The Study of Developing Attitude Scales Towards the Elements of Cultural Diversity in Turkey

Yıl 2017, Cilt: 19 Sayı: 3, 74 - 106, 01.07.2017

Hüseyin Aras

Öz

Abstract: In this study, three different Likert-type attitude scales have been developed for the aim of measuring the attitude towards the three symbol headscarf, Kurdish, cemevi and three category religious diversity, ethnical-linguistic diversity, sectarian diversity of cultural diversity in Turkey. The data has been obtained from the study group of 550 candidate police offi cers. Factor analysis has been carried out in the scope of validity studies. Moreover, the level of signifi cance between the average points of the each item has been tested by using t-test. The item-scale correlations for each item have been analysed by using r test. For testing the level of reliability of the scales, Cronbach Alpha coeffi cient has been calculated. These attitude scales can be used not only for police offi cers or candidate police offi cers, but also the other offi cers of the state or citizens for the aim of determining the attitudes towards the above-mentioned topics. Eventually, with the help of the data collected with these scales, public policies contributing the legitimacy of the state can be developed, because the treatments of the states towards their cultural diversity have been an important criterion on the evaluation of the legitimacy of these nation states.

Anahtar Kelimeler

Cultural Diversity, Headscarf, Kurdish, Cemevi, Attitude Scale

Türkiye’deki Kültürel Çeşitlilik Unsurlarına İlişkin Tutum ÖlçekleriGeliştirme Çalışması

Öz

Bu çalışmada Türkiye’deki kültürel çeşitliliğinin üç simgesi başörtüsü, Kürtçe, cemevi ile üç kategorisine dinsel çeşitlilik, etnik-dilsel çeşitlilik, mezhep çeşitliliği ilişkin tutumları ölçmek amacıyla kullanılabilecek üç farklı Likert Tipi Tutum Ölçeği geliştirilmiştir. Veriler 550 polis adayından oluşan bir çalışma grubundan elde edilmiştir. Geçerlik çalışmaları kapsamında faktör analizi yapılmış, ayrıca her bir ifade için üst ve alt gruplardaki cevaplayıcıların ifade puanları ortalamaları arasındaki fakın manidarlığı t testi kullanılarak sınanmıştır. Her bir ifade için ifade-ölçek korelasyonları da r testi yapılarak incelenmiştir. Ölçeklerin güvenirlik düzeylerini tespit etmek için ise Cronbach alpha katsayısı hesaplanmıştır. Geliştirilen bu tutum ölçekleri sadece polislerin ya da polis adaylarının değil, devletin diğer memurlarının ve vatandaşlarının da ilgili konulardaki tutumlarını belirlemek amacıyla kullanılabilir. Nihayetinde bu tutum ölçekleriyle elde edilecek veriler sayesinde devletin meşruiyetine katkı getirecek nitelikte kamu politikaları üretilebilir. Çünkü kültürel açıdan çeşitliliğe sahip olan ulus-devletlerin meşruiyetlerinin değerlendirilmesinde bünyelerindeki kültürel çeşitliliğe yönelik yaklaşımları günümüzde önemli bir ölçüt haline gelmiştir

Anahtar Kelimeler

Kültürel Çeşitlilik, Başörtüsü, Kürtçe, Cemevi

Kaynakça

• Akhun, İ. (1991), İstatistiklerin Manidarlığı ve Örneklem, Ankara.
• Aksoy, M. (2005), Başörtüsü-Türban: Batılılaşma, Modernleşme, Laiklik ve Örtünme, İstanbul: Kitap Yayınevi.
• Aktaş, C. (2006a), Tanzimat’tan 12 Mart’a Kılık-Kıyafet Ve İktidar, İstanbul: Kapı
• Aktaş, C. (2006b), Türbanın Yeniden İcadı, İstanbul: Kapı Yayınları.
• Aktay, Y. (2006), Türk Dininin Sosyolojik İmkânı: İslâm Protestanlığı ve Alevilik, İstanbul: İletişim Yayınları.
• Aktay, Y. (2011), Kürt Sorunu: Çözüm İçin Öneriler, Ankara: Sde Yayınları.
• Akyürek, S. ve Bilgiç, M. S. (2012), Kürt Sorununu Etkileyen Faktörler ve Çözüm Parametreleri, Bilgiç, Mehmet Sadi ve Akyürek, Salih (Der.), Türkiye’de Kürtler ve Toplumsal Algılar, İstanbul: Bilgesam Yayınları, ss.221-251.
• Allport, G. W. (1935), Attitudes, Murchison, C. A. (Ed.), A Handbook Of Social Psy- chology, MA: Clark University Press, p.798-844.
• Balcı, A. (2015), Sosyal Bilimlerde Araştırma: Yöntem, Teknik ve İlkeler, Ankara: Pegem Akademi.
• Balta, D. A. (2014), Modernite İçinde Bir İnanç Deneyimi: Örtünme, İstanbul: İstan- bul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Barbarosoğlu, F. (2012), Şov ve Mahrem, İstanbul: ProŞ l Yayıncılık.
• Bayramoğlu, A. (2008), Çağdaşlık Hurafe Kaldırmaz: Demokratikleşme Sürecinde Dindar ve Laikler, İstanbul: TESEV Yayınları.
• Büyüköztürk, Ş. (2002), Veri Analizi El Kitabı, Ankara: Pegem Akademi.
• Can, A. (2013), SPSS İle Bilimsel Araştırma Sürecinde Nicel Veri Analizi, Ankara: Pe- gem Akademi.
• Christensen, L B.; Johnson, R. B. ve Turner, L. A. (2015), Araştırma Yöntemleri: De- sen ve Analizi (Çev.Ed.Ahmet Aypay), Ankara: Anı Yayıncılık.
• Coşkun, V. (2013), Kürt Meselesinin Anayasal Boyutu, Ankara: Orion Kitabevi.
• Çakır, R. (2010), “Politik Alevilik İle Politik Sünnilik: Benzerlikler ve Zıtlıklar”, Olsson, Tord, Özdalga, Elisabeth ve Raudvere, Catharina (Der.), Alevi Kimliği (Çev. Bilge Kurt Torun ve Hayati Torun), İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları, ss.86-90.
• Çamuroğlu, R. (2009), Reha Çamuroğlu: İslam’ın Egemen Olmadığı Hiçbir Coğrafyada Alevilik Yoktur, Dem Dergi, Sayı:6, ss.40-50.
• Çamuroğlu, R. (2010), Türkiye’de Alevi Uyanışı, Olsson, Tord, Özdalga, Elisabeth ve Raudvere, Catharina (Der.), Alevi Kimliği (Çev. Bilge Kurt Torun ve Hayati To- run), İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları, ss.104-112.
• Çolak, Y. (2010), Türkiye’de Devletin Kimlik Krizi ve Çeşitlilik: Yeni-Osmanlıcı, İslamcı ve Kürtçü Meydan Okumalar, Ankara: Kadim Yayınları.
• Çolak, Y. (2011), “Modern Devletin Çeşitlilikle İmtihanı”, Muhafazakâr Düşünce, S.28 (Nisan-Mayıs-Haziran), ss.11-31.
• Ecevitoğlu, P. ve Yalçınkaya, A. (2013), Aleviler Artık Burada Oturmuyor, Ankara: Dipnot Yayınları.
• Eiser, J. R. (1980), Cognitive Social Psychology: A Guidebook To Theory and Rese- arch, Maidenhead: Mcgraw-Hill Book Company (Uk) Ltd.
• Erdoğan, M. (2008), Tesettür Meselesinden Türban Sorununa, İstanbul: İz Yayıncılık.
• Freedman, J. L.; Sears, D. O. ve Carlsmith, J. M. (1993), Sosyal Psikoloji (Çev. Ali Dönmez), Ankara: İmge Kitabevi.
• Gelbal, S. (2016), Ölçek Geliştirme Süreci Ders Notları.
• Genç, Ö. ve İlhan, E. (2012), Başörtüsü Yasağına İlişkin Değerlendirme ve Öneriler, İstanbul: TESEV Yayınları.
• Gliner, J. A.; Morgan, G. A. ve Leech, N. L. (2015), Uygulamada Araştırma Yöntem- leri: Desen ve Analizi Bütünleştiren Yaklaşım (Çev.Ed.Selahattin Turan), Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Göle, N. (2011), Modern Mahrem: Medeniyet ve Örtünme, İstanbul: Metis Yayınları.
• Akyürek, S. ve Bilgiç, M. S. (2012), Kürt Sorununu Etkileyen Faktörler ve Çözüm Parametreleri, Bilgiç, Mehmet Sadi ve Akyürek, Salih (Der.), Türkiye’de Kürtler ve Toplumsal Algılar, İstanbul: Bilgesam Yayınları, ss.221-251.
• Allport, G. W. (1935), Attitudes, Murchison, C. A. (Ed.), A Handbook Of Social Psy- chology, MA: Clark University Press, p.798-844.
• Balcı, A. (2015), Sosyal Bilimlerde Araştırma: Yöntem, Teknik ve İlkeler, Ankara: Pegem Akademi.
• Balta, D. A. (2014), Modernite İçinde Bir İnanç Deneyimi: Örtünme, İstanbul: İstan- bul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Barbarosoğlu, F. (2012), Şov ve Mahrem, İstanbul: ProŞ l Yayıncılık.
• Bayramoğlu, A. (2008), Çağdaşlık Hurafe Kaldırmaz: Demokratikleşme Sürecinde Dindar ve Laikler, İstanbul: TESEV Yayınları.
• Büyüköztürk, Ş. (2002), Veri Analizi El Kitabı, Ankara: Pegem Akademi.
• Can, A. (2013), SPSS İle Bilimsel Araştırma Sürecinde Nicel Veri Analizi, Ankara: Pe- gem Akademi.
• Christensen, L B.; Johnson, R. B. ve Turner, L. A. (2015), Araştırma Yöntemleri: De- sen ve Analizi (Çev.Ed.Ahmet Aypay), Ankara: Anı Yayıncılık.
• Coşkun, V. (2013), Kürt Meselesinin Anayasal Boyutu, Ankara: Orion Kitabevi.
• Çakır, R. (2010), “Politik Alevilik İle Politik Sünnilik: Benzerlikler ve Zıtlıklar”, Olsson, Tord, Özdalga, Elisabeth ve Raudvere, Catharina (Der.), Alevi Kimliği (Çev. Bilge Kurt Torun ve Hayati Torun), İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları, ss.86-90.
• Çamuroğlu, R. (2009), Reha Çamuroğlu: İslam’ın Egemen Olmadığı Hiçbir Coğrafyada Alevilik Yoktur, Dem Dergi, Sayı:6, ss.40-50.
• Çamuroğlu, R. (2010), Türkiye’de Alevi Uyanışı, Olsson, Tord, Özdalga, Elisabeth ve Raudvere, Catharina (Der.), Alevi Kimliği (Çev. Bilge Kurt Torun ve Hayati To- run), İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları, ss.104-112.
• Çolak, Y. (2010), Türkiye’de Devletin Kimlik Krizi ve Çeşitlilik: Yeni-Osmanlıcı, İslamcı ve Kürtçü Meydan Okumalar, Ankara: Kadim Yayınları.
• Çolak, Y. (2011), “Modern Devletin Çeşitlilikle İmtihanı”, Muhafazakâr Düşünce, S.28 (Nisan-Mayıs-Haziran), ss.11-31.
• Ecevitoğlu, P. ve Yalçınkaya, A. (2013), Aleviler Artık Burada Oturmuyor, Ankara: Dipnot Yayınları.
• Eiser, J. R. (1980), Cognitive Social Psychology: A Guidebook To Theory and Rese- arch, Maidenhead: Mcgraw-Hill Book Company (Uk) Ltd.
• Erdoğan, M. (2008), Tesettür Meselesinden Türban Sorununa, İstanbul: İz Yayıncılık.
• Freedman, J. L.; Sears, D. O. ve Carlsmith, J. M. (1993), Sosyal Psikoloji (Çev. Ali Dönmez), Ankara: İmge Kitabevi.
• Gelbal, S. (2016), Ölçek Geliştirme Süreci Ders Notları.
• Genç, Ö. ve İlhan, E. (2012), Başörtüsü Yasağına İlişkin Değerlendirme ve Öneriler, İstanbul: TESEV Yayınları.
• Gliner, J. A.; Morgan, G. A. ve Leech, N. L. (2015), Uygulamada Araştırma Yöntem- leri: Desen ve Analizi Bütünleştiren Yaklaşım (Çev.Ed.Selahattin Turan), Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Göle, N. (2011), Modern Mahrem: Medeniyet ve Örtünme, İstanbul: Metis Yayınları. Gürsoy, Ş. ve Kılıç, R. (2009). Türkiye Aleviliği: Sosyo-Kültürel Dinsel Yapı Çözümlemesi, Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• İçduygu, A. ve Keyman, E. F. (1998), “Globalleşme, Anayasallık ve Türkiye’de Vatan- daşlık Tartışması”, Doğu Batı Düşünce Dergisi: Kamusal Alan, S.5 (Kasım-Ara- lık-Ocak), ss. 157-170.
• İnal, K. (2012a), Dil ve Politika: Dilin Kökeni, Etnik Boyutu ve Kimlikle İlişkisi, Anka- ra: Ütopya Yayınları.
• İrat, A. M. (2009), Modernizmin Erittikleri: Sünniler Şiiler ve Aleviler, İstanbul: Kırmızı Yayınları.
• Kadıoğlu, A. (2012), “Türkiye’de Vatandaşlığın Anatomisi”, Kadıoğlu, Ayşe (Der.), Vatandaşlığın Dönüşümü: Üyelikten Haklara, İstanbul: Metis Yayınları, ss.167- 184.
• Kan, A. ve Akbaş, A. (2005), “Lise Öğrencilerinin Kimya Dersine Yönelik Tutum Ölçeği Geliştirme Çalışması”, Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Cilt 1, Sayı 2, ss. 227-237.
• Kaplan, D. (2012), Yazılı Kaynaklarına Göre Alevîlik, Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
• Karaman, H. (2009), “Neden Soruşturma”, Dem Dergi, Sayı:6, ss.94-97.
• Karasar, N. (1994), Bilimsel Araştırma Yöntemi: Kavramlar, İlkeler, Teknikler, Ankara: 3a Araştırma Eğitim Danışmanlık Ltd. Şti.
• Kehl-Bodrogi, K. (2012), Kızılbaşlar/Aleviler (Çev. Oktay Değirmenci ve Bilge Ege Aybudak), İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Krathwohl, D. R.; Bloom, B. S. and Masia, B. B. (1964), Taxonomy of Educational Objectives: The ClassiŞ cation of Educational Goals. Handbook II: Affective Do- main, New York: David Mckay Company, Inc.
• Kubilay, Ç. (2010), İslâmcı Söylemde Kamusal Alan ve Türban Tartışmaları: Karşıtlık- lar, Kırılmalar ve Uzlaşmalar, İstanbul: Libra Kitapçılık ve Yayıncılık.
• Kurubaş, E. (2008), “Etnik Grup-Devlet İlişkilerinin Sorunsallaşması ve Aktör Tu- tumlarındaki Açmazlar: Türkiye’deki Kürt Sorunu Örneği”, Liberal Düşünce, S.50 (İlkbahar 2008), ss.19-53.
• Kutlu, S. (2008), Alevîlik-Bektaşilik Yazıları: Alevîliğin Yazılı Kaynakları: Buyruk, Tezkire-İ Şeyh SaŞ , Ankara: Ankara Okulu Yayınları.
• Mager, R. F. (1972), Goal Analysis, California: Fearon Publishers / Lear Siegler, Inc.
• Massicard, É. (2007), Türkiye’den Avrupa’ya Alevi Hareketinin Siyasallaşması (Çev. AliBerktay), İstanbul: İletişim Yayınları.
• Mélikoff, I. (2011a), Uyur İdik Uyardılar: Alevilik-Bektaşilik Araştırmaları (Çev. Tu- ran Alptekin), İstanbul: Demos Yayınları.
• Mélikoff, I. (2011b), Kırklar’ın Cemi’nde (Çev. Turan Alptekin), İstanbul: Demos
• Morgan, Clifford T. (1991). Psikolojiye Giriş (Çev. Hüsnü Arıcı ve Diğ.), Ankara: Ha- cettepe Üniversitesi Psikoloji Bölümü Yayınları.
• Ocak, A. Y. (2014), Türk Sûfîliğine Bakışlar, İstanbul: İletişim Yayınları.
• Okan, M. (2004), Türkiye’de Alevîlik: Antropolojik Bir Yaklaşım, Ankara: İmge Kita- bevi Yayınları.
• Oppenheim, A. N. (1983), Questionnaire Design and Attitude Measurement, London: Biddles Ltd.
• Özhan, T. ve Ete, H. (2008), Kürt Meselesi: Problemler ve ÇözümÖnerileri, Ankara: Seta Yayınları.
• Özkan, F. (2005), Yemenimde Hâre Var: Dünden Yarına Başörtüsü, İstanbul: Elest Ya- yınları.
• Regan, D. T. and Fazio, R. H. (1982), “On The Consistency Between Attitudes And Behavior: Look To The Method of Attitude Formation”, Brigham, J. C. ve Wrigh- tsman,L. S. (Der.), Contemporary Issues In Social Psychology, California: Brooks / Cole Publishing Company, p. 110-129.
• Saka, Y. C. ve Altınöz, G. B. (2011), Dünü Bugünü Yarınıyla Başörtüsü Meselesi, An- kara: Arge Enstitü.
• Sediyani, İ. (2012), “Kürt Sorununu Doğuran Süreç ve Tarihi Sebepler”, Mazlumder II. Kürd Forumu, 17-18 Kasım 2012, Bursa/İznik, Ankara: Mazlumder Yayınları, ss.38- 74.
• Sofuoğlu, C. ve İlhan, A. (2014), Alevîlik Bektaşilik Tartışmaları, Ankara: Türkiye Di- yanet Vakfı Yayınları.
• Şerif, M. ve Şerif, C. W. (1996), Sosyal Psikolojiye Giriş II (Çev.Mustafa Atakay ve Aysun Yavuz), İstanbul: Sosyal Yayınlar.
• Şişman, N. (2005), “Çağdaşlığın Sembolü: Açık Kadın Yahut Traktör”, Fadime Özkan (Der.), Yemenimde Hare Var: Dünden Yarına Başörtüsü, İstanbul: Elest Yayınları, ss.230-236.
• Şişman, N. (2011), Sınırsız Dünyanın Yeni Sınırı: Başörtüsü, İstanbul: Timaş Yayınları.
• T. C. Devlet Bakanlığı (2010), Alevi Çalıştayları Nihai Rapor, Ankara.
• T24.com.tr (2013). Türkiye’de 82 Bi n 693 Camiye Karşılık 937 Cemevi Var, http:// T24. Var,225770, (E.T. 29 Mart 2015).
• Tavşancıl, E. (2010), Tutumların Ölçülmesi ve SPSS İle Veri Analizi, Ankara: Nobel Ya- yın Dağıtım.
• Taylor, S. E; Peplau, L. Anne ve Sears, D. O. (2012), Sosyal Psikoloji (Çev.Ali Dön- mez), Ankara: İmge Kitabevi.
• Tezbaşaran, A. A. (1997), Likert Tipi Ölçek Geliştirme Kılavuzu, Ankara: Türk Psiko- loglar Derneği Yayınları.
• Tuğal, C. (2014), “İslâmcılığın Dinî Çoğulluk Alanındaki Krizi: Alevîlik Açmazı Hak- kında Bazı Açılımlar”, Aktay, Yasin (Der.), Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce: Cilt 6: İslâmcılık, İstanbul: İletişim Yayınları, ss.493-502.
• Turgut, M. F. ve Baykul, Y. (1992), Ölçekleme Teknikleri, Ankara: ÖSYM Yayınları-1.
• Uğurlu, A. R. (2009), “Neden Soruşturma”, Dem Dergi, Sayı:6, ss.94-97.
• Ünal, A. (2010), “Dinler Tarihi Açısından Alevilik-Bektaşilikte İbadet ve Cemevleri Üzerine Bir Deneme”, Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Cilt:10, Sayı:2, ss.151-176.
• Üzüm,İ. (2000), Günümüz Aleviliği, İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Araştırma- ları Merkezi Yayınları.
• Yalçınkaya, A. (2005), Pas: Foucault’dan Agamben’e Sıvılaşmış İktidar ve Gelenek
• Oppenheim, A. N. (1983), Questionnaire Design and Attitude Measurement, London: Biddles Ltd.
• Özhan, T. ve Ete, H. (2008), Kürt Meselesi: Problemler ve ÇözümÖnerileri, Ankara: Seta Yayınları.
• Özkan, F. (2005), Yemenimde Hâre Var: Dünden Yarına Başörtüsü, İstanbul: Elest Ya- yınları.
• Regan, D. T. and Fazio, R. H. (1982), “On The Consistency Between Attitudes And Behavior: Look To The Method of Attitude Formation”, Brigham, J. C. ve Wrigh- tsman,L. S. (Der.), Contemporary Issues In Social Psychology, California: Brooks / Cole Publishing Company, p. 110-129.
• Saka, Y. C. ve Altınöz, G. B. (2011), Dünü Bugünü Yarınıyla Başörtüsü Meselesi, An- kara: Arge Enstitü.
• Sediyani, İ. (2012), “Kürt Sorununu Doğuran Süreç ve Tarihi Sebepler”, Mazlumder II. Kürd Forumu, 17-18 Kasım 2012, Bursa/İznik, Ankara: Mazlumder Yayınları, ss.38- 74.
• Sofuoğlu, C. ve İlhan, A. (2014), Alevîlik Bektaşilik Tartışmaları, Ankara: Türkiye Di- yanet Vakfı Yayınları.
• Şerif, M. ve Şerif, C. W. (1996), Sosyal Psikolojiye Giriş II (Çev.Mustafa Atakay ve Aysun Yavuz), İstanbul: Sosyal Yayınlar.
• Şişman, N. (2005), “Çağdaşlığın Sembolü: Açık Kadın Yahut Traktör”, Fadime Özkan (Der.), Yemenimde Hare Var: Dünden Yarına Başörtüsü, İstanbul: Elest Yayınları, ss.230-236.
• Şişman, N. (2011), Sınırsız Dünyanın Yeni Sınırı: Başörtüsü, İstanbul: Timaş Yayınları.
• T. C. Devlet Bakanlığı (2010), Alevi Çalıştayları Nihai Rapor, Ankara.
• T24.com.tr (2013). Türkiye’de 82 Bi n 693 Camiye Karşılık 937 Cemevi Var, http:// T24. Var,225770, (E.T. 29 Mart 2015).
• Tavşancıl, E. (2010), Tutumların Ölçülmesi ve SPSS İle Veri Analizi, Ankara: Nobel Ya- yın Dağıtım.
• Taylor, S. E; Peplau, L. Anne ve Sears, D. O. (2012), Sosyal Psikoloji (Çev.Ali Dön- mez), Ankara: İmge Kitabevi.
• Tezbaşaran, A. A. (1997), Likert Tipi Ölçek Geliştirme Kılavuzu, Ankara: Türk Psiko- loglar Derneği Yayınları.
• Tuğal, C. (2014), “İslâmcılığın Dinî Çoğulluk Alanındaki Krizi: Alevîlik Açmazı Hak- kında Bazı Açılımlar”, Aktay, Yasin (Der.), Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce: Cilt 6: İslâmcılık, İstanbul: İletişim Yayınları, ss.493-502.
• Turgut, M. F. ve Baykul, Y. (1992), Ölçekleme Teknikleri, Ankara: ÖSYM Yayınları-1.
• Uğurlu, A. R. (2009), “Neden Soruşturma”, Dem Dergi, Sayı:6, ss.94-97.
• Ünal, A. (2010), “Dinler Tarihi Açısından Alevilik-Bektaşilikte İbadet ve Cemevleri Üzerine Bir Deneme”, Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Cilt:10, Sayı:2, ss.151-176.
• Üzüm,İ. (2000), Günümüz Aleviliği, İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Araştırma- ları Merkezi Yayınları.
• Yalçınkaya, A. (2005), Pas: Foucault’dan Agamben’e Sıvılaşmış İktidar ve Gelenek, Ankara: Phoenix Yayınevi.
• Yaman, M. (2013), Alevîlik: İnanç, Edep, Erkan, İstanbul: Demos Yayınları.
• Yayman, H. (2011), Şark Meselesinden Demokratik Açılıma Türkiye’nin Kürt Sorunu Hafızası (Özet Rapor), Ankara: SETA Yayınları.
• Yazıcıoğlu, S. (2009), “Sait Yazıcıoğlu: Alevilik Meselesi Diyalog İle Çözümlenebi- lir”, Dem Dergi, Sayı:6, ss.63-65.
• Yıldırım, R. (2012), “Geleneksel Alevilikten Modern Aleviliğe: Tarihsel Bir Dönüşü- mün Ana Eksenleri”, Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi, Sayı:62, ss.135- 162.
• Yıldırım, R. (2014), “Cemevleri”, Liberal Düşünce Topluluğu Türkiye’nin Demokra- tikleşmesi ve Alevi Talepleri Tespit ve Öneri Raporu, Ankara.