Darbe ve Terörizm Perspektifinde Bir İnceleme: FETÖ

Yıl 2023, Cilt: 25 Sayı: 2, 101 - 119, 29.12.2023

Yalçın Akdoğan

https://doi.org/10.54627/gcd.1379629

Öz

Terör ve terörizm kavramları farklı ülkeler, gruplar veya kesimler tarafından çok farklı şekillerde tanımlanmakta, kavramsal farklılıklar terörle mücadelede ortak hareketi, iş birliğini ve dayanışmayı zayıflatarak çifte standart, hoş görme, teşvik ve örtülü/doğrudan destek gibi olumsuzluklara yol açmaktadır. Türkiye örneğinde terörle mücadele, terör örgütleri ve terör tanımı konusunda geniş bir müktesebat oluşmuştur. Türk siyasi tarihinde yaşanan ve demokratik hayatı kesintiye uğratan en önemli gerçeklerden biri darbe, muhtıra veya ihtilal kalkışmalarıdır. Emir komuta zinciri veya cunta biçiminde gerçekleşen darbelerde, darbecilerin bazıları, daha sonra anayasada değişiklik yapmak ve demokratik düzene müdahale etmekle suçlanarak yargılanmıştır. Ancak, eylemleri organize ve örgütlü olmasına rağmen bir örgüt olarak tanımlanmamışlar veya işlenen suç terörle mücadele kanununa aykırı olmakla birlikte terör örgütü olarak nitelendirilmemişlerdir. Sadece iki girişim terör örgütü iddiasıyla dava konusu olmuş ve bunların birincisi olan Ergenekon terör örgütü iddiaları Yargıtay’ca bozulmuştur. Diğeri, Fetullahçı Terör Örgütü (FETÖ) ise darbe girişiminde bulunan terör örgütü olarak Yargıtay’ca onanmıştır. Bu makale FETÖ bağlamında ‘darbeci terör örgütü’ nitelemesini ele alıp incelemektedir.

Anahtar Kelimeler

Terörizm, Darbecilik, FETÖ

A Review in the Perspective of Coup and Terrorism: FETO

Öz

The concepts of terror and terrorism are recognized very differently by different countries, groups or segments. This curtails joint action, cooperation and solidarity in the fight against systematic terrorism. And this leads to negativities such as double standards, tolerance, encouragement and planned/direct support. In the case of Türkiye, a broad acquis has been formed on the fight against terrorism and the definition of terrorism. One of the most important facts in Turkish political history that interrupts democratic life is coups, memorandums or revolution attempts. In coups that took place in the form of a chain of command or a junta, some of the coup plotters were later tried and accused of making changes to the constitution and interfering with the democratic order. However, although their actions were organized and planned, they were not defined as an organization, or although the crime committed violated the anti-terrorism law, they were not defined as a terrorist organization. Just two alleged coup attempts have been prosecuted as terrorist organizations and, as one of them, the Ergenekon case was overturned by the Supreme Court. Other one the Fetullahist Terrorist Organization allegations were upheld by the Supreme Court. This article evaluates the qualification of 'coup plotting terrorist organization' in terms of FETO.

Anahtar Kelimeler

Terrorism, Putschism, FETO

Kaynakça

• Akdoğan, Y. (2016). Asker Sivil İlişkileri ve Kumpastan Darbeye FETÖ, İstanbul: Alfa Yayınları.
• Altunok, H. ve Gedikkaya, F. G. (2017). “Türkiye’de Darbeler ve Yargı Kurumları”, Turkish Studies, C. 12, S. 16, ss. 65-82.
• Anadolu Ajansı, (2014). “Ergenekon Silahlı Terör Örgütüdür”, 03 Nisan 2014.
• Aygen, M. (2018). “Türkiye ve Darbeler, 15 Temmuz Örneği”, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, C. 28, S, 2, ss. 231-253.
• Chenoweth, E. vd. (2022). Terörizmin El Kitabı, Çınar Özen (ed.), (Çev: Ensar Macit ve İmran Samancı), Ankara: Siyasal Kitabevi, ss. 31-42.
• Demir, C. K. (2018). “Terörizm, Medya ve Devlet”, Mehir Terzi ve Serkan Yenal (ed.), Uluslararası Güvenlik ve Terörizm, Ankara: Gece Akademi Yayınları, ss. 47-84.
• Demirel, T. (2021). “Darbe”, Sosyal Bilimler Ansiklopedisi, İstanbul: Tübitak Bilim Toplum Başkanlığı Popüler Bilim Yayınları.
• Euronews, (2022). “12 Eylül Davası Kapandı”, 31.05. 2022.
• Eco, U. (2022). Yengeç Adımlarıyla, (Çev: Şemsa Gezgin), 4. Baskı, İstanbul: Doğan Kitap.
• Girgin, K. (1982). Politika Sözlüğü, İstanbul: Hür Yayıncılık.
• Gökçen, S. (2021). “Türkiye’nin Demokrasi Mücadelesinde Darbeler: (15 Temmuz Darbe Girişiminin 6. Yıl dönümü),” Devlet Dergisi, 21 Eylül 2021, http://devlet.com.tr/makaleler/y575-Turkiyenin_Demokrasi_Mucadelesinde_Darbeler_15_Temmuz_Darbe_Girisiminin_6_Yil_donumu.html, (E.T.: 12.09.2023).
• Gül, T. (2012). Terör ve Terörizm, İstanbul: Ark Kitapları. İçişleri Bakanlığı. (2023). Sorularla Terörizm ve Terör Örgütleri, 50 Soruda Terör ve Terörizm, Ankara: TC. İçişleri Bakanlığı.
• Kalyvas, N. S. (2022). “Siyasal Şiddetin Görünümü”, Terörizmin El Kitabı, Çınar Özen (ed.), (Çev: Ensar Macit ve İmran Samancı), Ankara: Siyasal Kitabevi, ss. 43-68.
• Martin, G. (2017). Terörizm, Kavramlar ve Kuramlar, (Çev: İhsan Çapçıoğlu ve Bahadır Metin), Ankara: Adres Yayınları.
• Nisan, F. ve Şeker, N. T. (2017). “Demokrasiyi Sekteye Uğratan Darbe Haberlerinin Çerçevelenmesi: 15 Temmuz 2016 Darbe Girişimi Örneği”, TRT Akademi, C. 2, S.3, ss.69-96.
• KADEM, (2017). FETÖ Fethullahçı Terör Örgütü. İstanbul: Kadem Yayınları. Radikal Gazetesi (2010). “Sarıkız"La Başlayıp Eldiven’le Bitecek Darbenin 15 Adımı”, 27 Mart 2010 ve 12 Haziran 2011.
• Sula, İ. E. (2022). “Uluslararası Güvenlik Çalışmalarının Kuramsal Dönüşümü ve Değişen Güvenlik Tanımları”, Uluslararası Güvenlik Sorunları, Hakan Karaaslan ve Murat Demirel (ed.), Ankara: 2. Baskı. Nobel Yayınları, ss. 1-18.
• Yayla, A. (2016). “15 Temmuz Direnişi ve Türkiye Demokrasisi”, Liberal Düşünce Dergisi, S. 83, ss.5-49.
• Yenal, S. (ed.). (2021) Teoriden Uygulamaya Güvelik ve Terörizm Çalışmaları, Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Yıldız, F. (2019). “Anglosakson ve Kıta-Avrupası Geleneğinde Darbeler”, Ekonomi, İşletme Siyaset ve Uluslararası İlişkiler Dergisi, C.5, S.1, ss.36-48.
• Yılmaz, S. (2017). Uluslararası Güvenlik. Teori, Pratik ve Gelecek, Ankara: Kaynak Yayınları.