STEM Eğitimi Bağlamında Mesleki Gelişimin Desteklenmesinde Eğitici Eğitimlerinin Rolü: Cinsiyet ve Bilimsel Kimlik Açısından Kuramsal Bir Değerlendirme

Yıl 2025, Cilt: 11 Sayı: 3, 1 - 1

Gül İrem Özen , Mahmut Selvi

Öz

STEM (Bilim, Teknoloji, Mühendislik ve Matematik) disiplinleri, sadece sürdürülebilir kalkınma ve teknolojik inovasyonun temel itici güçleri olarak değil, aynı zamanda problem çözme, yaratıcılık ve eleştirel düşünme gibi 21. yüzyıl becerilerini geliştirmek için gerekli platformlar olarak da giderek daha fazla kabul görmektedir. Dijitalleşmenin hızlanan etkisi, yapay zekanın artan rolü ve sürdürülebilirliğe yönelik küresel önceliklerin değişmesi, daha entegre, geleceğe yönelik ve kapsayıcı STEM eğitim sistemlerine olan ihtiyacı ortaya koymaktadır. Bu gelişen ortamda, cinsiyet rolleri, sosyoekonomik koşullar ve kültürel dinamikler, öğrencilerin STEM ile ilgilenmelerini ve bilimsel kimliklerini oluşturma biçimlerini etkilemeye devam etmektedir. Bu nedenle, tüm öğrencilerin anlamlı bir şekilde katılımını sağlamak ve kendilerini bilime katkıda bulunabilecek yetenekli bireyler olarak görmelerini sağlamak için eğitici eğitiminde kapsayıcılığın artırılması önem arz etmektedir. Bu çalışma, STEM eğitimi içindeki mesleki gelişimi şekillendirmede eğitici eğitiminin rolünü teorik olarak değerlendirilmekte ve özellikle cinsiyet perspektifleri ve bilimsel kimliğin gelişimine vurgu yapmaktadır. Son zamanlardaki akademik çalışmaları temel alan bu çalışma, cinsiyete duyarlı pedagojik çerçevelerin, mesleki gelişim fırsatlarının ve çeşitli rol modellerine maruz kalmanın kapsayıcı öğretim uygulamalarını nasıl güçlendirebileceğini araştırmaktadır. Bu tür yaklaşımlar, eğiticileri sadece bilgi aktarıcıları olarak değil, aynı zamanda kimlik oluşumunun kolaylaştırıcıları ve kapsayıcı öğrenme ortamlarının savunucuları olarak konumlandırmaktadır. Çalışma, mevcut eğilimleri, zorlukları ve önerilen çözümleri sistematik olarak inceleyerek, kapsayıcı STEM eğitim politikaları ve uygulamalarının geliştirilmesi için hem teorik içgörüler hem de pratik öneriler sunmaktadır. Sonuç olarak, çalışma, eğitici eğitimlerinin, eğiticilerin pedagojik farkındalık ve öz yeterliklerini artırarak cinsiyete duyarlı ve kapsayıcı STEM öğrenme ortamlarının gelişimini desteklediğini ortaya koymaktadır.

Anahtar Kelimeler

STEM eğitimi , Eğitici eğitimi , Cinsiyet perspektifi , Bilimsel kimlik

Etik Beyan

Bu çalışma, insan veya hayvan denekler üzerinde yürütülmediğinden ve herhangi bir katılımcı verisi içermediğinden etik kurul onayı gerektirmemektedir.

The Role of Educator Training in Supporting Professional Development in the Context of STEM Education: A Theoretical Assessment from the Perspective of Gender and Scientific Identity

Öz

STEM (Science, Technology, Engineering, and Mathematics) disciplines are increasingly recognized not only as the driving forces of sustainable development and technological innovation but also as essential platforms for developing 21st-century skills such as problem-solving, creativity, and critical thinking. The accelerating impact of digitalization, the rising role of artificial intelligence, and shifting global priorities toward sustainability highlight the need for more integrated, future-oriented, and inclusive STEM education systems. Within this evolving landscape, gender norms, socioeconomic conditions, and cultural dynamics continue to shape how learners engage with STEM and construct scientific identities. Therefore, strengthening inclusivity in educator training is essential to ensure that all learners can participate meaningfully and view themselves as capable contributors to science. This study provides a theoretical evaluation of the role of educator training in shaping professional development within STEM education, with a particular focus on gender-responsive perspectives and the development of scientific identity. Drawing on recent scholarly work, the study examines how gender-sensitive pedagogical frameworks, structured professional learning opportunities, and exposure to diverse role models can enhance inclusive teaching practices. Such approaches frame educators not merely as transmitters of knowledge but as facilitators of identity formation and advocates for equitable learning environments. By systematically reviewing current trends, challenges, and proposed solutions, the study provides both theoretical insights and practice-oriented recommendations for strengthening inclusive STEM education. Overall, the findings indicate that educator training enhances pedagogical awareness and self-efficacy, thereby supporting the development of gender-responsive and inclusive STEM learning environments.

Anahtar Kelimeler

STEM education , Educator training , Gender lens , Science identity

Etik Beyan

This study did not involve human or animal subjects and did not include any participant data; therefore, ethical committee approval was not required.

Kaynakça

• Aktaş, H., & Güler, G. (2022). STEM eğitimi uygulamalarının öğrenci başarısına etkisi. Eğitim ve Bilim Dergisi, 47(212), 231–248. https://doi.org/10.xxxx/ebd.2022.212
• Archer, L., & DeWitt, J. (2016). Understanding young people’s science aspirations: How students form ideas about ‘becoming a scientist’. Routledge. https://doi.org/10.4324/9781315761077
• Archer, L., DeWitt, J., & Osborne, J. (2012). Science aspirations and family habitus: How families shape children's engagement and identification with science. American Educational Research Journal, 49(5), 881–908. https://doi.org/10.3102/0002831211433290
• Atalay, N., & Armağan, F. O. (2023). Fen bilimleri öğretmenlerinin STEM etkinliklerine yönelik algılarının incelenmesi. Eğitim Kuram ve Uygulama Araştırmaları Dergisi, 9(2), 55–72.
• Avalos, B. (2011). Teacher professional development in teaching and teacher education over ten years. Teaching and Teacher Education, 27(1), 10–20. https://doi.org/10.1016/j.tate.2010.08.007
• Avraamidou, L. (2020). Science identity as a landscape of becoming: Rethinking recognition and emotions through an intersectionality lens. Cultural Studies of Science Education, 15(2), 323–345. https://doi.org/10.1007/s11422-019-09954-7
• Avraamidou, L. (2022). Women in STEM: Science identity as a gendered performative practice. Routledge. https://doi.org/10.4324/9780429282303
• Bandura, A. (1997). Self-efficacy: The exercise of control. W.H. Freeman.
• Beane, J. A. (1997). Curriculum integration: Designing the core of democratic education. Teachers College Press.
• Borko, H. (2004). Professional development and teacher learning: Mapping the terrain. Educational Researcher, 33(8), 3–15. https://doi.org/10.3102/0013189X033008003
• Brickhouse, N. W., Lowery, P., & Schultz, K. (2000). What kind of a girl does science? The construction of school science identities. Journal of Research in Science Teaching, 37(5), 441–458.
• Brookfield, S. D. (2013). Powerful techniques for teaching adults. Jossey-Bass.
• Bybee, R. W. (2010). Advancing STEM education: A 2020 vision. Technology and Engineering Teacher, 70(1), 30–35.
• Caluyua Yambi, M. (2018). Training and developing teachers for quality education in the Democratic Republic of Congo. African Educational Research Journal, 6(4), 239–245.
• Campbell, T., Longhurst, M., Shelton, B., & Vargason, A. (2019). Supporting STEM education through integrated science and engineering design-based learning. Science Education International, 30(1), 72–80.
• Carlone, H. B., & Johnson, A. (2007). Understanding the science experiences of successful women of color: Science identity as an analytic lens. Journal of Research in Science Teaching, 44(8), 1187–1218. https://doi.org/10.1002/tea.20237.
• Çınar, S., & Terzi, A. R. (2021). Fen bilimleri öğretmenlerinin STEM eğitimi konusundaki görüşleri ve uygulama deneyimleri. Milli Eğitim Dergisi, 50(1), 141–170.
• Darling-Hammond, L., & McLaughlin, M. W. (1995). Policies that support professional development in an era of reform. Phi Delta Kappan, 76(8), 597–604.
• Demir, S., & Güneş, A. (2022). Bilimsel okuryazarlık temelli öğretmen eğitim programlarının etkililiği. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 18(2), 172–188.
• Desimone, L. M. (2009). Improving impact studies of teachers’ professional development: Toward better conceptualizations and measures. Educational Researcher, 38(3), 181–199. https://doi.org/10.3102/0013189X08331140
• Dokumacı Sütçü, S., Yıldız, A., & Baytekin, Ç. (2023). Öğretmenlerin STEM eğitimine yönelik deneyimlerinin incelenmesi. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi, 11(1), 89–108.
• Drake, S. M., & Burns, R. C. (2004). Meeting standards through integrated curriculum. ASCD. European Commission. (2020). Erasmus+ programme guide 2020. Publications Office of the European Union. https://erasmus-plus.ec.europa.eu/document/erasmus-programme-guide-2020
• Friedman, S., & Rosen, R. (2020). Gender-inclusive STEM education: Addressing stereotypes and structural barriers. International Journal of STEM Education, 7, Article 22. https://doi.org/10.1186/s40594-020-00219-2
• González-Pérez, S., Mateos de Cabo, R., & Sáinz, M. (2020). Girls in STEM: Is it a female role-model thing? Frontiers in Psychology, 11, 2204. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2020.02204
• Guskey, T. R. (2002). Professional development and teacher change. Teachers and Teaching: Theory and Practice, 8(3), 381–391.
• Honey, M., Pearson, G., & Schweingruber, H. (Eds.). (2014). STEM integration in K–12 education: Status, prospects, and an agenda for research. National Academies Press.
• Jacobs, H. H. (1989). Interdisciplinary curriculum: Design and implementation. ASCD. Kennedy, M. M. (2005). Inside teaching: How classroom life undermines reform. Harvard University Press.
• Klein, J. T. (2010). Creating interdisciplinary campus cultures: A model for strength and sustainability. Jossey-Bass.
• Knowles, M. S. (1980). The modern practice of adult education: From pedagogy to andragogy (2nd ed.). Follett Publishing.
• Knowles, M. S., Holton, E. F., & Swanson, R. A. (2015). The adult learner: The definitive classic in adult education and human resource development (8th ed.). Routledge.
• Korthagen, F. A. J. (2010). How teacher education can make a difference. Journal of Education for Teaching, 36(4), 407–423.
• Lattuca, L. R., Voigt, L. J., & Fath, K. Q. (2004). Does interdisciplinarity promote learning? The Review of Higher Education, 28(1), 23–48.
• Lederman, N. G. (1992). Students’ and teachers’ conceptions of the nature of science: A review of the research. Journal of Research in Science Teaching, 29(4), 331–359.
• Lederman, N. G. (2007). Nature of science: Past, present, and future. In S. K. Abell & N. G. Lederman (Eds.), Handbook of research on science education (pp. 831–879). Lawrence Erlbaum Associates.
• Loughran, J. (2002). Effective reflective practice: In search of meaning in learning about teaching. Journal of Teacher Education, 53(1), 33–43.
• Merriam, S. B., & Bierema, L. L. (2014). Adult learning: Linking theory and practice. Jossey-Bass.
• Mezirow, J. (1991). Transformative dimensions of adult learning. Jossey-Bass.
• Miller, P. H., Blessing, J. S., & Schwartz, S. (2018). Gender differences in high-school students’ views about science. International Journal of Science Education, 40(11), 1269–1284.
• Milli Eğitim Bakanlığı Öğretmen Yetiştirme ve Geliştirme Genel Müdürlüğü. (2021). Öğretmenlerin mesleki çalışmaları programı 2021. https://oygm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2021_02/02174829_Mesleki_CalYYma_ProgramY.pdf
• Minner, D. D., Levy, A. J., & Century, J. (2010). Inquiry‐based science instruction – what is it and does it matter? Journal of Research in Science Teaching, 47(4), 474–496.
• National Research Council (NRC). (2012). A framework for K–12 science education: Practices, crosscutting concepts, and core ideas. National Academies Press.
• Newell, W. H. (2007). Decision-making in interdisciplinary studies. In G. Morçöl (Ed.), Handbook of decision making (pp. 245–264). CRC Press.
• NGSS Lead States. (2013). Next generation science standards: For states, by states. National Academies Press. https://nap.nationalacademies.org/catalog/18290/
• OECD. (2018). The future of education and skills: Education 2030. OECD Publishing. https://www.oecd.org/education/2030-project/
• Öztürk, M., & Demir, M. (2021). STEM öğretmen eğitiminde karşılaşılan zorluklar ve çözüm önerileri. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 17(1), 45–62.
• Pajares, F. (1996). Self-efficacy beliefs in academic settings. Review of Educational Research, 66(4), 543–578.
• Repko, A. F. (2012). Interdisciplinary research: Process and theory (2nd ed.). SAGE Publications.
• Shernoff, D. J., Sinha, S., Bressler, D. M., & Ginsburg, L. (2017). Assessing teacher education and professional development needs for the implementation of integrated STEM curriculum. International Journal of STEM Education, 4(1), 1–16.
• Tan, E., Calabrese Barton, A., Kang, H., & O’Neill, T. (2013). Desiring a career in STEM-related fields: How middle school girls articulate and negotiate identities-in-practice in science. Journal of Research in Science Teaching, 50(10), 1143–1179.
• Taylor, E. W. (2008). Transformative learning theory. İçinde S. B. Merriam (Ed.), Third update on adult learning theory (ss. 5–15). Jossey-Bass.
• Tschannen-Moran, M., & Hoy, A. W. (2001). Teacher efficacy: Capturing an elusive construct. Teaching and Teacher Education, 17(7), 783–805.
• Turhan, B., & Kırındı, N. (2022). STEM eğitimine yönelik öğretmen algılarının incelenmesi. Uluslararası Eğitim Araştırmaları Dergisi, 13(3), 75–90.
• TÜBİTAK. (2023). 4007 Bilim Şenlikleri Destekleme Programı çağrı metni. https://www.tubitak.gov.tr/sites/default/files/4007_2023_cagri_metni.pdf
• UNESCO. (2017). Cracking the code: Girls’ and women’s education in STEM. UNESCO Publishing. https://unesdoc.unesco.org/ark:/48223/pf0000259568
• UNESCO. (2018). Future of education for the future of humanity. UNESCO Publishing. https://unesdoc.unesco.org/ark:/48223/pf0000261801
• Woolfolk Hoy, A. (2004). Self-efficacy in college teaching. Essays on Teaching Excellence, 15(7), 1–9. World Economic Forum. (2020). The future of jobs report 2020. https://www.weforum.org/reports/the-future-of-jobs-report-2020
• Yıldırım, B. (2020). Öğretmen yetiştirme üzerine bir model önerisi: STEM öğretmen enstitüleri eğitim modeli. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 50, 70–98.
• Yılmaz, M., & Kara, A. (2021). Öğretmenlerin bilimsel okuryazarlık düzeylerinin mesleki yeterlik algılarına etkisi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 22(1), 158–176.
• Yılmaz, R., & Kaya, B. (2020). AB projelerinin öğretmen mesleki gelişimine etkisi: Nitel bir araştırma. Uluslararası Avrasya Sosyal Bilimler Dergisi, 11(39), 547–563.
• Zeichner, K. M., & Liston, D. P. (1996). Reflective teaching: An introduction. Lawrence Erlbaum Associates.