A Qualitative Study on the Implementation of the Laws Regulating Skill Training in Vocational High Schools

Yıl 2023, Cilt: 9 Sayı: 3, 241 - 272, 01.12.2023

Ali İlker Kurt , İbrahim Okan Erden

Öz

This study aims to reveal the problems experienced by the vocational high school administrators who carry out the insurance procedures of the students receiving skill training in the enterprises according to the Social Insurance and General Health Insurance Law No. 5510. This study employed a qualitative research method; in-depth interviews were conducted with vocational high school administrators, and the texts obtained from the interviews were analyzed through content analysis. Interviews revealed that many criminal sanctions were applied to school administrators within the scope of implementing Law No. 5510. the scope of the application shows that the legal status of school administrators as employers and the classification of students as workers, despite being interns, lead to problems. It was found that school administrators express concerns about facing administrative fines due to issues such as conducting the procedures of intern students making late or incorrect transactions. School administrators emphasize that the workload of insurance-related tasks and processes causes significant intensity. Therefore, they suggest the creation of a separate unit specifically dedicated to insurance procedures. The inclusion of schools within the scope of workplaces is observed to potentially lead to uncertainty and confusion regarding the authority and responsibility concerning students' insurance procedures. School administrators have stated that there is a need to harmonize the Social Security Institution's digital systems with the e-School Management Information System. The main issues highlighted by school administrators include delays in businesses making payments to students, students receiving their internship wages late due to payment difficulties, and delayed payments to businesses for incentives due to delays in processing. Narrowing the insurance coverage provided to students during their internship and the absence of any contribution to the retirement process are also critical issues. School administrators have expressed that certain regulations related to the implementation of the law in schools could address many of the problems that have arisen.

Anahtar Kelimeler

Vocational Education, Internship procedures, Social security, Administrative fine

Meslek Liselerinde Beceri Eğitimini Düzenleyen Yasaların Uygulanmasına İlişkin Nitel Bir Araştırma

Öz

Bu çalışmada 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’na göre işletmelerde beceri eğitimi gören öğrencilere ilişkin sigorta işlemlerini yürüten meslek lisesi okul yöneticilerinin kanunun uygulanmasına ilişkin yaşadıkları sorunların ortaya çıkarılması amaçlanmıştır. Nitel araştırma yönteminin kullanıldığı çalışmada, meslek lisesi yöneticileri ile derinlemesine görüşmeler yapılmış ve görüşmelerden elde edilen metinler içerik analizi ile çözümlenmiştir. Yapılan görüşmeler sonucunda, 5510 sayılı Kanun’un uygulanması kapsamında okul yöneticilerine birçok cezai yaptırım uygulandığı belirlenmiştir. Uygulama kapsamında okul yöneticilerinin hukuken işveren olarak, öğrencilerin ise stajyer olmalarına rağmen işçi olarak görülmelerinin sorunlara yol açtığı gözlenmektedir. Okul yöneticilerinin stajyer öğrencilerin işlemlerini yürütme konusunda idari para cezalarına uğrama, geç ya da yanlış işlem yapma gibi nedenlerle kaygılı oldukları söylenebilir. Okul yöneticileri, sigortalılık iş ve işlemlerinin iş yükü bakımından büyük yoğunluğa neden olduğunu bundan dolayı sigortalılık işlemleri ile ilgili ayrı bir birimin oluşturulması gerektiğini belirtmektedirler. Okulların iş yeri kapsamına alınmasının, öğrencilerin sigortalılık işlemleri ile ilgili yetki ve sorumluluk konusunda belirsizlik ve kargaşa yaşanmasına neden olabileceği görülmektedir. Okul yöneticileri, SGK’nın dijital sistemleri ile e-Okul Yönetim Bilgi Sistemi’nin uyumlulaştırılması gerektiğini söylemişlerdir. Okul yöneticilerinin belirttikleri başlıca sorunlar ise işletmelerin öğrencilere yaptığı ödemeleri geciktirmesi, ödeme yapma konusunda yaşanan sorunlar nedeniyle öğrencilerin staj ücretlerini geç alması ve teşviklerin ödemesinde yaşanan gecikmeler nedeniyle işletmelere geç ödeme yapılmasıdır. Öğrencilere staj süresince sağlanan sigorta kapsamının daraltılması ve emeklilik sürecine herhangi bir katkıda bulunulmaması da vurgulanan sorunlar arasında yer almaktadır. Okul yöneticileri kanunun okullarda uygulanmasına ilişkin bazı düzenlemelerin meydana gelen birçok sorunu çözebileceğini ifade etmişlerdir.

Anahtar Kelimeler

Mesleki Eğitim, Staj işlemleri, Sosyal güvenlik, İdari para cezası

Kaynakça

• Aksoy, H. H. (2011). Yoksullar için mesleki ortaöğretimin çatışmaci bir yorumu. Tes-İş Dergisi, Haziran, 91-100.
• Aksoy, H. H. (2017). Meslek liseleri öğrencilerinin işletmelerde beceri eğitimi: Okul destekli çocuk işçiliği. TTB Mesleki Sağlık ve Güvenlik Dergisi, 62-63, 74-82.
• Aksoy, H. H. (2018, 16 Eylül). Eğitim planlamasından neoliberal belirlemeye: Bütçe mi figürler mi? Birgün, Pazar. https://www.birgun.net/makale/egitim-planlamasindan-neoliberal-belirlemeye-butce-mi-figurler-mi-230624
• Alkan, C., Doğan, H., & Sezgin, I. (1998). Mesleki ve teknik eğitimin esasları. Alkım Yayınları.
• Alper, Y. (2011). Sosyal güvenlik reformu ve finansmanla ilgili beklentiler. Sosyal Güvenlik Dergisi, 1(1), 7-47.
• Başaran, İ. & E. Çınkır, Ş. (2013). Türk eğitim sistemi ve okul yönetimi. Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Bauer, W. & M. Gessler. (2017). Dual vocational education and training systems in Europe: Lessons learned from Austria, Germany and Switzerland. In Vocational Education and Training in Sub-Saharan Africa Current Situation and Development, edited by F. Eicker, G. Haseloff, and B. Lennartz, 48–66. Bielefeld: W. Bertelsmann Verlag GmbH & Co. KG.
• Canbay, T. & Demir, M. (2013). Türkiye’de sosyal güvenlik açıkları ve sosyal güvenlik ahlakı. Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 20(2), 303-315. Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/yonveek/issue/13699/165830.
• Creswell, J. W. (2015). Nitel araştırma yöntemleri. (Çeviri editörü: M. Bütün, & S. B. Demir) Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Demirbilek, S. (2005). Sosyal güvenlik sosyolojisi. İstanbul: Legal Yayıncılık.
• Euler, D. (2013). Germany’s dual vocational training system: A model for other countries? Gütersloh, Germany: Bertelsmann Stiftung.
• Gökbayrak, Ş. (2010). Türkiye’de sosyal güvenliğin dönüşümü. Çalışma ve Toplum, 2, 141-162.
• Güvercin, H. C. (2004). Sosyal güvenlik kavramı ve Türkiye’de sosyal güvenliğin tarihçesi. A. Ü. Tıp Fakültesi Mecmuası, 57(2), 89-95.
• Güzel, A. (2005). Türk sosyal güvenlik sisteminde öngörülen reform mevcut sorunlara çözüm mü? Çalışma ve Toplum, Ekonomi ve Hukuk Dergisi, 4(4), 8, 61-76.
• Hoeckel, K. (2008). Costs and benefits in vocational education and training. Paris: Organisation for Economic Cooperation and Development, 8, 1-17.
• Işıkoğlu, N. (2005). Eğitimde nitel araştırma. Eğitim Araştırmaları Dergisi, 20, 158-165.
• İzgi, B. B. (2008). Türk sosyal güvenlik sisteminde son gelişmeler. Çalışma ve Toplum Dergisi, 1, 85-107.
• Kablay, S (2021). Stajyer öğrencilerin emek süreçleri: Meslek liseleri üzerine niteliksel bir araştırma. Politik Ekonomik Kuram, 5(1), 132-160.
• Kökalan Çımrın, F. & Durdu, Z. (2015). Türkiye’de sosyal güvenlik sisteminin dönüşümü ve bireysel emeklilik sistemi . Hak İş Uluslararası Emek ve Toplum Dergisi, 4(8), 60-75.Retrievedfrom ttps://dergipark.org.tr/tr/pub/hakisderg/issue/7582/99531.
• Kurul, N. (2012). Eğitim finansmanı. Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Martin Artiles, A., Lope, A., Barrientos, D., Moles, B. & Carrasquer, P. (2020). The rhetoric of Europeanisation of dual vocational education and training in Spain. Transfer: European Review of Labour and Research, 26(1), 73-90.
• Martínez-Izquierdo, L. & Torres Sánchez, M. (2022). Dual vocational education and training and policy transfer in the European Union policy: The case of work-based learning and apprenticeships. Cogent Education, 9(1), 2154496.
• Olcay, A., Yıldırım, İ. & Sürme, M. (2015). Turizm eğitimi alan öğrencilerin staj eğitimi hakkında görüşleri: Gaziantep ili örneği. Yükseköğretim Bilimleri Dergisi, 5(3), 324-334.
• Özdamar, M., & Çakar, E. (2013). Kimler 2022 sayılı kanun kapsamındaki aylık hakkından yararlanabilir, aylığın hesaplanması, muhtaçlığın tespiti ve sağlık yardımlarından yararlanma usulleri nelerdir? Mali Çözüm Dergisi, Ocak-Şubat, 311-326.
• Özmen, Z. (2017). Avrupa’da sosyal güvenlik sisteminin finansmanı: Farklı refah devletleri üzerine bir inceleme. Karabük Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(2), 600-620.
• Özsuca, Ş. (2003). Küreselleşme ve sosyal güvenlik krizi. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 58(2), 133-152.
• Seggie F. N. & Yıldırmış, M. A. (2015). Nitel araştırmaların desenlenmesi. Editör: F. N. Seggie & Y. Bayyurt. Nitel araştırma, yöntem, teknik, analiz ve yaklaşımları, Ankara: Anı Yayıncılık.
• Ulutürk, S. & Dane, K. (2009). Sosyal güvenlik: Teori, dönüşüm ve Türkiye uygulaması Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 8(29), 114-142.
• Ünal I. (1996). Eğitim ve yetiştirme ekonomisi. Ankara: Epar Yayıncılık.
• Uşan, M. (2016). Kanun yapmak bu kadar kolay mi, yahut bu kadar zor mu? (5510 sayılı kanun uygulamasi çerçevesinde bir tesbit) . Yıldırım Beyazıt Hukuk Dergisi, (1), 209- 228.Retrievedfromhttps://dergipark.org.tr/en/pub/ybuhukuk/issue/13559/164196.
• Üstün, G. & Savaş, D. (2009). İşletmelerde yapılan beceri eğitimi sırasında gerekli uygulamaların yerine getirilmesi hakkında K.M.L. öğrenci görüşleri. E-Journal of New World Sciences Academy, 4(3), 103-107.
• Yenihan, B. (2017). Bir sosyal politika aracı olarak sosyal güvenlik: Dünya’da ve Türkiye’de gelişimi üzerine bir inceleme. Yönetim Bilimleri Dergisi, 15(30), 177-196.
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayınevi.
• Yurdadoğ, V. (2017). Sosyal güvenlik ve yeniden gelir dağılımına etkisinin teorik çerçevede değerlendirilmesi. Ç. Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 26(1), 254-269.