Coğrafya Öğretmenlerinin Coğrafya Öğretimi İle İlgili Medya Okuryazarlık Düzeyleri

Yıl 2018, Cilt: 4 Sayı: 1, 21 - 31, 20.04.2018

Necati Tomal , Gürbüz Gür

Öz

Teknolojinin hızla gelişmesiyle beraber
bilgiye erişim yolları kolaylaşmıştır. Bireylerin bilgiye erişmesinin en önemli
yollarından birisi de medya olmuştur. Gerek sanal gerekse sanal olmayan medya
sayesinde kamuoyu ile paylaşılan bilgi çeşitliliği artmış ve geçerli bilgiye
ulaşmak kolaylaşmıştır. Coğrafya öğretmenlerinin, güncel ve geçerli çeşitli
bilgilere ulaşma noktasında ders kitaplarının ve kaynak kitapların oluşturduğu
sınırlılığı önemli ölçüde giderebilmesi için gazete, dergi vb. medya
unsurlarının takip etmesi gerekir. Kısacası bilinçli takip edilen medya
coğrafya öğretmenin donanımına donanım katar. Bu çalışmada; medyanın coğrafya
öğretimindeki öneminden hareketle, coğrafya öğretmenlerinin coğrafya öğretimi
ile ilgili medya okuryazarlık durumları değerlendirilmeye çalışılmıştır.
Çalışmada coğrafya öğretmenlerinin medya okuryazarlık durumunu değerlendirmek
amacıyla nitel araştırmada veri toplama tekniği olan görüşme kullanılmıştır.
Samsun il merkezinde 2016-2017 eğitim-öğretim yılı bahar döneminde görev yapan
19 coğrafya öğretmeni ile görüşme yapılmıştır. Görüşme yapılan öğretmenlerin
cinsiyet, kıdem gibi demografik özelliklerinin farklı olmasına dikkat
edilmiştir. Coğrafya öğretmenlerinin coğrafya öğretimi ile ilgili medya
okuryazarlık durumlarını belirlemek için sorulan sorulara verilen cevaplar
içerik analiz yöntemiyle değerlendirilmiş ve durum belirlenmesine yönelik
frekanslar verilmeye çalışılmıştır. Çalışmanın sonuçlarına göre; coğrafya
öğretimi ile ilgili coğrafya öğretmenlerinin 13’ü en az bir dergi alıyor. Dergi
almayan coğrafya öğretmenlerinin sayısı da çok az değil ve 6’dır. Coğrafya
öğretmenlerinin en çok aldıkları dergiler ise; Atlas ve National
Geographic’dir. Coğrafya öğretimiyle ilgi çeşitli internet sitelerinden
öğretmenlerin yaralanma durumuna ilişkin sonuçlar da dergileri takip etme
durumlarına benzerdir. Görüşme yapılan öğretmenlerin 4’ü alanları ile ilgili
internet sitelerinden yararlanmadıklarını belirtmişlerdir. Coğrafya
öğretmenlerinin gerek internetten gerekse televizyonlardan en çok takip
ettikleri medya unsuru belgesellerdir. Ayrıca görüşme yapılan 19 öğretmenin
13’ü çeşitli nedenlerden dolayı coğrafya öğretimi ile ilgili olarak
gazetelerden yararlanmaktadır. Sonuç olarak araştırmaya katılan coğrafya
öğretmenlerinin büyük bir kısmı medya unsurlarından önemli ölçüde yararlanıyor.
Ancak medyadan yararlanan coğrafya öğretmeni sayısının ve yararlanılan medya
türlerinin daha da artması gerekir.

Anahtar Kelimeler

Medya okuryazarlığı, Coğrafya öğretmeni, İnternet, Gazete, Dergi

Media Literacy Level of Geography Teachers Regarding Geography Teaching

Öz

With the rapid development of technology, the
ways of accessing information have become easier. One of the most important
ways for individuals to access information is media. Due to the virtual and
non-virtual media, the diversity of information that is shared with the public
has increased and access to valid information has become easier. To eliminate
the limitations that text books and supplementary source books create
significantly when it comes to up-to-dated information, geography teachers
should always follow the media elements such as news, magazines and etc.
Briefly, a geography teacher who follows the media consciously is more
equipped. In this study, in the light of the importance of media in geography
teaching, media literacy level of geography teachers regarding geography
teaching has been evaluated. In this study, to evaluate media literacy level of
geography teachers, interview, which is a data collection method in qualitative
research, has been used. 19 geography teachers working in the province of
Samsun in spring term of 2016-2017 academic year were interviewed. Attention
has paid to the variety of demographic features such as gender and seniority of
interviewed teachers. To identify media literacy of geography teachers
regarding geography teaching, the answers to the questions have been evaluated
by the method of content analysis and frequencies regarding the situation have
tried to be presented. According to the result of the study, 13 of the
geography teachers buy at least one magazine related to geography teaching. The
number of geography teachers who do not buy any magazines is also not minor and
it is 6. The most popular magazines bought by geography teachers are; Atlas and
National Geographic. The result for the number of teachers benefiting from
various websites regarding geography teaching is similar to the number of
magazine readers. 4 of the teachers interviewed stated that they do not benefit
from websites related to their field. Documentaries are the media elements
mostly followed both on TV and online by geography teachers. In addition, 13 of
the 19 teachers interviewed benefit from newspapers regarding geography
teaching due to various reasons. As a result, most of our geography teachers
significantly benefit from media. However, the number of geography teachers
using media and media types that are benefited should increase.

Anahtar Kelimeler

Media literacy, Geography teacher, Internet, Newspaper, Magazine

Kaynakça

• Aşıcı, M. (2009). Kişisel ve sosyal bir değer olarak okuryazarlık, Değerler Eğitimi Dergisi, 7 (17), 9-26.
• Çepni, O., Palaz, T., & Ablak, S. (2015). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının medya ve televizyon okuryazarlık düzeylerinin çeşitli değişkenlere göre incelenmesi. Turkish Studies, 10(11), 431-446.
• Çetin, B. (2015). Sınıf öğretmeni adaylarının medya ve televizyon okuryazarlık düzeylerinin belirlenmesi. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 11(1), 171-190.
• Ertek, Z. (2013). Sınıf öğretmenlerinin medya okuryazarlık düzeylerinin belirlenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Gençtürk, E. (2009). İlköğretim sosyal bilgiler öğretmen adaylarının coğrafya okuryazarlık düzeylerinin belirlenmesi. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Güven, İ.(2014). Fen ve teknoloji öğretmen adaylarının bilgi okuryazarlığı ve medyaokuryazarlığı düzeylerinin incelenmesi. Turkish Studies-International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 9(2), 787-800
• Karabay, A. (2015). Eleştirel okuma eğitiminin üst bilişsel okuma stratejileri ve medya okuryazarliği üzerindeki etkisi. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 11(4), 1167-1184.
• Karaman, M. K., & Karataş, A. (2009). Öğretmen adaylarının medya okuryazarlık düzeyleri. İlköğretim Online, 8(3). 798-808.
• Kılıç, O., & Cinoğlu, M. (2008). Bilimsel araştirma yöntemleri. İstanbul: Lisans Yayıncılık.
• Kurt, A., & Kürüm, D. (2010). Medya okuryazarlığı ve eleştirel düşünme arasındaki ilişki: Kavramsal bir bakış. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2, 20-34.
• Nevzat, Ö. (2015). Araştırma görevlilerinin bilgi okuryazarlığı becerileri ve eğitim gereksinimleri: Ankara Üniversitesi örneği. Bilgi Dünyası, 15(2), 253-283.
• Önal, H. İ. (2007). Medya okuryazarlığı: Kütüphanelerde yeni çalışma alanı. Türk Kütüphaneciliği, 21(3), 335-359.
• Özel, N. (2015). Araştırma görevlilerinin bilgi okuryazarlığı becerileri ve eğitim gereksinimleri: Ankara Üniversitesi Örneği. Bilgi Dünyası, 15(2), 253-283.
• Özder, A. (2015). Lisans coğrafya öğrencilerinin medya okuma yaklaşımları üzerine bir inceleme. Coğrafya Eğitimi Dergisi 1(2), 54-62.
• Polat, C., & Odabaş, H. (2008). Bilgi toplumunda yaşam boyu öğrenmenin anahtarı: Bilgi okuryazarlığı, Küreselleşme, Demokratikleşme ve Türkiye Uluslararası Sempozyumu Bildiri Kitabı, Antalya (Turkey), 27-30 March.
• Solmaz, B., & Yılmaz, R. A. (2012). Medya okuryazarliği araştırması ve Selçuk Üniversitesi'nde bir uygulama. Selçuk Üniversitesi İletişim Fakültesi Akademik Dergisi, 7(3), 55-61.
• Som, S.,& Kurt, A. A. (2012). Bilgisayar ve öğretim teknolojileri eğitimi bölümü öğrencilerinin medya okuryazarlık düzeyleri. Anadolu Journal of Educational Sciences International, 2(1), 104-119.
• Toruk, İ. (2008). Üniversite gençliğinin medya kullanma alışkanlıkları üzerine bir analiz. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19, 476-488
• Tuncer, A. (2013). Eğitim fakültesi öğrencilerinin medya okur-yazarlık düzeyleri: İzmir örneklemi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Yaman, M. (2004). Magazin coğrafya dergilerinin coğrafya öğretimindeki yerinin değerlendirilmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_gts&arama=gts&guid=TDK.GTS.5948cff3af4638.01822880, 20.06.2017 tarihinde.
• http://www.medyaokuryazarligi.gov.tr/menu_goster.php?Guid=B7AA7732-1593-4B32-BDE5-D76E64C2A5FA&MenuId=2, 20.06.2017 tarihinde.