Review of Educational Research Using the Vignette Technique: A Document Analysis Study

Yıl 2025, Cilt: 11 Sayı: 2, 311 - 345, 01.08.2025

Cemal Bilge Kapçak

Öz

The use of the vignette technique for data collection in educational research is considered a strategic method. Accordingly, this study aims to explore the current status of the use of the vignette technique in educational research in Turkey. In this context, studies that employ the vignette technique in education were examined with regard to their objectives, research designs, sample groups, sample sizes, data analysis techniques, publication dates, the distribution of postgraduate theses by universities, and the distribution of articles by the journals in which they were published. The ease of data collection provided by the vignette technique, along with participants' ability to answer questions without concern, highlights its value as a strategic data collection tool. Therefore, employing this method in educational research can facilitate more genuine responses and contribute to more accurate solutions.

Anahtar Kelimeler

Vignette Technique , vignette metods , vignette tecnique in educational research

Etik Beyan

This article falls under the category of articles that do not require ethical committee approval, as no data was obtained from any living being by any means during the research process.

Vignette Tekniği Kullanılarak Yapılmış Eğitim Araştırmalarının İncelenmesi: Bir Doküman Analizi Çalışması

Öz

Eğitim araştırmalarında vignette tekniği aracılığıyla verilerin toplanması stratejik bir yöntem olarak değerlendirilmektedir. Dolayısıyla bu araştırma kapsamında, Türkiye’de eğitim alanında vignette tekniğinin kullanıldığı araştırmalar incelenerek mevcut durum ortaya konulmaya çalışılmış ve uygulayıcı ve araştırmacılara rehber olması amaçlanmıştır. Bu bağlamda eğitim alanında vignette tekniği kullanılan araştırmaların amacı, desenleri, örneklem grupları, örneklem sayıları, veri analiz teknikleri, yayımlanma tarihleri, lisansüstü tezlerin üniversiteler göre dağılımları, ortaya konan makalelerin yayımlandığı dergilerin dağılımları gibi konular ele alınarak incelenmiştir. Literatür taraması sonucunda eğitim araştırmalarında vignette tekniği kullanılarak yapılmış 30 adet çalışmaya ulaşılmış ve bu tekniğin farklı branşlarda nasıl kullanıldığına ilişkin bulgulara ulaşılmıştır. Araştırma kapsamında elde edilen bulgulardan bazıları şunlardır; vignette tekniğinin eğitimde pedagojik bilgi düzeylerinin ölçülmesi, çevresel farkındalıkların artırılması, etik ve ahlaki konuların araştırılması gibi çeşitli alanlarda kullanıldığı görülmüştür. Özellikle fen bilgisi öğretmen adaylarının pedagojik becerilerini geliştirme amacıyla sıkça kullanıldığı görülmüştür. Vignette tekniğinin eğitim araştırmalarında kullanımının son yıllarda artış gösterdiği bulgusuna ulaşılmış, bu tekniğin sağladığı esneklik ve derinlemesine analiz olanakları bu artışın nedenlerinden biri olabileceği şeklinde değerlendirilmiştir. Vinyet tekniği, araştırmacılar tarafından genellikle eğitimcilerin pedagojik anlayışlarını ve öğretim yeterliliklerini geliştirmek amacıyla kullanılmaktadır.. Vignette tekniğinin veri toplama sürecindeki rahatlığı, katılımcıların soruları endişe duymadan cevaplayabilmesi stratejik bir veri toplama aracı olarak göze çarpmaktadır. Dolayısıyla bu tekniğin eğitim araştırmalarında kullanılması daha samimi cevapların alınmasına ve daha sağlıklı çözümlerin ortaya konmasına aracılık edebilir.

Anahtar Kelimeler

Vignette tekniği , Eğitim araştırmaları , Pedagojik bilgi ve beceriler , Veri toplama yöntemleri , Türkiye’de eğitim çalışmaları

Etik Beyan

Bu makale, araştırma sürecinde herhangi bir canlıdan herhangi bir yolla veri elde edilmediğinden dolayı etik kurul iznine gerekli olmayan makaleler kategorisinde yer almaktadır.

Kaynakça

• Al Sadi, F. H., & Basit, T. N. (2017). I have just understood it from the story…: Using vignettes in educational research to investigate cultural tolerance. Research Papers in Education, 32(2), 183-196. Alexander, R. (2000). Culture and pedagogy: International comparisons in primary education. Blackwell.
• *Alkan, H. A., & Yaylı, D. (2022). Ortaokul Türkçe ders kitaplarında karikatür okuryazarlığının değerlendirilmesi. Gaziantep Üniversitesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(2), 109-128.
• *Aykut, C. (2024). Fen bilgisi öğretmen adaylarının tercih ettikleri söylem tiplerinin incelenmesi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Bursa Uludağ Üniversitesi, Bursa, Türkiye.
• *Ayvaz, M. (2019). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının 6. sınıf yeryüzünde yaşam ünitesine ilişkin teknolojik pedagojik alan bilgisiyle ilgili düzeylerinin incelenmesi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Trabzon Üniversitesi, Trabzon, Türkiye.
• Barter, C., & Renold, E. (1999). The use of vignettes in qualitative research. Social Research Update, 25, 1-6.
• Başar, E. (2016). Vinyet tekniği ve sosyal bilimler araştırmalarındaki kullanımı. Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 5(3), 215-230.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E., Akgün, Ö., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2014). Bilimsel araştırma yöntemleri. Pegem Akademi.
• Callicott, K. J. (2003). Ulturally sensitive collaboration within person-centered planning. Focus on Autism and Other Developmental Disabilities, 18(1), 60-69.
• Campbell, P. (1996). How would ı handle that? using vignettes to promote good math and science education. American Association for the Advancement of Science, 1-13
• Carifio, J., & Lanza, M. (1992). On the need to use control vignettes in social science research. A Journal of Prevention, Assessment, and Rehabilitation, 2(3), 28-38.
• Carlson, B. E. (1996). Dating violence: students beliefs about consequences. Journal of Interpersonal Violence, (11), 3-18.
• Chambers, N. (1999). Close encounters: The use of critical reflective analysis as an evaluation tool in teaching and learning. Journal of Advanced Nursing,, 29(4), 980-957.
• Chisholm, K., & Finelli, F. (2023). Enhancing research culture in academia: a spotlight on early career researchers. BMC (BioMed Central Neuroscience) Neuroscience, 24(1), 46. https://doi.org/10.1186/s12868-023-00816-1.
• *Cincil, F. (2020). Sivil toplum kuruluşları hakkında hazırlanan vignettelerle öğrencilerin etkin vatandaşlik algılarının belirlenmesi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Trabzon Üniversitesi, Trabzon, Türkiye.
• *Cırıt, D. K. (2016). Farklı sınıf seviyelerindeki fen bilgisi öğretmen adaylarıının yenilenebilir enerji konusunda teknolojġk pedagojik bağlam bilgisi ve öğelerinin araştırılması (Yayınlanmamış doktora tezi). Fırat Üniversitesi, Elazığ, Türkiye.
• Cohen, L., Manion, L., & Morrison, K. (2007). Educational research methodology. Metaichmio.
• *Çakal, A. (2022). Sosyal bilgiler dersinde değer analizi yöntemi ıle değer öğretiminin vignette tekniği ıle değerlendirilmesi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi, Erzincan, Türkiye.
• *Çelik, M. (2015). Dördüncü sınıf öğretmenlerinin yaşamımızdaki elektrik ünitesi kapsamında teknolojik pedagojik alan bilgisi seviyelerinin belirlenmesi. Elazığ Fırat Üniversitesi, Elazığ, Türkiye.
• Finch, J. (1987). The vignette technique in survey research. Sociology, 21(1), 105-114.
• Goss, A. C. (2013). Five vignettes: Stories of teacher advocacy and parental involvement. The Qualitative Report, 49(18), 1-18.
• *Göçer, A. (2023). Türkçe öğretmeni adaylarının süreç-tür odakli yazma becerilerinin değerlendirilmesi: Vignette örneği. Mustafa Kemal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(12), 1-16.
• *Göçer, A., & Akgül, O. (2018). Türkçe eğitiminde karikatür kullanımı ve eğitsel değeri. Dil Eğitimi ve Araştırmaları Dergisi, 4(2), 86-100.
• Hughes, R. (1998, Aralık 27). Considering the vignette technique and its application to a study of drug ınjecting and hıv risk and safer behaviour. Sociology of Health & Illness, 20(3), 381-400.
• Hughes, R., & Huby, M. (2002). The application of vignettes in social and nursing research. Journal of Advanced Nursing, 37(4), 382-386.
• Jeffries, C., & Maeder, D. W. (2005). Using vignettes to build and assess teacher understanding of ınstructional strategies. The Professional Educator, 27(1), 17-28.
• Jenkins, K. (2015). Teacher’s pedagogical knowledge and the use of vignettes in classroom teaching (Yayınlanmamış doktora tezi). University of Edinburgh, İskoçya.
• Jenkins, N., Bloor, M., Fischer, J., Berney, L., & Neale, J. (2010). Putting it in context: the use of vignettes in qualitative interviewing. Qualitative Research, 175-198.
• *Karakaya, D. (2012). Fen bilgisi öğretmen adaylarının küresel boyuttaki çevresel sorunlara ilişkin teknolojik pedagojik alan bilgisi ve sınıf içi uygulamalarının araştırılması (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Elazığ: Fırat Üniversitesi.
• *Kaya, E. (2015). Birleştirilmiş sınıflı ilkokullarda görev yapan öğretmenlerin teknolojik pedagojik alan bilgisi seviyelerinin belirlenmesi (Yayınlanmamış doktora tezi). Fırat Üniversitesi, Elazığ, Türkiye.
• Kaya, S. (2017). Vinyet tekniği ve uygulamaları. Psikoloji Çalışmaları Dergisi, 37(2), 112-130.
• *Kaya, Z. (2014). Harmanlanmış öğrenmenin fen bilgisi öğretmen adaylarının küresel ısınma konusundaki teknolojik pedagojik alan bilgisi ve sınıf içi öğretim becerilerinin geliştirilmesi üzerine etkisi (Yayınlanmamış doktora tezi). Fırat Üniversitesi, Elazığ, Türkiye.
• *Kaya, Z., & Kaya, O. N. (2013). Öğretmen eğitiminde vignette tekniği ve uygulamaları. Eğitim ve Bilim, 38(168), 129-142.
• *Kılıç, M. (2020). Üstün yetenekli öğrenciler ve velilerinin tartışmalı bir metin üzerindeki karar verme süreçlerinin epistemik profiller bağlamında incelenmesi: Bursa Bilsem örneği (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Uludağ Üniversitesi, Bursa, Türkiye.
• King, N., Horrocks, C., & Brooks, J. (2010). Interviews in qualitative research. SAGE Publications.
• Kuş, E. (2018). Sosyal bilimlerde araştırma teknikleri ve yöntemleri. Anı Yayıncılık.
• Maxwell, J. (1992). Understanding and validity in qualitative research. A Harvard Educational Review, 62(3), 279.
• McKeganey, N., Abel, M., Taylor, A., Frischer, M., Goldberg, D., & Green, S. (1995). The preparedness to share injecting equipment: an analysis using vignettes. Addiction, (90), 1253-1260.
• *Nanto, Z. (2021). Hata yönetimi kültürü işe cezbolma ve örgütsel yaratıcılık arasındaki ılişkiler (Yayınlanmamış doktora tezi). Elazığ Fırat Üniversitesi, Elazığ, Türkiye.
• Nygren, L., & Oltedal, S. (2015). Constructing a vignette for qualitative comparative family research. Journal of Comparative Social Work, 10(1), 1-14.
• *Ovalı, U. (2023). Öğretmenlerin karar verme süreçlerindeki bilişsel yanlılıkların incelenmesi (Yayınlanmamş yüksek lisans tezi).: Marmara Üniversitesi, İstanbul, Türkiye.
• *Özan, M. B. (2015). Okullarda şikayet yönetimi: vignette tekniği uygulaması. Kastamonu Eğitim Dergisi, 23(3), 1127-1146.
• *Pınar, E. S. (2014). Özel eğitim okullarında ve sınıflarında görev yapan öğretmenlerin sosyal beceri öğretimine ilişkin bilgi düzeyleri. Education Sciences, 9(1), 73-66.
• *Polat, M. (2018). Bilimin doğası hakkındaki görüşlerin kısa hikâyeler yöntemiyle değerlendirilmesi: fen bilgisi öğretmen adayları örneği. Education Sciences, 2(1), 19-35.
• *Polat, M. (2022). Kapsayıcı eğitim mümkün mü? kapsayıcı eğitim dersini alan öğretmen adaylarının görüşlerinin vignette tekniği ile incelenmesi. Van Yüzüncüyıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 19(3), 965-986.
• Pransky, K., & Bailey, F. (2002). To meet your students where they are, first you have to find them: Working with culturally and linguistically diverse at-risk students. Reading Teacher, 56(4), 370-383.
• Rahman, N. (1996). Caregivers’ sensitivity to conflict: the use of vignette methodology. Journal of Elder Abuse and Neglect, (8), 35-47.
• *Rakap, A. P. (2020). Okul öncesi öğretmenlerinin algılarına göre çocuklarda öz disiplin gelişimi: uzun bir yol. Van Yüzüncüyıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(1), 706-732.
• Richman, J., & Mercer, D. (2002). The vignette revisited: Evil and the forensic nurse. Nurse Researcher, 9(4), 70-82.
• Saban, A., & Özden, M. (2017). Nitel araştırmalarda paradigma ve teorik temeller. A. Saban, & A. Ersoy, Eğitimde Nitel Araştırma Yöntemleri içinde (s. 1-30). Anı Yayıncılık.
• Schoenberg, N. E., & Ravdal, H. (2000). Using vignettes in awareness and attitudinal research. International Journal of Social Research Methodology, 3(1), 63-74.
• Seguin, C., & Ambrosio, A. (2002). Multicultural vignettes for teacher preparation. Multicultural Perspectives, 4(4), 10-16.
• Stravakou, P. A., & Lozgka, E. C. (2018). Vignettes in qualitative educational research:ınvestigating greek school principals’ values. The Qualitative Report, 23(5), 1188-1207.
• Sumrall, W., & West, L. (1998). Using a vignette technique to compare various groups’ beliefs about the future. Journal of Environmental Education, 29(4), 45-51.
• *Sungur, S. (2017). Fen bilimleri öğretmen adaylarının astronomi temelli konularda teknolojik pedagojik alan bilgilerinin geliştirilmesi (Yayınlanmamış doktora tezi). Atatürk Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Erzurum, Türkiye.
• *Tekel, E. (2018). Okul müdürlerinin karar verme süreçlerinde karşılaştıkları ahlaki ıkilemlerinin çoklu etik paradigma açısından incelenmesi (Yayınlanmamış doktora tezi). Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, Eskişehir, Türkiye.
• *Toprak, S., & Yaşar, E. (2022). Yabancı dil olarak türkçe öğretiminde dinleme becerisinin vignette tekniği ile kullanımı: C1 örneği. Cumhuriyet International Journal of Education, 11(1), 206-218.
• *Turan, P. (2023). Ortaokul öğrencilerinin sosyobilimsel bir konu olan orman yangınlarının (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Bursa Uludağ Üniversitesi, Bursa, Türkiye.
• Turan, P., & Özkan, M. (2024). Ortaokul öğrencilerinin sosyobilimsel bir konu olan orman yangınlarının çıkışına yönelik bilimsel muhakeme türlerinin incelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi, 25(1), 257-302.
• *Turhan, M., Karabatak, S., & Polat, M. (2014). Okullarda örgütsel öğrenme engellerinin vignette tekniği ile incelenmesi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(1), 66-83.
• Ulrich, C. M., & Ratcliffe, S. J. (2008). Hypothetical vignettes in empirical bioethics research, empirical methods for bioethics. A Primer Advances in Bioethics(11), 161-181.
• Vaughn, S., & Klingner, J. K. (1999). Teaching reading comprehension through collaborative strategies. Intervention in School & Clinic, 34(5), 284-292.
• Wason, K., Polonsky, J., & Hyman, M. (2002). Designing vignette studies in marketing. Australasian Marketing Journal, 10(3), 41-58.
• Wilson, j., & While, A. (1998). Methodological issues surrounding the use of vignettes in qualitative resea. Journal of Interprofessional Care, 12(1), 79-87.
• *Yaraş, Z. (2019). Whistleblowing ve etik çatiıması: etik ikilemler çerçevesinde vignette tekniği ile nitel bir değerlendirme. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 6(6), 667-673.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2021). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• *Yıldırım, R., & Yılmaz, E. (2023). Öğretmen performans özdeğerlendirme ölçeğinin geliştirilmesi: geçerlik ve güvenirlik çalışması. Uluslararası Eğitim Bilimleri Dergisi, 10(35), 21-47.
• *Yıldız, A. M. (2016). Çocukların görüşlerine göre çocuk yetiştirmede yapılan yanlışlar (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Necmettin Erbakan Üniversitesi, Konya, Türkiye.
• Yuk Ling, F. (2003). Junior secondary students' understanding of the nature of science through their study of science stories. (Unpublished masters thesis), University of Hong Kong, Hong Kong.
• *Yurt, Ö., & Keleş, S. (2019). Etkili okul öncesi öğretmenlerinin kişisel özellikleri: Kısa hikaye çalışması. Yüzüncüyıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(1), 561-593.
• * Araştırma kapsamında kullanılan kaynaklar