Sekizinci Sınıf Öğrencilerinin Fen Bilimleri Dersinde Sürtünme Kuvveti Konusunu Günlük Yaşamla İlişkilendirebilme Düzeyleri

Yıl 2022, Cilt: 8 Sayı: 2, 228 - 248, 04.08.2022

Mevlidiye Yılmaz , Elvan İnce Aka

Öz

Fen bilimleri konularının çoğunun günlük yaşam olaylarıyla bağlantılı olması fen ile ilgili kavramların doğru bilinmesi açısından oldukça önemlidir. Bu araştırmanın amacı, ortaokul 8. sınıf öğrencilerinin ‘Sürtünme Kuvveti’ konusunu günlük yaşamla ilişkilendirebilme düzeylerini ve problem çözümlerinde kullanma durumlarını belirlemektir. Araştırmada nitel araştırma modeli desenlerinden biri olan durum çalışması kullanılmıştır. Çalışma grubu 2021-2022 eğitim-öğretim yılında İç Anadolu Bölgesi'nde yer alan bir ortaokulda öğrenim gören 8. sınıf öğrencilerinden tabakalama örnekleme yöntemi ile seçilen 9 öğrenciden oluşmaktadır. Araştırmada veri toplama aracı olarak “Fen Kavramlarını Günlük Yaşamla İlişkilendirebilme Formu (FKGYİF)” kullanılmıştır. Anlaşılamayan ve net olmayan ifadeler için yarı yapılandırılmış görüşme yapılmıştır. Verilerin analizinde betimsel analiz yönteminden, elde edilmesi ve çözümlenmesinde üçgenleme (nirengi) yönteminden yararlanılmıştır. Sonuç olarak ortaokul 8. sınıf öğrencilerinin günlük yaşamda karşılaşılan olayları fen bilimleri bilgileri ile açıklayabildikleri ancak sürtünme kuvvetinin pürüzlü ve pürüzsüz yüzeylerdeki uygulamaları ve hava direnci konularında bilgi eksiklikleri ve yanlış anlamaları oldukları tespit edilmiştir. Çalışma sonuçları doğrultusunda, öğrencilerin sürtünme kuvveti konusunu günlük yaşamla ilişkilendirme düzeylerini arttırmaya yönelik deneysel çalışmalar yapılarak bilgi eksiklikleri giderilebilir.

Anahtar Kelimeler

Fen bilimleri eğitimi, Günlük yaşam, Fen okur-yazarı, Sürtünme kuvveti

An Investigation of Eighth Grade Students' Levels of Associating Frictional Force with Daily Life in Science Lesson

Öz

Science subjects are usually related to daily life events, so learning the science concepts related to them is very important. The aim of this research is to determine the level of 8th grade secondary school student's ability to relate the subject of "Friction Force" to daily life and their use in problem-solving. The case study, one of the qualitative research model designs, was used in the research. The study group consists of 9 students selected by stratification sampling method from 8th-grade students studying in a secondary school in the Central Anatolia Region in the 2021-2022 academic year. "Associating Science Concepts with Daily Life Form (FKGYİF)" was used as a data collection tool in the research. Semi-structured interviews were conducted for incomprehensible and unclear expressions. The descriptive analysis method was used in the data analysis, and the triangulation (triangulation) method was used in obtaining and analyzing the data. As a result, it has been determined that secondary school 8th-grade students can explain the events encountered in daily life with science knowledge, but they lack knowledge and misunderstandings about the applications of friction force on rough and smooth surfaces and air resistance. In line with the results of the study, experimental studies can be carried out to increase the level of students' associating the friction force with daily life, and their knowledge deficiencies can be eliminated.

Anahtar Kelimeler

Science education, Daily life, Scientifically literate, Frictional force

Kaynakça

• Akgün, A., Çinici, A., Yıldırım, N., & Köprübaşı, M. (2015). Ortaokul 8. sınıf öğrencilerinin fen ve teknoloji dersi kavramlarını günlük hayata transfer düzeylerinin incelenmesi. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 11(4), 1356-1368. https://dergipark.org.tr/tr/pub/eku/issue/5467/74281 adresinden 25.04.2022 tarihinde erişilmiştir.
• Akgün, A., Tokur, F., & Duruk, Ü. (2016). Fen öğretiminde öğrenilen kavramların günlük yaşamla ilişkilendirilmesi: su kimyası ve su arıtımı. Adıyaman Üniversitesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(1), 161-178. doi:10.17984/adyuebd.87973
• Ayas, A. & Özmen, H. (1998). Asit-baz kavramlarının güncel olaylarla bütünleştirilme seviyesi: Bir örnek olay çalışması. III. Ulusal Fen Bilimleri Eğitimi Sempozyumu (23-25 Ekim, ss.153-159). Ankara: Mili Eğitim Basımevi.
• Ayas, A. Karamustafaoğlu, O., Sevim, S., & Karamustafaoğlu, S. (2001). Fen bilgisi öğrencilerinin bilgilerini günlük yaşamla ilişkilendirebilme seviyeleri. Yeni Binyılın Basında Türkiye'de Fen Bilimleri Sempozyumu (7-8 Eylül 2001, ss. 458). İstanbul: Maltepe Üniversitesi.
• Aycan, S., & Yumuşak, A. (2003). Lise müfredatındaki fizik konularının anlaşılma düzeyleri üzerine bir araştırma. Milli Eğitim Dergisi, 159, 76-89.
• Balkan Kıyıcı, F. (2008). Fen bilgisi öğretmen adaylarının günlük yaşamları ile bilimsel bilgileri ilişkilendirme düzeyleri ve bunu etkileyen faktörlerin belirlenmesi. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Büyüköztürk, Ş. (2008). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı (9. Baskı). Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2008). Bilimsel araştırma yöntemleri (2. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Cajas, F. (1999). Public understanding of science: Using technology to enhance school science in everyday life. International Journal of ScienceEducation, 21(7), 765-773.
• Campbell, B. & Lubben, F. (2000). Learning science through contexts: helping pupils make sense of everyday situations. International Journal of Science Education, 22(3), 239-252. doi:10.1080/095006900289859
• Canlas, I. P. (2021). Using visual representations in identifying students’ preconceptions in friction. Research in Science & Technological Education, 39(2), 156-184.
• Canpolat, E. & Ayyıldız, K. (2019). 8. sınıf öğrencilerinin fen bilimleri dersi bilgilerini günlük yaşam ile ilişkilendirebilme düzeyleri. Anadolu Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(1), 21-39.
• Çeltek, M. (2019). Fen bilimleri öğretim programında zor olarak algılanan konular, olası nedenleri ve öğretmen-öğrenci görüşleri. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Bolu.
• Cengiz, E. & Ayvacı, H. Ş. (2017). Examining fifth-grade students' level of associating some daily-life events with "changes of state". Asia-Pacific Forum on Science Learning and Teaching, 18(1).
• Çepni, S., Taş, E., & Köse, S. (2006). The effects of computer-assisted material on students cognitive levels, misconceptions and attitudes towards science. Computers & Education, 46, 192–205.
• Chiou, G. L., Lee, M. H., & Tsai, C. C. (2013). High school students’ approaches to learning physics with relationship to epistemic views on physics and conceptions of learning physics. Research in Science & Technological Education, 31(1), 1-15.
• Coştu, B., Ünal S. & Ayas A. (2007). Günlük yaşamdaki olayların fen bilimleri öğretiminde kullanılması. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(1), 197-207.
• Dede Er, T.D., Şen, Ö.F., Sarı, U., & Çelik, H. (2013). İlköğretim öğrencilerinin fen ve teknoloji dersi bilgilerini günlük hayatla ilişkilendirme düzeyleri. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 2(2), 209-216.
• Demircioğlu, H. & Demircioğlu, G., 2005. Lise 1 öğrencilerinin öğrendikleri kimya kavramlarını değerlendirmeleri üzerine bir araştırma. Kastamonu Eğitim Dergisi, 13(2), 401-414.
• Denzin, N. K. (1978). Sociological methods: A sourcebook. New York, NY: McGraw-Hill.
• Develi, F., & Namdar, B. (2019). Defining friction force: A proposed solution to a textbook problem. Journal of Education in Science Environment and Health, 5(1), 91-101.
• Doğan, S., Kırvak, E. ve Baran, Ş. (2004). Lise öğrencilerinin biyoloji derslerinde edindikleri bilgileri günlük hayatla ilişkilendirebilme düzeyleri. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(1), 57-63.
• Ekici, G. (2016a). Öğretmen adaylarının “bilgisayar” kavramına ilişkin metaforik algıları. Gaziantep University Journal of Social Sciences, 15(3), 755-781.
• Ekici, G. (2016b). Biyoloji öğretmeni adaylarının mikroskop kavramına ilişkin algılarının belirlenmesi: Bir metafor analizi çalışması. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(1), 615-636.
• Emrahoğlu, N., & Mengi, F. (2012). İlköğretim sekizinci sınıf öğrencilerinin fen ve teknoloji konularını günlük hayat problemlerinin çözümüne transfer düzeylerinin incelenmesi. Çanakkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2(1), 213- 228.
• Enginar, İ., Saka, A., & Sesli, E. (2002). Lise 2 öğrencilerinin biyoloji derslerinde kazandıkları bilgileri güncel olaylarla ilişkilendirebilme düzeyleri. V. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi, 16-18 Eylül, Ankara, ss.98-102.
• Fortus, D., Krajcik, J., Charles, D., Marx, R. W., & Mamlok-Naaman, R. (2005). Design based science and real-world problem-solving. International Journal of Science Education, 27(7), 855-879.
• Göçmençelebi, S. (2007). İlköğretim altıncı sınıf öğrencilerinin fen bilgisi dersinde verilen biyoloji bilgilerini kullanma ve günlük yasamla ilişkilendirme düzeyleri. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Uludağ Üniversitesi, Bursa.
• Güneş, M. H., & Güneş, T. (2005). İlköğretim öğrencilerinin biyoloji konularını anlama zorlukları ve nedenleri. Gazi Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi, 6(2), 169-175.
• Hastuti, P. W., Setianingsih, W. & Anjarsari, P. (2020). How to develop students' scientific literacy through integration of local wisdom in Yogyakarta on science learning? Journal of Physics: Conference Series, 1440. doi:10.1088/1742-6596/1440/1/012108
• Hruschka, D.J., Schwartz, D., St. John, D.C., Picone-Decaro, E., Jenkins, R.A., & Carey, J.W. (2004). Reliability in coding open-ended data: Lessons learned from HIV behavioral research. Field Methods,16(3), 307-331. http://www.wordle.net/
• Kakız, B. (2019). Öğretmen ve öğrenci görüşlerine göre ortaokul fen bilimleri dersinde zorluk çekilen konular ve nedenleri. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi, Muğla.
• Kaplan, A. Ö., Yılmazlar, M., & Çorapçıgil, A. (2014). Fizik bölümü 4. sınıf öğrencilerinin mekanik odaklı bilgi düzeyleri ve kavram yanılgılarının incelenmesi. Electronic Turkish Studies, 9(5), 627-642.
• Karasar, N. (1998). Bilimsel araştırma yöntemi (8. Basım). Ankara: Nobel. Kurnaz, M. A., & Eksi, C. (2015). An analysis of high school students' mental models of solid friction in physics. Educational Sciences: Theory and Practice, 15(3), 787-795.
• Martin, D. J. (1997). Science education today, elementary science methods: A Constructivist Approach. Delmar Pres: USA.
• Miles, M. B., & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis (2nd ed.). Thousand Oaks, CA: Sage. Milli Eğitim Bakanlığı [MEB] (2013). İlköğretim kurumları fen bilimleri dersi öğretim programı (İlkokul ve ortaokul 3.,4.,5.,6., 7. ve 8. sınıflar) Ankara.
• Milli Eğitim Bakanlığı [MEB] (2018). İlköğretim kurumları fen bilimleri dersi öğretim programı (İlkokul ve ortaokul 3.,4.,5.,6., 7. ve 8. sınıflar) Ankara.
• Mulhall, P., & Gunstone R. (2012). Views about learning physics held by physics teachers with differing approaches to teaching physics. Journal of Science Teacher Education, 23(5), 429–449. doi:10.1007/s10972-012-9291-2.
• Murti, P. R., & Aminah, N. S. (2019). The identification of high school students' knowledge of Newton's law of science literacy using a test based on nature of science (NOS). Journal of Physics: Conference Series, 1153. doi:10.1088/1742-6596/1153/1/012122
• OECD (2003). The PISA 2003 assessment framework – mathematics, reading, science and problem solving knowledge and skills. Paris: OECD Publishing.
• Osborne, J., Simon, S., & Collins, S. (2003). Attitudes towards science: A review of the literature and its implications. International Journal of Science Education, 25(9), 1049-1079.
• Özden, Y. (2003). Öğrenme ve öğretme (5. Baskı). Ankara: Pegem Yayıncılık.
• Özmen, H. (2003). Kimya öğretmen adaylarının asit ve baz kavramlarıyla ilgili bilgilerini günlük olaylarla ilişkilendirebilme düzeyleri. Kastamonu Eğitim Dergisi, 11(2), 317-324.
• Parnell, D. (1996): Cerebral context. Vocational Education Journal, 71(3,) 233–256.
• Polit, D. F., Beck, C. T., & Hungler, B. P. (2004). Fundamentos de pesquisa em enfermagem: Métodos. Avaliação e Utilização. 5ª ed. Porto Alegre: Artmed.
• Prasitpong, S., & Chitaree, R. (2009). What Thai students think about directions and types of frictional forces. International Conference on Physics Education, 1263, 66-69.
• Prasitpong, S., Chitaree, R., & Rakkapao, S. (2010). Studying the frictional force directions via bristles. Physics Education, 45(6), 602-610.
• Pursitasari, I. D., Suhardi, E., & Sunarti, T. (2019). Promoting science literacy with discovery learning. Journal of Physics: Conference Series, 1233. doi:10.1088/1742-6596/1233/1/012074
• Ramesh, M., Victor, S. R., & Nagaraju, M. T. V. (2020). Misconceptions in certain science concepts among tribal students. An International Bilingual Peer Reviewed Refereed Research Journal, 10(40), 24-28.
• Rubini, B., Ardianto, D., Setyaningsih, S. & Sariningrum, A. (2019). Using socio-scientific issues in problem based learning to enhance science literacy. Journal of Physics: Conference Series, 1233. doi:10.1088/1742-6596/1233/1/012073
• Siverton, M. L. (1993). Transforming ideas for teaching and learning science. Washington, DC: US Department of Education.
• Smith, M. U., & Siegel, H. (2004). Knowing, believing, and understanding: What goals for science education? Science & Education, 13, 553–582.
• Sökmen, N., Bayram, H., & Gürdal, A. (2000). 8. ve 9. sınıf öğrencilerinin fen eğitiminde yaşadığı kavram kargaşası. Milli Eğitim Dergisi, 146, 74-77.
• Taşkın, T., & Moğol, S. (2017). Fizik eğitiminde yaratıcı drama yöntemine bir örnek: Sürtünme kuvveti. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 11(1), 198-221.
• Tavukçuoğlu, E. (2018). Lise öğrencilerinin sürtünme kuvveti, ivme ve eylemsizlik kavramlarıyla ilgili bilişsel yapılarının araştırılması. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Ürek, H., Çoramık, M., & Özdemir, E. (2020). İki dünya çerçevesinin mekanik kavramlarını gerçek yaşamla ilişkilendirebilme ve başarı motivasyonu üzerindeki etkisi. Trakya Eğitim Dergisi, 10(3), 776-794. DOI: 10.24315/tred.641782
• White, R., & Gunstone, R. (1992). Probing understanding. London: The Falmer Press.
• Yadigaroğlu, M., Demircioğlu, G., & Demircioğlu H. (2017). Fen bilgisi öğretmen adaylarının kimya bilgilerini günlük hayatla ilişkilendirebilme düzeyleri. Ege Eğitim Dergisi, 18(2), 795-812.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2008). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (7. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yıldırım, N., & Birinci Konur, K. (2014). Fen bilgisi öğretmen adaylarının kimya kavramlarını günlük hayatla ilişkilendirebilmelerine yönelik gelişimsel bir araştırma. International Journal of Social Science, 30, 305-323.
• Yin, R. (1984). Case study research: Design and methods. (3. Basım). California: Sage Publications. Yüzbaşıoğlu, M. K., & Kurnaz, M. A. (2022). Ortaokul öğrencilerinin kuvvetin ölçülmesi ve sürtünme ünitesine yönelik alternatif fikirlerinin incelenmesi: Skor analizi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (61), 1-22. https://dergipark.org.tr/tr/pub/maeuefd/issue/68192/982221 adresinden 07.04.2022 tarihinde erişilmiştir.