Çankırı İlinde Kaynaştırma Eğitimi Uygulamalarını Etkileyen Faktörlerin Değerlendirilmesi

Yıl 2024, Cilt: 10 Sayı: 1, 1 - 38, 31.03.2024

Ahmet Mükerrem Ünal , Mızrap Bulunuz

Öz

Bu çalışmanın amacı, Çankırı ilinde tüm okul ve kademelerde yürütülen kaynaştırma uygulamalarını etkileyen faktörlerin incelenmesidir. Araştırmaya, Çankırı’da bulunan kaynaştırma uygulaması yürüten 104 okul dâhil edilmiştir. Araştırma gömülü karma desen modeline göre yürütülmüştür. Nicel veri toplama aracı olarak anket, nitel veri toplama aracı olarak doküman analizi ve gözlem formu kullanılmıştır. Anket verileri nicel olarak analiz edilmiştir. Gözlem ve doküman incelemeden elde edilen veriler ise betimsel olarak analiz edilmiştir. Sonuçlar, Çankırı ilinde kaynaştırma uygulamalarına yönelik destek eğitim ve psikolojik danışmanlık hizmetleri ile kaynaştırmaya hazırlık çalışmalarının nitelik ve nicelik olarak yetersiz olduğunu göstermektedir. Bununla birlikte, özel gereksinimli öğrencilerin rehberlik ve araştırma merkezine kademeler arası geçişlerde yönlendirme işlemlerinin, okullar tarafından mevzuatta belirlenen dönemler içinde yapılmadığı anlaşılmaktadır. Okulların özel eğitime ihtiyacı olan öğrencilere yönelik bireyselleştirilmiş eğitim planı hazırlama oranlarının yüksek olduğu ama uygulamaya yönelik sorunların devam ettiği görülmektedir. Okullarda psikolojik danışman/rehber öğretmen bulunma oranı %44’tür. Destek eğitim odası açılma oranı ise %37,6 oranında olduğu tespit edilmiştir. Okulların, %54,5’i normal gelişim gösteren çocuklara, %36,6’sı ailelere, %33,7’si ise yardımcı hizmetler personeline kaynaştırmaya hazırlık çalışmaları uygulamıştır. Buna göre, kaynaştırma uygulamalarının yeterli seviye olmadığı söylenebilir. Okullarda başarılı kaynaştırma uygulamaları için destek eğitim odaları nicelik ve nitelik olarak iyileştirilmelidir. Bununla birlikte kaynaştırmaya hazırlık çalışmalarının yetersiz olduğu görülmektedir. Kaynaştırmaya hazırlık uygulamalarına yönelik kullanılmak üzere önleyici ve düzeltici müdahale programları hazırlanmalı ve bu alanda hizmet içi eğitimlerin sayısı artırılmalıdır. Öte yandan psikolojik danışman/rehber öğretmen sayıları artırılmalı ve okulların rehber öğretmen normları yeniden düzenlenmelidir.

Anahtar Kelimeler

Özel Eğitim, Kaynaştırma, Kaynaştırma Eğitimi, Kapsayıcı Eğitim

Evaluation of the Factors Affecting Inclusive Education Practices in Çankırı Province

Öz

This study aims to analyze the factors affecting the inclusion practices implemented at all schools and levels in Çankırı Province. The study included 104 schools in Çankırı that implement inclusion practices. The research was conducted according to the embedded mixed design model. A survey was used as a quantitative data collection tool, and document analysis and observation form were used as a qualitative data collection tool. The survey data was analyzed quantitatively. The observation and document review data were analyzed descriptively. The results show that the support education and psychological counseling services for inclusion practices in Çankırı province are insufficient in terms of quality and quantity. In addition, it was found that the schools did not direct the students with special needs to the guidance and research center during the transitions between levels within the periods specified in the legislation. It was found that the schools had high rates of preparing individualized education plans for students with special needs, but there were still implementation problems. The rate of psychological counselors/guidance teachers in schools is 44%. The rate of opening support education rooms was determined to be 37.6%. 54.5% of the schools applied inclusion preparation activities to children with normal development, 36.6% to families, and 33.7% to auxiliary service personnel. Findings indicate that inclusive practices are not at a sufficient level. Support education rooms should be improved in terms of quantity and quality for successful inclusion practices in schools. Inclusion preparation activities in schools are found to be insufficient. Preventive and corrective intervention programs should be prepared for inclusion preparation practices. Besides this, the number of in-service training courses in this field should be increased. The number of psychological counselors/guidance teachers in schools should also be increased, and the norms for guidance teachers should be rearranged.

Anahtar Kelimeler

Keywords: Special Education, Mainstreaming, Mainstreaming Education, Inclusion

Kaynakça

• Allan, J. ve Sproul, G. (1985). Mainstreaming readings and activities for counsellors and teachers. University of Toronto: Guidance Centre, Artiles.
• Ahmetoğlu, E. ve Ünal, A. M. (2017). Kaynaştırma uygulamalarının başarısını etkileyen etmenlerin değerlendirilmesi. IBANESS Conference Series, 23-24 Eylül, Kırklareli, Türkiye.
• Atıcı, R. (2014). Kaynaştırma öğrencilerinin okul hayatında yaşadığı zorluklar. Electronic Turkish Studies, 9, 279–291.
• Batdı, V. (2023). Nitel verilerin toplanması ve analizi. Çetin B., İlhan M. ve Şahin M. G. (Ed.), içinde Eğitimde araştırma yöntemleri temel kavramlar, ilkeler ve süreçler (8. Bölüm), 201-228, Pegem Akademi.
• Batu, S. (2000). Kaynaştırma, destek hizmetler ve kaynaştırmaya hazırlık etkinlikleri. Özel Eğitim Dergisi, 2(4), 35-45.
• Batu, E. S., Cüre, G., Nar, S., Gövercin, D. ve Keskin, M. (2018). Türkiye’de ilkokul ve ortaokullarda yapılan kaynaştırma araştırmalarının gözden geçirilmesi (2006 - 2016). Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 19(3), 577-644. https://doi.org/10.21565/ozelegitimdergisi.336925
• Booth, T. ve Ainscow, M. (2002). Index for inclusion: Developing learning and participation in schools. Bristol: CSIE (Centre for Studies on Inclusive Education). 31.12.2022 tarihinde https://www.eenet.org.uk/resources/docs/Index%20English.pdf. adresinden alınmıştır.
• Burak, Y. ve Ahmetoglu, E. (2022). Öğretmen, rehber öğretmeni ve okul yöneticilerinin kaynaştırma uygulamalarının başarısını etkileyen etmenleri değerlendirmesi. Educational Academic Research, 1(44), 54–65. https://doi.org/10.54614/aujkkef.2022.848582
• Buysse, V. (2011). Access, participation, and supports: The defining features of high-quality inclusion. Zero to Three, 31(4), 24-29.
• Buysse, V. ve Hollingsworth, H. (2009). Program quality and early childhood inclusion: Recommendations for professional development. Topics in Early Childhood Special Education, 29(2), 119-128.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. A., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2010). Bilimsel araştırma yöntemleri (5. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Can, E. ve Kara, Z. (2017). Sınıf öğretmenlerinin kaynaştırma eğitimi öğrencilerine yönelik tutumlarını etkileyen faktörlerin incelenmesi. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19(2), 71-96.
• Cankaya, Ö. ve Korkmaz, İ. (2012). İlköğretim 1. kademede kaynaştırma eğitimi uygulamalarının sınıf öğretmenlerinin görüşlerine göre değerlendirilmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD), 13, 1–16.
• Carpenter, B., Ashdown, R. ve Bovair, K. (Ed.) (2017). Enabling access: effective teaching and learning for pupils with learning difficulties (2nd ed.). London: Routledge.
• Cate, D., Diefendorf, M., McCullough, K., Peters, M. L. ve Whaley, K. (Eds.). (2010). Quality indicators of inclusive early childhood programs/practices: A compilation of selected resources. Chapel Hill: The University of North Carolina, FPG Child Development Institute, National Early Childhood Technical Assistance Center.
• Cipani, E. (2009). Practical research methods for educators: Becoming an evidence-based practioner. Springer Publishing Company.
• Çitil, M. (2012). Eğitsel değerlendirme süreci. A. Ataman (Edt.) Temel eğitim öğretmenleri için kaynaştırma uygulamaları ve özel eğitim, Ankara: Vize Yayıncılık.
• Çuhadar, S. (2017). Sınıf öğretmenlerinin eğitsel değerlendirme sürecine ilişkin görüşleri. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(2), 526-549. https://doi.org/10.24315/trkefd.307946
• Desforges, M. ve Lindsay, G. (2010). Procedures used to diagnose a disability and to assess special educational needs : An international review. University of Warwick, Co. Meath, EIRE: The National Council for Special Education Reports.
• Diler, N. (1998). Kaynaştırma kavramı, kaynaştırma uygulamaları ve etkili kaynaştırma için yapılması gerekenler. 8. Ulusal Özel Eğitim Kongresi, 13-15 Kasım, Edirne.
• Duran, N. (2019). Özel gereksinimli çocukların kaynaştırma eğitimindeki kabulü ve topluma kazandırılması. Yüksek Lisans Tezi, Üsküdar Üniversitesi, İstanbul.
• Eğitim Reformu Girişimi [ERG] (2010). Eğitim İzleme Raporu 2009. İstanbul: Eğitim Reformu Girişimi. 15.12.2022 tarihinde https://www.egitimreformugirisimi.org/wp-content/uploads/2017/03/ERG_EIR-2010.pdf adresinden alınmıştır.
• Eğitim Reformu Girişimi [ERG] (2012). Türkiye’de Kaynaştırma Bütünleştirme Yoluyla Eğitimin Durumu. İstanbul: Eğitim Reformu Girişimi. 12.12.2022 tarihinde https://www.egitimreformugirisimi.org/wp-content/uploads/2017/03/Turkiyede_Kaynastirma_Butunlestirme_Yoluyla_Egitimin_Durumu.pdf adresinden alınmıştır.
• Erişkin, A. Y., Yazar Kıraç, S. ve Ertuğrul, Y. (2012). Sınıf öğretmenlerinin kaynaştırma uygulamalarına ilişkin görüşlerinin değerlendirilmesi. Millî Eğitim Dergisi, 193, 200–213.
• European Agency for Special Needs and Inclusive Education [EASNIE]. (2011). Key Principles For Promoting Quality İn İnclusive Education: Recommendations For Practice. Odense, Retrieved 25.11.2022, from https://www.european-agency.org/sites/default/files/key-principles-for-promoting-quality-in-inclusive-education-recommendations-for practice_Key-Principles-2011-EN.pdf (tarihinde erişilmiştir).
• European Agency for Special Needs and Inclusive Education [EASNIE]. (2017a). Inclusive early childhood education environment self-reflection tool. Denmark: Odense edit by E. Björck-Åkesson, M. Kyriazopoulou, C. Giné, ve P Bartolo. Retrieved 18.11.2022, from https://www.european-agency.org/sites/default/files/IECE%20Environment%20SelfReflection%20Tool.pdf
• European Agency for Special Needs and Inclusive Education [EASNIE]. (2017b). Inclusive early childhood education: New insights and tools – Final summary report. Denmark: Odense. Retrieved 18.11.2022, from https://www.european-agency.org/sites/default/files/IECE-Summary-ENelectronic.pdf
• Forlin, C. ve Chambers, D. (2011). Teacher preparation for inclusive education: Increasing knowledge but raising concerns. Asia-Pacific Journal of Teacher Education, 39(1), 17–32.
• Florian, L. (1998). An examination of the practical problems associated with the implementation of inclusive education policies. Support for Learning, 13(3), 105-108.
• Fullan, M. (2007). The New Meaning Of Educational Change (4th ed.). New York: Teachers College Press.
• Graham, L. ve Scott, W. (2016). Teacher preparation for inclusive education: ınitial teacher education and in-service professional development. report prepared for the victorian department of education and training. (pp. 44). Melbourne Graduate School of Education, The University of Melbourne Retrieved 18.11.2022 from: https://findanexpert.unimelb.edu.au/scholarlywork/1356667-teacher-preparation-for-inclusive-education--initial-teacher-education-and-in-service-professional-development
• Gül, İ. I. (2009). “Eğitime erişim: eğitimde ayrımcılık yasağı ve fırsat eşitliği”, eğitim hakkı ve eğitimde haklar - uluslararası insan hakları belgeleri ışığında ulusal mevzuatın değerlendirilmesi, (Der. Işık Tüzün) Eğitim Reformu Girişimi, İstanbul, s. 17-100.
• Gümüş, M. M., Ekdi, E., Acar, H., Demir, M. C., Taruk, M. Ağaçhanlı, S. ve Demir, Y. (2021). Türkiye’de kaynaştırma eğitimi, uygulamaları, tarihi ve yıllara göre kaynaştırma eğitimi öğrenci sayıları. Journal of Social and Humanities Sciences Research, 8(68), 903-914. http://dx.doi.org/10.26450/jshsr.2403
• Gür, P. (2018). Kaynaştirma öğrencisi olan sinif öğretmenleri̇nin öğretimsel uygulama ve değerlendirmeye i̇lişkin yaptiklarinin belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Yakın Doğu Üniversitesi, Lefkoşa.
• Gürgür, H. (2008). Kaynaştırma uygulamasının yapıldığı ilköğretim sınıfında iş birliği ile öğretim yaklaşımının incelenmesi. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• Hayes, B., Bonner, A. ve Douglas, C. (2013). An introduction to mixed methods research for nephrology nurses. Renal Society of Australasia Journal, 9, 8-14.
• Hayward, A. (2006). Making inclusion happen: a practical guide. London: Paul Chapman Publishing. Hocaoğlu N. ve Akkaş Baysal E. (2019). Eğitimde bilimsel araştırma yöntemleri. Ocak, G. (Yay. haz.), Eğitimde bilimsel araştırma yöntemleri (2. Bölüm). Pegem Akademi Yayıncılık. https://doi.org/10.14527/9786052419649
• Karakaya, İ. (2014). Bilimsel araştırma yöntemleri. Tanrıöğen, A. (Eds.), Bilimsel araştırma yöntemleri içinde, s. 59-77, Ankara Anı Yayıncılık.
• Kargın, T. (2004). Baş makale: kaynaştırma: tanımı, gelişimi ve ilkeleri. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 5(2), 1-13.
• Kırcaali-İftar, G. (1998). Özel eğitim. S. Eripek (Ed.), Kaynaştırma ve özel eğitim hizmetleri. s. 17–26, Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• Kozleski, E. B., Artiles, A. J. ve Waitoller, F. R. (2011). Introduction: equity in inclusive education: historical trajectories and theoretical commitments. In A. J. Artiles, E. B. Kozleski ve F. R. Waitoller (Ed.), Inclusive education. Cambridge, MA: Harvard University Press.
• Kuroda, K., Kartika, D. ve Kitamura, Y. (2017). Implications for teacher training and support for inclusive education in cambodia: An empirical case study in a developing country. JICA Research Institute Working. Retrieved 14.10.2022 from: https://www.jica.go.jp/jica-ri/publication/workingpaper/wp_148.html
• Kurt, A. (2022). Bütünleştirmenin tarihsel gelişimi, mevcut durumu ve yaşanan sorunlar. Çağdaş Yönetim Bilimleri Dergisi, 9(1), 16–34.
• Kutluca Canbulat, A. (2010). Okula destek eğitiminin etkililiği. Doktora Tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Bolu.
• Lero, F. (2010). Assessing ınclusion quality in early learning and child care ın canada with the specialink child care ınclusion practices profile and principles scale. A report prepared for the Canadian Council on Learning. University of Guelph.
• Lindsay, G. (2003). Inclusive education: A critical perspective. British Journal Of Special Education, 30(1), 3-12.
• Loreman, T., Forlin, C. ve Sharma, U. (2014). Measuring indicators of inclusive education: A systematic review of the literature. In C. Forlin ve T. Loreman (Ed.), Measuring inclusive education (pp. 3-17). Bingley, UK: Emerald.
• Lloyd, J. W., Singh, N. N. ve Repp, A. C. (1991). The regular education initiative. Sycamore: Sycamore Press.
• Milli Eğitim Bakanlığı Özel Eğitim ve Rehberlik Genel Müdürlüğü Engelliler Hakkında Kanun (2005). Resmî Gazete. (Sayı: 25868 (Mükerrer)). Erişim adresi: http://orgm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2015_10/08020617_engellilervebazkanunvekanunhkmndekararnamelerdedeiiklikyaplmashakkndakanun.pdf (20 Kasım 2022 tarihinde alınmıştır).
• Milli Eğitim Bakanlı (2010). Okullarımızda neden, niçin, nasıl kaynaştırma yönetici, öğretmen ve aile kılavuzu (1. Baskı), Ankara: Aygül Ofset.
• Milli Eğitim Bakanlığı (2010a). İlköğretim okullarındaki kaynaştırma uygulamalarının değerlendirilmesi. Ankara: Milli Eğitim Basımevi.
• Milli Eğitim Bakanlığı (2010b). Okullarımızda neden, niçin, nasıl kaynaştırma yönetici, öğretmen ve aile kılavuzu. Ankara: İ. Aygül Matbaası.
• Milli Eğitim Bakanlığı Talim Terbiye Kurulu Başkanlığı (2010). 18. Millî Eğitim Şurası kararları öğretmenin yetiştirilmesi, istihdamı ve mesleki gelişimi. Erişim Adresi: https://ttkb.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2017_09/29170222_18_sura.pdf (22.11.2022 tarihinde erişilmiştir.)
• Milli Eğitim Bakanlığı. (2014). Milli Eği̇tim Bakanliğina bağlı eği̇tim kurumlar yönetici ve öğretmenlerinin norm kadrolara ilişkin yönetmelik. Erişim Adresi: https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=20146459veMevzuatTur=21veMevzuatTertip=5 (18.01.2023 tarihinde alınmıştır.)
• Milli Eğitim Bakanlığı Özel Eğitim ve Rehberlik Genel Müdürlüğü. (2015). Destek eğitim odası genelgesi. Erişim adresi: https://orgm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2015_10/08112732_destekeitimodasgenelge.pdf (31.12.2022 tarihinde erişilmiştir.)
• Milli Eğitim Bakanlığı Özel Eğitim ve Rehberlik Genel Müdürlüğü. (2018). Rehberlik hizmetleri genelgesi. Erişim adresi: https://orgm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2018_02/19161431_rehberlik_hizmetleri_genelgesi.pdf (25.11.2022 tarihinde erişilmiştir.)
• Milli Eğitim Bakanlığı Özel Eğitim ve Rehberlik Genel Müdürlüğü. (2018). Özel Eğitim Hizmetleri Yönetmeliği. Erişim adresi: https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2018/07/20180707-8.htm (25.11.2022 tarihinde erişilmiştir.)
• Milli Eğitim Bakanlığı Özel Eğitim ve Rehberlik Genel Müdürlüğü. (2022). Özel Eğitim Hizmetleri Yönetmeliği. Erişim adresi: https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2018/07/20180707-8.htm (25.11.2022 tarihinde erişilmiştir.)
• Milli Eğitim Bakanlığı Özel Eğitim ve Rehberlik Genel Müdürlüğü. (2022). Kaynaştırma, bütünleştirme yoluyla eğitim uygulamaları ulusal eylem planı (2022-2026). Erişim adresi: https://orgm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2022_12/06194401_Ulusal_Eylem_PlanY_3_AralYk_2022.pdf (01.01.2023 tarihinde alınmıştır.)
• Milli Eğitim Bakanlığı Strateji Geliştirme Merkezi. (2022). Milli Eğitim İstatistikleri 2021/22 Örgün eğitim. Erişim adresi: https://sgb.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2022_09/15142558_meb_istatistikleri_orgun_egitim _2021_2022.pdf (02.12.2022 tarihinde erişilmiştir.)
• Mundy, K. ve Murphy, L. (2001). Transnational advoncacy global civil society? Emerging evidence from field of education. Comparative Education Rewiev, 45(1), 85-126.
• Nacaroğlu, G. (2014). Okul öncesi kaynaştırma eğitimi uygulamalarının öğretmen tutumlarına göre incelenmesi: Gaziantep İli Örneği. Yüksek Lisans Tezi. Gaziantep Üniversitesi, Gaziantep.
• Navarro B., S., Zervas, P., Fabregat Gesa, R. ve Sampson, D. G. (2016). Developing teachers’ competences for designing inclusive learning experiences. Educational Technology and Society, 19(1), 17–27.
• Nelson, L.L. (2014). Design and deliver: Planning and teaching using universal design for learning. Baltimore: Brookes.
• Nizamoğlu, N. (2006). Sınıf öğretmenlerinin kaynaştırma uygulamalarındaki yeterlikleri. Yüksek Lisans Tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Bolu.
• Nolet, V. ve McLaughlin, M.J. (2005). Accessing the general curriculum: Including students with disabilities in standards-based reform (2nd ed.). Thousand Oaks, CA: Corwin Press.
• Ocak, İ. ve Olur B. (2019). Bilimsel araştırma süreci: giriş. G. Ocak (Ed.), içinde Eğitimde bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi. https://doi.org/10.14527/9786052419649
• Odluyurt, S. (2018). Özel gereksinimli çocuklarda okul öncesi kaynaştırmaya hazırlık etkinlikleri. İlköğretim Online, 17(2), 1-18.
• Osgood, R. L. (2005). History of inclusion in the United States. Washington, DC: Gallaudet University Press.
• Öğülmüş, K. (2021). Türkiye'de özel öğrenme güçlüğü olan bireylerin tanılama sürecinin Rehberlik Araştırma Merkezi perspektifinden incelenmesi. OPUS–Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 18(Eğitim Bilimleri Özel Sayısı), 4176-4204.
• O’Reilly, L, Thorkelsson, P., Nobert, M. ve McLaughlan, M. (2009). Mixed methods research: An emerging paradigm? Journal of Public Administration, 45, 3-1.
• Özan, M. B., Polat, H. ve Şener, G. (2015). Sivil toplum kuruluşlarının eğitimdeki yeri. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 25(1), 59- 70.
• Özdemir, M. ve Doğruöz, E. (2020). Bilimsel araştırma desenleri. N. Cemaloğlu (Ed.), Bilimsel araştırma teknikleri ve etik içinde, s. 65–102, Ankara: Pegem Akademi.
• Özel Eğitim Hakkında Kanun Hükmünde Kararname. (1997). Resmî Gazete. (Sayı: 23011 (Mükerrer)). Erişim tarihi: https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/4.5.573.pdf (25.10.2022 tarihinde erişilmiştir.)
• Özkan, U. B. (2019). Eğitim bilimleri araştırmaları için doküman inceleme yöntemi. Ankara: Pegem Akademi. https://doi.org/10.14527/9786052417232
• Özkan Yaşaran, Ö., Batu S. ve Özen S., A. (2014). Özel gereksinimli bireylerin sosyal kabullerini sağlamada normal gelişim gösteren öğrencilere sunulan kaynaştırmaya hazırlık etkinliklerinin etkisi. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14(3), 167–180. https://doi.org/10.18037/ausbd.92732
• Özkubat U., Sanır H., Töret G. ve Babacan A. (2016). Yetersizlikten etkilenmiş çocukların sosyal kabullerini sağlamada kaynaştırmaya hazırlık etkinliklerinin etkisi. Gazi Eğitim Bilimleri Dergisi, 2(3), 211–232.
• Pianta, R. C., La Paro, K. M., ve Hamre, B. K. (2008). Classroom assessment scoring system: Manual K-3. London: Paul H Brookes Publishing.
• Polat, M. (2022). “Kapsayıcı eğitim” mümkün mü? Kapsayıcı dersini alan öğretmen adaylarının görüşlerinin Vignette Tekniği ile incelenmesi. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(3), 965-986. https//doi.org/10.33711/yyuefd.1066922.
• Purcell, M. L., Horn, E. ve Palmer, S. (2007). A qualitative study of the initiation and continuation of preschool inclusion programs. Exceptional Children, 74(1), 85–99. https://doi.org/10.1177/001440290707400105
• Rhim, L.M. ve Lancet, S. (2018). How personalized learning models can meet the needs of students with disabilities: Thrive Public Schools Case Study. Report written for Center on Reinventing Public Education. Retrieved January, 18, 2023, https://files.eric.ed.gov/fulltext/ED582803.pdf
• Rieser, R. (2012). Implementing inclusive education: a commonwealth guide to implementing article 24 of the un convention on the rights of persons with disabilities (2nd ed.). London: Commonwealth Secretariat.
• Rose, R. ve Doveston, M. (2015). Collaboration across cultures: Planning and delivering professional development for inclusive education in India. Support for Learning, 30(3), 177-191.
• Sæbønes, A. M., Bieler, R.B., Baboo, N., Banham, L., Singal, N., Howgego, C., McClain Nhalpo, C.V., Riis-Hansen, T.C. ve Dansie, G. A. (2015). Towards a disability inclusive education: background paper for the oslo summit on education for development. Retrieved November, 19, 2022, http://unesdoc.unesco.org/images/0023/002338/233897e.pdf
• Sadioğlu, Ö., Bilgin, A., Batu, S. ve Oksal, A. (2013). Problems, expectations, and suggestions of elementary teachers regarding ınclusion. Kuram Ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 13(3), 1760-1765.
• Saldana, J. (2011). Fundamentals of qualitative research. New York: Oxford University Press.
• Salend, S. J. (2011). Creating inclusive classrooms: Effective and reflective practices (7th ed.). Boston: Pearson.
• Sart, H. Z., Ala, H., Yazlık, Ö. ve Yılmaz, F. K. (2004). Türkiye’de kaynaştırma eğitiminde nerede? Eğitimciye öneriler. XIII. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı, 6-9 Temmuz, İnönü Üniversitesi, Malatya
• Schuelka, M., Sherab, K. ve Nidup, T. (2018). Gross national happiness, British values, and non-cognitive skills: The role and perspective of teachers in Bhutan and England. Educational Review, 71, 1-19. https://doi.org/10.1080/00131911.2018.1474175.
• Schuelka, M. J. (2018) Kapsayıcı eğitimin uygulanması. K4D yardım masası raporu, Kalkınma Çalışmaları Enstitüsü, Brighton.
• Sevim, C. ve Atasoy, R. (2020). Özel eğitim öğretmenlerinin görüşlerine göre kaynaştırma uygulamalarının değerlendirilmesi. Milli Eğitim Dergisi, 49(228), 215–239.
• Sharma, U., Simi, J. ve Forlin, C. (2015). Preparedness of pre-service teachers for ınclusive education in the solomon ıslands. Australian Journal of Teacher Education, 40(5), 103-116.
• Sherab, K., Dorji, K., Dukpa, D., Lhamo, K., Thapa, R. ve Tshomo, S. (2015). Opportunities and challenges of implementing inclusive education in bhutanese schools: a case study. Report Prepared for UNICEF-Bhutan. Thimphu: UNICEF-Bhutan.
• Shogren, K.A., McCart, A.B., Lyon, K.J., ve Sailor, W.S. (2015). All means all: Building knowledge for inclusive schoolwide transformation. Research and Practice for Persons with Severe Disabilities, 40(3), 173–191.
• Singal, N. (2009). Inclusion in the real world: Practitioners making sense of inclusive education in Indian classrooms. In M. Alur ve V. Timmons (Eds.), Inclusive education across cultures: Crossing boundaries, Sharing Ideas, pp. 210-219, Los Angeles: SAGE.
• Soukakou, E. P. (2012). Measuring quality in inclusive preschool classrooms: Development and validation of the inclusive classroom profile (ICP). Early Childhood Research Quarterly, 27, 478-488.
• Subban, P. ve Mahlo, D. (2017). My attitude, my responsibility’: Investigating the attitudes and intentions of pre-service teachers toward inclusive education between teacher preparation cohorts in melbourne and pretoria. International Journal of Inclusive Education, 21(4), 441-461.
• Sucuoğlu, B. (2004). Türkiye’de kaynaştırma uygulamaları: yayınlar/araştırmalar (1980-2005). Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 5(2), 15-23.
• Sucuoğlu, B. ve Kargın, T. (2006). İlköğretimde kaynaştırma uygulamaları: yaklaşımlar, yöntemler, teknikler. İstanbul: Morpa Yayınları.
• Spiker, D., Hebbeler, K. M. ve Barton, L. R. (2011). Measuring quality of ece programs for children with disabilities. In M. Zaslow, I. Martinez-Beck, K. Tout ve T. Halle (Eds.), Quality measurement in early childhood settings (pp. 229-256). Baltimore, MD: Brookes.
• Şahan, G., Uğurlu, M., Özdemir, N. ve Nazik, A. (2021). Kaynaştırma uygulamalarının başarısını etkileyen etmenler, sorunlar ve ailelerden beklentilerin öğretmen görüşlerine göre analizi: Karma yöntem araştırması. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 10(1), 136–150.
• Tansel Y. (2018). Kaynaştırma uygulamalarının tarihsel süreci ve Türkiye’de uygulanan kaynaştırma modelleri. Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi, 8(1), 92-110.
• Timuralp, T. ve Z. Akbayır (2023). Kaynaştırma uygulamaları ve BEP hazırlama konusunda öğretmen yeterlilikleri. Socrates Journal of Interdisciplinary Social Studeies, 9(33), 46-53.
• Toy, S. N. (2015). Sınıf öğretmenlerinin öğretmen öz yeterlikleri ile kaynaştırma eğitimine ilişkin yeterlik inançlarının karşılaştırılması, Yüksek Lisans Tezi, Pamukkale Üniversitesi, Denizli.
• Türkiye İstatistik Kurumu [TÜİK] (2021). İl ve cinsiyete göre il/ilçe merkezi, belde/köy nüfusu ve nüfus yoğunluğu. 18.01.2023 Erişim Adresi: Https://Data.Tuik.Gov.Tr/Bulten/Index?P=45500. (18.01.2023 tarihinde erişilmiştir.)
• Türkiye İstatistik Kurumu [TÜİK]. (2022). Derslik başına düşen öğrenci sayısı. Erişim Adresi: https://cip.tuik.gov.tr/# adresinden alınmıştır. (19.11.2022 tarihinde erişilmiştir.)
• Uçar, A. S. (2021). Kaynaştırma uygulanan bir ilkokulda iş birliği süreçlerinin değerlendirilmesi. Doktora Tezi, Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.
• United Nations. (2006). Convention on the rights of persons with disabilities. Retrieved November, 19, 2022 http://www.un.org/disabilities/convention/conventionfull.shtml.
• United Nations. (2015). Transforming our world: The 2030 agenda for sustainable development. New york: United nations. Retrieved November, 19, 2022 https://sdgs.un.org/2030agenda (19 Kasım 2022 tarihinde erişilmiştir.)
• United Nations Educational, Scientific and Cultural Organisation (UNESCO). (1994). İletişim dünyası: (UNESCO) Türkiye milli komisyonu, 19. Sayı. United Nations Educational, Scientific and Cultural Organisation (UNESCO).
• United Nations Educational, Scientific and Cultural Organisation (UNESCO). (1994). The salamanca statement and framework for action on special needs education. Paris. Retrieved November, 19, 2022 https://unesdoc.unesco.org/ark:/48223/pf0000098427
• United Nations Educational, Scientific and Cultural Organisation (UNESCO). (2020). Global education monitoring report, 2020: Inclusion and education: All means all. Paris. Retrieved November, 19, 2022 https://unesdoc.unesco.org/ark:/48223/pf0000373724
• United Nations Educational, Scientific and Cultural Organisation (UNESCO-IBE). (2016). Reaching out to all learners: A resource pack for supporting inclusive education. Geneva: Retrieved November, 19, 2022 http://unesdoc.unesco.org/images/0024/002432/243279e.pdf
• Ünal, H. (2008). Birlikte eğitim ortamındaki zihinsel yetersizlikten etkilenmiş öğrencilere destek eğitim odasında verilen destek eğitimin etkililiği. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara, Türkiye.
• Ünal, A. M. (2017). Kaynaştırma uygulamalarının başarısını etki̇leyen etmenlerin değerlendi̇rilmesi, Yüksek Lisans Tezi, Trakya Üniversitesi, Edirne.
• Ünay, E. (2012). Bireysel destek eğitiminin kaynaştırma öğrencilerinin matematik başarıları ve özyeterlilik algıları üzerindeki etkililiği. Doktora Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
• Villa, R.A. ve Thousand, J.S. (2016). Leading an inclusive school: Access and success for all students. Alexandria, VA: ASCD.
• Yazıcıoğlu, T. (2018). Kaynaştırma uygulamalarının tarihsel süreci ve Türkiye’de uygulanan kaynaştırma modelleri. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi, 8(1), 92–110.
• Yılmaz, E. ve Melekoğlu, M. A. (2018). Kaynaştırma eğitiminin yasa ve uygulamalardaki durumunun Türkiye ve Avrupa bağlamında değerlendirilmesi. Osmangazi Journal of Educational Research, 5(1), 1-17.
• Yurtsever, Ş. (2013). Eğitsel tanılama ve değerlendirme sürecinde görev alan rehberlik ve araştırma merkezi personelinin karşılaştığı sorunların belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul.