Matematik Öğretmenlerinin Gerçekçi Matematik Eğitimine Yönelik Algılarının İncelenmesi: Bir Ölçek Geliştirme Çalışması

Yıl 2022, Cilt: 8 Sayı: 2, 155 - 173, 04.08.2022

Deniz Güner , İlhan Karataş

Öz

Öğretim programlarında yapılan değişikliklerle birlikte matematikte yer alan anlaşılması zor soyut kavramın somutlaştırılması konusunda öğrenme ortamlarında yapılandırmacı yaklaşım gibi kuramlar benimsenmiştir. Öğretim programlarında başta Avrupa gibi ülkelerde Gerçekçi Matematik Eğitimi (GME) yaklaşımı benimsenmiştir. Hollandalı matematikçi ve eğitimci Hans Freudenthal tarafından temeli atılan ve Freudenthal Enstitüsü tarafından geliştirilen Gerçekçi Matematik Eğitimi (GME) günümüze kadar devam eden matematik eğitiminin etkili öğrenmelerinde katkısı olan bir yaklaşımdır. Bu yaklaşım dünyanın birçok ülkesinde kabul görüp uygulama alanı olmuştur. Bu çalışmada, matematik öğretmenlerinin Gerçekçi Matematik Eğitimi (GME) yaklaşımına yönelik algılarının belirlenmesine yönelik bir ölçek geliştirilmesi amaçlanmıştır. Hazırlanan 44 maddelik ölçeğin alınan alan eğitimi uzman görüşleri sonucunda 6 maddesi ölçekten çıkartılmış olup, ölçek 38 maddeye düşürülmüştür. Alan eğitimi uzmanları doğrultusunda düzenlenen 38 maddelik ölçek, 207 matematik öğretmenine uygulanarak faktör analizi yapılmıştır. Elde edilen sonuçlara göre “GME’ nin öğrenci performansı üzerindeki etkisi”, “GME’nin öğretmen yetkinliği” ve “GME öğrenme-öğretme ortamı” olmak üzere üç boyutlu ve toplam 23 madden oluşan bir yapıya ulaşılmıştır. Yapılan Doğrulayıcı Faktör Analizi ile üç faktörlü model test edilmiş olup kabul edilen uyum indekslerine sahip olduğu görülmüştür. Güvenirlik analizlerine göre ölçeğin Cronbach alfa katsayısının 0,93 olduğu görülmüştür. Analizler sonucunda 23 maddelik, “Matematik Öğretmenlerinin Gerçekçi Matematik Eğitimine Yönelik Algılarının İncelenmesi Ölçeği” nin geçerli ve güvenilir bir ölçme aracı olduğu belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Gerçekçi matematik eğitimi, Ölçek geliştirme, Faktör analizi

Examining the Perceptions of Mathematics Teachers towards Realistic Mathematics Education: A Scale Development Study

Öz

A constructivist approach to mathematics has been used in learning environments along with changes made to the curriculum to incorporate the hard-to-understand abstract concept.The realistic Mathematics Education (RME) approach has been adopted in curricula, especially in European countries. Realistic Mathematics Education (RME), founded by the Dutch mathematician and educator Hans Freudenthal and developed by the Freudenthal Institute, is an approach that contributes to the effective learning of mathematics education to this day. This approach has been adopted and applied in many countries of the world. This study aimed to develop a scale to determine the perceptions of mathematics teachers towards the Realistic Mathematics Education (RME) approach. As a result of the field education expert opinions of the 44-item scale, six items were removed from the scale and the scale was reduced to 38 items. The 38-item scale was applied to 207 mathematics teachers, and factor analysis was performed. Based on the results obtained, a three-dimensional structure consisting of 23 items was obtained: "The effect of RME on student performance", "Teacher competence of RME", and "RME learning-teaching environment. In the Confirmatory Factor Analysis, it was found that the three-factor model had acceptable fit indices.According to the reliability analysis, the Cronbach's alpha coefficient of the scale was found to be 0.93. As a result of the analyzes, it was determined that the 23-item "Scale of Examining the Perceptions of Mathematics Teachers towards Realistic Mathematics Education"" is a valid and reliable measurement tool.

Anahtar Kelimeler

Realistic mathematics education, Scale development, Factor analysis

Kaynakça

• Akkaya, R. (2010). Olasılık ve istatistik öğrenme alanındaki kavramların gerçekçi matematik eğitimi ve yapılandırmacılık kuramına göre bilgi oluşturma sürecinin incelenmesi. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Uludağ Üniversitesi, Bursa.
• Altaylı, D. (2012). Gerçekçi matematik eğitiminin oran orantı konusunun öğretimi ve orantısal akıl yürütme becerilerinin geliştirilmesine etkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi, Erzurum.
• Altun, M. (2006). Matematik öğretiminde gelişmeler. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(2), 223-238.
• Arastaman, G., Daşcı, E., & Yıldırım, K. (2015). Ölçme ve değerlendirme ölçeğinin geliştirilmesi: Geçerlilik ve güvenirlik çalışması. PAU Egit Fak Dergisi, 38, 219-228.
• Ayvalı, İ. (2013). Gerçekçi matematik eğitimi yaklaşımıyla yapılan öğretimin hesapsal tahmin başarısına ve strateji kullanımına etkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Bakker, A. (2004). Design reserch in statistics education: On sembolizing and computer tools. Published Doctoral Dissertation, Freudenthal Institute Utrecht, The Netherlands.
• Balcı, A. (2015). Sosyal bilimlerde araştırma yöntem teknik ve ilkeler (15. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Barnes, H. (2004). Realistic mathematics education: Elicting alternative mathematical conceptions of learnes. African Journal of Research SMT Education, 8(1), 53-64.
• Baykul, Y. (2005). İlköğretim matematik öğretimi (1-5. sınıflar için). Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Biçer, B. G., Uzoğlu, M., & Bozdoğan, A. E. (2018). Fen bilimleri öğretmenlerin STEM hakkındaki görüşlerinin belirlenmesine yönelik ölçek geliştirme çabası. Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 9(16). 551-574.
• Bozdoğan, A. E., & Uzoğlu, M. (2012). The development of a scale of attitudes toward tablet PC. Mevlana International Journal of Education (MIJE), 2(2), 85-95.
• Büyükikiz, K. H. (2017). Gerçekçi matematik eğitimi yaklaşımının ortaokul matematik derslerinde kullanımının incelenmesi ve öğrenci başarısına etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi, Adana.
• Büyüköztürk, Ş. (2005). Anket geliştirme süreci. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 3(2), 1-19.
• Büyüköztürk, Ş., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., Demirel, F., & Kılıç, E. (2013). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
• Byrne, B. M. (2010). Structural equation modeling with AMOS: Basic concepts, applications and programming (2nd edition). New York: Routledge Academy.
• Cansız, Ş. (2015). Gerçekçi matematik eğitimi yaklaşımının öğrencilerin matematik başarısına ve yaratıcı düşünme becerilerine etkisi. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Atatürk Üniversitesi, Erzurum.
• Cezlan-Kavuran, A. (2019). Gerçekçi matematik eğitiminin 6. sınıf öğrencilerinin geometrik cisimler konusunda öğrenme ürünlerine etkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Siirt Üniversitesi, Siirt.
• Çakır, Z. (2011). Gerçekçi matematik eğitimi yönteminin ilköğretim altıncı Ssnıf düzeyinde cebir ve alan konularında öğrenci başarısı ve tutumuna etkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Zonguldak Karaelmas Üniversitesi, Zonguldak.
• Çetin, R. (2018). Ortaokul altıncı sınıf tam sayılar konusunda uygulanan gerçekçi matematik eğitiminin öğrencilerin motivasyonlarına etkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi, Kahramanmaraş.
• Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G., & Büyüköztürk, Ş. (2010). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik. Ankara: Pegem A Akademi.
• Demir, G. (2017). Gerçekçi matematik eğitimi yaklaşımının meslek lisesi öğrencilerinin matematik kaygısına matematik öz-yeterlilik algısına ve başarısına etkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans tezi, Adnan Menderes Üniversitesi, Aydın.
• Distefano, S., & Hess, B. (2005). Using confirmatory factor analysis for construct validation: an empirical review, Journal of Psychoeducational Assessment, (23), 225-241.
• Duatepe, A., & Çilesiz, Ş. (1999). Matematik tutum ölçeği geliştirilmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16-17, 45-52.
• Dündar, M. (2019). Gerçekçi matematik eğitimi temelli öğrenme ortamında altıncı sınıf öğrencilerinin prizmanın hacmi kavramını oluşturma süreçleri. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, On dokuz Mayıs Üniversitesi, Samsun.
• Eroğlu, A. (2009). Faktör analizi. Ş. Kalaycı (Ed.), SPSS uygulamalı çok değişkenli istatistik teknikleri (321-331). Ankara: Asil Yayın Dağıtım.
• Ersoy, Y. (2000). Son dönemde okullarda matematik/fen eğitiminde çağdaş gelişmeler ve genel eğilimleri. D.E.Ü Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 12, 235-246.
• Freudenthal, H. (1968). Why to teach mathematics so as to be useful? Educational Studies in Mathematics, 1(1), 3-8.
• Freudenthal, H. (1991). Revisiting mathematics education: china lectures. Kluwer Academic Publishers, 101 Philip Drive, Norwell, Ma 02061.
• Frykholm, J. (2003). Teacher’s tolerance for discomfort: Implications for curricular reform in mathematics. Journal of Curriculum & Supervision, 19(2), 125-149.
• Gravemeijer, K. (2008). RME teory and mathematics teacher education. D. Tirosh ve T. Wood. (Ed). tools and processes in mathematics teacher education. (s. 283-302). Rotterdam: Sense Publishers.
• Gürbüz, S., & Şahin, F. (2017). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri. Seçkin Yayıncılık, Ankara.
• Hacıömeroğlu, G. (2011). Matematiksel problem çözmeye ilişkin inanç ölçeği’ nin türkçe’ ye uyarlama çalışması. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 17: 119-132.
• Hart, L. C. (2002). Pre-service teachers beliefs and practice after participating in an integrated content/methods course. School Science and Mathematics, 102(1), 4-15.
• Hoyle, R. H. (2000). Confirmatory factor analysis. H E A Tinsley & S D Brown (Eds.). Handbook of applied multivariate statistics and mathematical modeling (s. 465-497). New York: Academic Press.
• Hu, L., & Bentler, P. M. (1995). Structural equation modeling: Issues and applications. Thousand Oaks, Ca: Sage.
• İnan, C. (2013). Yapılandırmacı öğrenme yaklaşımının öğrencilerin trigonometriyi öğrenme düzeylerine ve matematiğe yönelik tutumlarına etkisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28(3), 219-234.
• İnce, M. (2019). Altıncı sınıflarda kümeler konusu öğretiminde gerçekçi matematik eğitimi yaklaşımı ve yansımaları. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Amasya Üniversitesi, Amasya.
• Kalaycı, Ş. (2006). SPSS uygulamalı çok değişkenli istatistik teknikleri (2. Basım). Ankara: Asil Yayın Dağıtım.
• Kalkan, F. (2020). İlkokul öğrencilerin okula uyumlarının incelenmesi: Ölçek geliştirme çalışması. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Tokat.
• Kara, M. (2014). İlköğretim matematik öğretmen adaylarının türev konusuna yönelik tutumları: Ölçek geliştirme çalışması. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Necmettin Erbakan Üniversitesi, Konya.
• Karadöl, D. (2019). Gerçekçi matematik eğitimi destekli öğretim yönteminin 6. sınıf alan ölçme konusunun öğretiminde öğrenci başarısına ve öğrenme kalıcılığına etkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Erciyes Üniversitesi, Kayseri.
• Karasar, N. (2012). Bilimsel araştırma yöntemi: “Kavramlar, ilkeler, teknikler” (21.Basım). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Keijer, R., Galen, F. H. J. Van and oosterwaal, L. (2004). Reinvention revisited; learning and teaching decimals as example. Paper Presented at ICME10, Kopenhagen, Denmark.
• Kılınç, H. S. (2018). Fen bilgisi öğretmenlerinin ve öğretmen adaylarının bilimsel süreç becerilerine sahip olma düzeylerinin incelenmesi: Ölçek geliştirme ve uygulama çalışması. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Mersin Üniversitesi, Mersin.
• Majewska, D. (2019). (02.01.2021). Horizontal and vertical mathematising. https://www.cambridgemaths.org/Images/espresso_18_using_realistic_contexts_in_mathematics.pdf adresinden edinilmiştir.
• MEB. (2018). Matematik dersi öğretim programı (ilkokul ve ortaokul 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 ve 8. sınıflar), (t.y.) Ankara: MEB. https://ttkb.meb.gov.tr/ adresinden edinilmiştir.
• Morgado, F. F. R., Meireles, J. F. F., Neves, C. M., Amaral, A. C. S., and Ferreira, M. E. C. (2017). Scale development: Ten main limitations and recommendations to İmprove future research practices, Psicologia: Reflexao e Critica, 20(3). Doi: 10.1186/s41155-016-0057-1.
• NCTM. (2000). Principles and standarts for school mathematics. Reston, VA: National Council of Teachers of Mathematics, National Council of Teachers of Mathematics.
• Olkun, S., & Toluk Uçar, Z. (2003). İlköğretim etkinlik temelli matematik öğretimi. Anı Yayıncılık, Ankara.
• Özdemir, E., & Üzel, D. (2012). Gerçekçi matematik eğitimine dayalı geometri öğretiminin öğrenci başarısına etkisi ve öğretiminin değerlendirilmesi: temel ilkeler açısından. e-Journal of New World Sciences Academy, 8(1), 115-132.
• Özdemir, M. İ. (2019). Matematik öğretimini işlemsel ve kavramsal bilgi bağlamında değerlendirilmesine ilişkin bir ölçek geliştirme çalışması. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gaziantep Üniversitesi, Gaziantep.
• Özkaya, A. (2016). 5.sınıf matematik dersinde gerçekçi matematik eğitimi destekli öğretimin öğrenci başarısına, tutumuna ve matematik öz bildirimine etkisi. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Sever, E. (2008). Öğrenme stilleri: İlköğretim 6-8. sınıf öğrencilerine yönelik bir ölçek geliştirme çalışması. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Adnan Menderes Üniversitesi, Aydın.
• Şimşek, Ö. F. (2007). Yapısal eşitlik modellemesine giriş: Temel ilkeler ve lisrel uygulamaları. İstanbul: Ekinoks Yayınları.
• Şişman, H. E. (2019). Fen bilgisi öğretmen adaylarının bilimsel yaratıcılık düzeylerinin belirlenmesine yönelik ölçek geliştirme süreci. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İnönü Üniversitesi, Malatya.
• Taş, T. E. (2018). Gerçekçi matematik eğitimi destekli öğretim yönteminin ilköğretim 6. sınıf öğrencilerinin matematik başarılarına ve tutumlarına etkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi, Adana.
• Taşkın, G., & Aksoy, G. (2018). Ortaöğretime geçiş sistemi ile ilgili “Fen bilimleri öğretmeni görüş ölçeği” geliştirme çabası. Eğitim Kuram ve Uygulama Araştırmaları Dergisi, 4(1), 27-41.
• Tavşancıl, E. (2014). Tutumların ölçülmesi ve SPSS ile veri analizi (4.Baskı). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım. Ülker, E. (2018). Ortaokulda ispata giriş: gerçekçi matematik eğitimi çerçevesinde sözsüz ispatların kullanımı. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.
• Üzel, D., Uyangör, S. M. (2006). Attitudes of 7th class students toward mathematics in realistic mathematics education. International Mathematical Forum, 1, 1951-1959.
• Van den Heuvel-Panhuizen, M. (2002). Realistic mathematics education as work in progress. In F. L. Lin (Ed.), Common sense in mathematics education. Proceedings of 2001 The Netherlands and Taiwan Conference on Mathematics Education, Taipei, Taiwan, 19 – 23 November 2001 (pp. 1-43). Taipei, Taiwan: National Taiwan Normal University.
• Yaratan, H. (2017). Sosyal bilimler İçin temel istatistik SPSS uygulamalı. Ankara: Anı yayıncılık.
• Zulkardi, N., Van Den Akker, J., & De Lange, J. (2002). Designing, evaluating and ımplementing an ınnovative learning environment for supporting mathematics education reform in ındonesia: the CASCADE-IMEI Study, In P. Valero & O. Skovsmose (EDS.), Proceedings of the 3rd International Mathematics Education and Society Conference. Copenhagen: Centre for Research In Learning Mathematics. 108-112.