. (2003). The Mediation Process: Practical Strategies for Resolving Conflict. San Francisco: Jossey-Bass.
• Pazarcı, H. (2004). Uluslararası Hukuk. Ankara: Turhan.
• Powell, J. (2014). Teröristlerle Konuşmak, Silahlı Çatışmalar Nasıl Sona Erdirilir? (Çev. Nuray Önoğlu). İstanbul: Aykırı Yayınları.
• Rothchild, D. (1997). Ethnic Bargaining and the Management of Intense Conflict. International Negotiation, 2(1), 1-20.
• Sak, Y. (2015). Uluslararası Hukukta İnsancıl Müdahale ve Libya Örneği: Suriye’de Yaşanan ya da Yaşanacaklar için Dersler. Uluslararası İlişkiler, 11(44), 121-153.
• Savun, B. (2008). Information, Bias and Mediation Success. International Studies Quarterly, 52(1), 25-47.
• Sevensson, I. (2009). Who Brings Which Peace?: Neutral versus Biased Mediation and Institutional Peace Arrangements in Civil Wars. The Journal of Conflict Resolution, 53(3), 446-469.
• Smith, W. P. (1985). Effectiveness of the Biased Mediator. Negotiation Journal, 1, 363-372.
• Snodderly, D.(Ed.). (2011). Peace Terms, Glossary of Terms for Conflict Management and Peacebulding. Washington DC: United States Institute of Peace Washington.
• Stedman, S. J. (1999). Negotiation and Mediation in Internal Conflict. M. Brown (Ed.), The International Dimensions of Internal Conflict (s. 369-371) içinde. Cambridge: MIT Press.
• Svensson, I. (2006). Elusive Peacemakers: A Bargaining Perspective on Mediation in Internal Armed Conflicts, Uppsala: Uppsala University.
• Şahin, Y. (2012). Kimlik Temelli Çatışmalar ve Barış Arayışları: Kıbrıs ve Lübnan'ın Analizi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
• Şahin, Y. (2020). Türkiye’nin Barış Politikası, F. Köksoy (Ed.), Küresel Politikalar Ve Bölgesel Dönüşümler (s. 259-303) içinde. Ankara: Nobel.
• Touval, S. ve Zartman, W. (1985). Introduction: Mediation in Theory, S. Touval ve W. Zartman (Ed.), International Mediation in Theory and Practice (s. 7-17) içinde. Boulder: CO Westview Press.
• Touval, S. (2003). Mediation and Foreign Policy. International Studies Review, 5(4) 91-95.
• Touval, S. (1992). The Superpowers as Mediators, J. Bercovitch ve J. Z. Rubin (Ed.), Mediation in International Relations: Multiple Approaches to Conflict Management (s. 232-248) içinde. New York: St. Martin’s.
• Touval, S. ve Zartman, I. W. (1989). Mediation in International Conflicts. K. Kressel, D. G. Pruitt (Ed.), Mediation Research (s. 15-37) içinde. San Francisco: Jossey-Bass Publishers.
• Touval, S. (1992). The Superpowers as Mediators, J. Bercovicth ve J.Z. Rubin (Ed.), Mediation in International Relations: Multiple Approaches to Conflict Management (s.232-248) içinde. New York: Macmillian/St Martisn’s Press.
• Touval, S. ve Zartman, W. (2001). International Mediation in Post-Cold War Era. C.A. Crocker, F. O. Hampson ve P. Aall (Ed.), Trubulent Peace-The Challanges of Managing International Conflict (s. 427-443) içinde, Washington DC: United States Institute of Peace.
• Wall, J. ve Kressel, K. (2012). Research on Mediator Style: A Summary and Some Research Suggestions. Negotiation and Conflict Management Research 5(4), 403-421. Wallensteen, P. (2007). Understanding Conflict Resolution. War, Peace and the Global System. Londra: SAGE.
• Williams, A. (1992). Mediation by Small States: Some Lessons from the CSCE, Paradigms, 6(1), 52-64.
• Yıldırım, F. (2015). Bölgesel Arabuluculuk Faaliyetleri: Türkiye Örneği, Kara Harp Okulu Savunma Bilimleri Enstitüsü Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara.
• Yılmaz, M. E. (2005). Uyuşmazlık Analizi ve Çözümü, İnsan Uyuşmazlıklarının Kaynakları ve Çözüm Paradigmaları. Ankara: Nobel.
• Young, O. R. (1967). Intermediaries: Third Parties in International Crises. Princeton: Princeton University Press.
• Zartman, I. W. (2001). Negotiating Internal Conflict: Incentives and Intractability. International Negotiation, 6(3), 297-302.
• Zartman, I.W. ve Touval, S. (2001) International Mediation in the Post Cold War Era, C.Crocker, F. Hampson ve P. Aall (Ed.), Turbulent Peace (s. 427-443) içinde. Washington DC: United States Institute of Peace.
• Zartman, W. I. (2013). Mediation Roles for Large Small Countries. Canadian Foreign Policy Journal, 19(1), 13-25.
• Zartman, W. ve Touval, S. (2007). International Mediation in the Post Cold War Era, C. A. Crocker (Ed.), Leashing the Dogs of War: Conflict Management in a Divided World (s. 437-444)içinde, Washington DC: United States Institute of Peace Press.
• Zartman, W. (2008). Negotiation and Conflict Management: Essays on Theory and Practice. Abingdon: Routledge.
• Zenelaj, R. Beriker N. ve Hatipoğlu, E. (2015). Determinants of Mediation Success in Post-Conflict Bosnia: a Focused Comparison. Australian Journal of International, 69(4), 414-437.