Aristoteles ve Heidegger’de Ontolojinin Soykütüğü Üzerine Bir Kaç Not

Yıl 2021, Cilt: 2 Sayı: 2, 458 - 477, 15.12.2021

Hayyam Celilzade

Öz

Belli bir işin başında yer almakla sonunda yer almanın hem avantajları hem de dezavantajları var. Varlık hakkında konuşma işinin başlarında yer alanlar arasında Aristoteles’in, işin sonunda (çağdaş dönemde) yer alanlar arasında ise Heidegger’in olduğunu görürüz. Aristoteles’in işin başında yer almasının avantajı, konunun çok taze olması ve ileri süreceği her tezin yeni ufuklar açma olanağının yüksek olması, dezavantajıysa Varlık hakkında geliştirilen tezlere karşı ileri sürülmüş/sürülecek eleştirilerden habersiz olması olgusudur. Mamafih Aristoteles’in dezavantajı Heidegger’in avantajına dönüşür. Zira Varlık hakkında geliştirilen tezlerin ulaştıkları çıkmazlara şahit olur, kendisinin kavramsallaştırmasıyla onto-teolojinin Batı fikriyatı açısından yol açtığı sosyo-politik sorunlarla yüzleşir. Heidegger’in dezavantajına gelince; kendi döneminde -özellikle Batı’da- yoğun bir şekilde yaşanan buhranlara tanıklık eder, bunun suçlusu olarak da felsefe tarihini işaret eder. Bir çağ için geçerli olan bulanım ve buhranlar üzerinden felsefe tarihini okumak Heidegger’i felsefe tarihinin dekonstrüksiyoncusuna dönüştürür. Varlık hakkında konuşma işinin başında ve sonunda yer almanın avantajları ve dezavantajları dışında bu iki filozofu Varlığa ilişkin farklı tezler serdetmeye iten saikler nelerdir? Başka bir ifadeyle Aristoteles’in Varlık konusuna eğilirken onu yönlendiren sorunsal, Heidegger’i Varlığın anlamını kaygı edinirken kendisini harekete geçiren sorunsalın aynısı mıdır? Çalışmamızda işbu soruya cevap aramaya çalışacağız. Bu istikamette öncelikle her iki filozofun takip ettikleri yöntem farklılıklarına değinerek, felsefeleri için temel olan kavramlarını analiz edeceğiz. Çalışmamıza ismini veren temel etken de böyle bir yöntemi takip ediyor oluşumuzdur. Amacımız sorunu kuşatmaktan ziyade, sorunu işaret ederek gelecek çalışmalar için bir girizgâh oluşturmaktan ibarettir.

Anahtar Kelimeler

Aristoteles, Heidegger, Varlık, ontoloji, epistemoloji

Teşekkür

Yüksek Lisans ve Doktora eğitimim sürecinde bursiyeri olduğum TÜBİTAK'a teşekkürlerimi sunuyorum.

A FEW NOTES ON THE GENEALOGY OF ONTOLOGY IN ARISTOTLE AND HEIDEGGER

Öz

There are both advantages and disadvantages of being at the beginning of a certain job and at the end. We see that Aristotle is among those who are at the beginning of the conversation about Being, and Heidegger is among those who are at the end (in the contemporary period). The advantage of Aristotle at the beginning of the work is that the subject is very new and every thesis he puts forward has a high opportunity to open new horizons, and the disadvantage is that he is unaware of the criticisms that have been put forward against the theses about Being. However, Aristotle’s disadvantage turns into Heidegger’s advantage. Because he witnesses the deadlocks reached by the theses about Being, he confronts the socio-political problems caused by the Western idea of onto-theology with his conceptualization. As for Heidegger’s disadvantage; He witnessed the intense crises in his own period, especially in the West, and points out the history of philosophy as the culprit of this. Reading the history of philosophy through the crisis and crisis that is valid for an age turns Heidegger into the deconstructor of the history of philosophy. Apart from the advantages and disadvantages of being at the beginning and end of the conversation about Being, what are the motives that drive these two philosophers to present different theses about Being? In other words, is the problematic that guides Aristotle while dealing with the subject of Being, the same problematic that drives Heidegger while he worries about the meaning of Being? We will try to answer this question in our study. In this direction, first of all, we will analyze the concepts that are fundamental to their philosophies by addressing the differences in methods followed by both philosophers. The main factor that gives our work its name is that we follow such a method. The aim of our study is not to encompass the problem, but to point out the problem and form an introduction for future studies.

Anahtar Kelimeler

Aristotle, Heidegger, Being, ontology, epistemology

Kaynakça

• Referans1 Aristoteles, Atinalıların Devleti, ter: Furkan Akderin, Alfa Yay., İstanbul 2005.
• Referans2 Aristoteles, Fizik, ter: Saffet Babür, YKY., İstanbul 1997.
• Referans3 Aristoteles, Metafizik, ter: Ahmet Arslan, Sosyal Yay., İstanbul 1996.
• Referans4 Aristoteles, Nikomakhos’a Etik, ter: Furkan Akderin, Say Yay., İstanbul 2014.
• Referans5 Aristoteles, Nikomakhos’a Etik, ter: Saffet Babür, BilgeSu Yay., Ankara 2012.
• Referans6 Aristoteles, Politika, ter: Mete Tunçay, Remiz Kitabevi, İstanbul 1975.
• Referans7 Aristoteles, Ruh Üzerine, ter: Zeki Özcan, Alfa Yay., İstanbul 2000.
• Referans8 Arrien, Sophie-Jean, “Heidegger ve Dinî Yaşam Fenomenolojisi”, (2017), https://www.youtube.com/watch?v=AOX7FVdaWs0, (Erişim Tarihi: 14 Haziran 2021).
• Referans9 Gadamer, Hans-Georg, “Giriş”, Martin Heidegger, Sanat Eserinin Kökeni, ter: Fatih Tepebaşlı, Babil Yay., İstanbul 2003.
• Referans10 George, Rolf, “Editor’s Preface, Brentano”, On The Several Senses Of Being in Aristotle, (içinde), University Of California Press., Los Angeles 1975.
• Referans11 Heidegger, Martin, “Düşünmek Ne Demektir?”, Düşüncenin Çağrısı, ter ve der: Ahmet Aydoğan, Say Yay., İstanbul 2008.
• Referans12 Heidegger, Martin, “Hümanizm Üzerine Mektup”, Hümanizmin Özü, der-ter: Ahmet Aydoğan İz Yay. İstanbul 2002.
• Referans13 Heidegger, Martin, Aristoteles Metafizik Ø 1-3, Gücün Neliği ve Gerçekliği, ter: Saffet Babür, BilgeSu Yay., Ankara 2010.
• Referans14 Heidegger, Martin, Düşünmek Ne Demektir? ter: Rıdvan Şentürk, Paradigma Yay., İstanbul 2009.
• Referans15 Heidegger, Martin, Teknik ve Dönüş, ter: Necati Aça, Bilim Sanat Yay., Ankara 1998.
• Referans16 Heidegger, Martin, Varlık ve Zaman, ter: Kaan H. Ötken, Agora Yay., İstanbul 2008.
• Referans17 Heidegger, Martin, Zaman ve Varlık Üzerine, ter: Deniz Kanıt, A Yay., Ankara 2001.
• Referans18 Kant, Arı Usun Eleştirisi, ter: Aziz Yardımlı, İdea Yay., İstanbul 1993.
• Referans19 Kisiel, Theodore, Genesis of Heidegger's Being and Time, University of California Press 1995.
• Referans20 Köz, İsmail, “Aristoteles Mantığı ile Felsefe-Bilim İlişkisi”, AÜİFD, Cilt XL/LL, Sayı: 2 (2002), s. 355-374.
• Referans21 Küçükalp, Kasım, “Varlık Problemi Bağlamında Düşünmenin İmkânı İki Varlık, İki Düşünme Biçimi: Epistemoloji Öncelikli Düşünme ile Ontoloji Öncelikli Düşünme Arasındaki Farka Dair Bir İnceleme”, İLEM Eğitim Programı 2014-2015 Açılış Konferansı.
• Referans22 Nietzsche, Putların Alacakaranlığında, ter: Yusuf Kaplan, Külliyat Yay., İstanbul 2008.
• Referans23 Özlem, Doğan, “Heidegger ve Teknik”, Martin Heidegger, Tekniğe Yönelik Soru, (içinde) ter: Doğan Özlem, Afa Yay., İstanbul 1997.
• Referans24 Sheehan, J, Thomas, “Heidegger, Aristotle and Phenomenology”, Philosophy Today, Sayı: 2, (1975), s. 87-94.
• Referans25 Sheehan, J, Thomas, “Hermeneia and Apophansis: The Early Heidegger on Aristotle”, Heidegger et L’idée de la Phénoménologie, Auteur: F. Volpi, Kluwer Academic Publishers 1988.
• Referans26 Yazıcıoğlu Öğe Sanem, Sözer, Onay ve Tomkinson, Fiona, Metafizik ve Politika, Boğaziçi Üniversitesi Yay., İstanbul 2002.
• Referans27 Yetmen, Aynur, Zamanın Felsefi Temelleri Üzerine Bir İnceleme, yayınlanmamış doktora tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara 2014.
• Referans28 Zamanlou, Hossein, Martin Heidegger ve Teknolojinin Hermeneutik Ontolojisi, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara 2015.