Türkiye’deki Sivil Toplum Kuruluşları: Dini Hizmet Bağlamında Eğitimsel Bir Değerlendirme

Yıl 2021, Cilt: 2 Sayı: 2, 258 - 287, 15.12.2021

Hüseyin Kasım Koca

Öz

Sayıları ve etki alanları yönüyle her geçen gün gelişen sivil toplum kuruluşları birçok alanda faaliyet yürütmektedir. Bu faaliyet alanları içerisinde din eğitimi de bulunmaktadır. Eğitimin en kritik şubelerinden birisi olan din eğitimi, yeni yetişen nesilden ihtiyarlık çağına kadar insanın doğası gereği bir ihtiyaçtır. Böylesine önemli bir alanda çalışma yapan sivil toplum kuruluşları sahih dini bilgiyle ve doğru öğretim metotlarıyla insanlara hizmet vermelidir. Araştırmaya kaynaklık eden husus, günümüz dünyasında oldukça görünür hale gelen, resmi bir zorunluluk olmamasına rağmen toplumun kendi içerisinden çıkan ve din eğitimi yapan sivil toplum kuruluşlarıdır. Tüm insanlık için söyleyecek sözü olan İslam’ın, toplumun her kesimine ulaşabilmesi için inisiyatif alan ve devletten bağımsız olarak oluşan sivil kurumlarını tanıtmak ve bu kurumları din eğitimi bilimi ışığında değerlendirmek çalışmanın amacıdır. Milyonlarca insana ulaşma noktasında önemli bir güce sahip olan bu kurumlar, Kur’an-ı Kerim ve sahih sünnet ’in rehberliğinde doğru bir din eğitimi yöntemiyle toplumlara önemli katkılarda bulunabilecektir. Araştırma nitel araştırma yöntemleri arasında sayılan bir kavramın ve özelliklerinin etraflıca açıklamasına dayalı olan kavram analizi yöntemiyle desenlenmiştir. Bu amaçla konuyla ilgili kitap, makale, sempozyum ve tezler taranmış, araştırmanın konusuyla ilgili olan güncel verilerle birlikte yorumlayıcı bir bakış açısıyla anlamlandırılmaya çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Din Eğitimi, Eğitim, Devlet, Toplum, Sivil Toplum Kuruluşu

Non-Governmental Organizations in Turkey: An Educational Evaluation in the Context of Religious Function

Öz

Non-governmental organizations, which are developing day by day in terms of their numbers and areas of influence, carry out activities in many areas. Religious education is also included in these fields of activity. Non-governmental organizations working in such an important field should provide services by people with strong religious knowledge and correct teaching methods. The aim introduce civil institutions that take initiative and are independent of the state so that Islam, which has something to say for all humanity, can reach all segments of society, and to evaluate these institutions in the light of religious education. These institutions, which have a significant power to reach millions of people, will be able to make important contributions to societies with the right method of religious education under the guidance of the Qur'an and authentic sunnah. The research was designed with the concept analysis method, which is based on the detailed explanation of a concept and its characteristics, which is considered as one of the qualitative research methods. For this purpose, books, articles, symposiums and theses related to the subject have been scanned and tried to be interpreted with an interpretive point of view together with the current data on the research subject.

Anahtar Kelimeler

Religious Education, Education, State, Society, Non-Governmental Organization.

Kaynakça

• Aile ve Çalışma Bakanlığı. “Sendikaların Üye Sayıları”, 26 Mart 2021. https://www.ailevecalisma.gov.tr/tr-tr/istatistikler/calisma-hayati-istatistikleri/sendikal-istatistikler/isci-sayilari-ve-sendikalarin-uye-sayilari-hakkinda-tebligler/
• Aktay, Yasin. Postmodern Kavşakta Din ve Sivil Toplum. İstanbul: Tezkire Yayınları, 2015.
• Arıcan, Sümeyra. “Türkiye’deki Sivil Toplum Kuruluşlarının Örgün Din Eğitimine Yaklaşımları” (Ankara: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2019).
• Aybudak, Utku. “Osmanlı’dan Cumhuriyete Tarikatların Sivil Toplum Kuruluşu Nitelikleri”. Economics Business and Organization Research 1/1 (30 Aralık 2019), 62-84.
• Bardakoğlu, Ali. İslâm Işığında Müslümanlığımızla Yüzleşme. İstanbul: Kuramer, 2017.
• Bedük A. vd. “Avrupa Birliği’ne Giriş Sürecinde Türkiye’de Sivil Toplum Kuruluşları Ve Demokratikleşme Sürecindeki̇ Misyonları”. Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi 2006/1 (01 Mart 2006), 52-64.
• Belli̇, Aziz- Aydin, Abdullah. “Türkiye’deki Sivil Toplum Anlayışına 15 Temmuz Darbe Girişimi Üzerinden Bakış”. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 15/ (15 Temmuz 2018), 63-78.
• Bilgin, Beyza. Eğitim ve Din Eğitimi. Ankara: Gün Yayıncılık, 2001.
• Bilgiustam. “Meslek Odaları Nedir?” (19 Aralık 2020). https://www.bilgiustam.com/meslek-odalari-nedir-ne-ise-yararlar
• Kant, Immanuel. çev. Ömer Can. Barış Üzerine Felsefi Deneme. Ankara: Gece Kitaplığı, 2020.
• Creswell, John W. çev. Bukova Güzel vd. Araştırma Deseni. Ankara: Eğiten Kitap, 2017.
• Çaha, Ömer. Sivil Toplum Sivil Topluma Karşı. İstanbul: Mana, 2016. Çaha, Ömer. Sivil Toplum ve Devlet. İstanbul: Orion, 2016.
• Çalışkan, İsmail. Kur’an’da Din Kavramı. Ankara: Ankara Okulu, 2016.
• Dernekler Kanunu, Türkiye Büyük Millet Meclisi (2004), 5253, md. 1. https://www.tbmm.gov.tr/tutanaklar/TUTANAK/MM__/d03/c025/mm__03025097ss0561.pdf
• Dokuzsekiz Haber. “Verilerle Sivil Toplum ve Dernekler” (25 Mart 2021). https://dokuz8haber.net/veri-haberciligi/verilerle-sivil-toplum-ve-dernekler
• El-Buhârî, Ebû Abdillâh Muhammed b. İsmail nşr. Abdullah Feyzi Kocaer. el-Câmiʿu’ṣ-ṣaḥîḥ. İstanbul: Hüner Yayınları, 2003.
• Ebû Gudde,Abdulfetteh. Bir Eğitimci Olarak Hz. Muhammed (çev. Enbiya Yıldırım). Ankara: Otto, 2016.
• Ebü’l-Hüseyn Müslim b. el-Haccâc Müslim, el-Câmiʿu’ṣ-ṣaḥîḥ, nşr, Mehmet Sofuoğlu, İstanbul: 1972.
• Eraslan, Levent- Erdoğan, Erdi. “Değerler, Gençlik ve Sivil Toplum Kuruluşları”. Sakarya University Journal of Education 5/2 (20 Ağustos 2015), 122-139. https://doi.org/10.19126/suje.35998
• Erol, Mikail. “Sivil Toplum Kuruluşlarından (stk) Vakıflar ve Vakıflarda Muhasebe Kayıt Sistemi̇”. Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi 2007/2 (01 Haziran 2007), 333-348.
• Grof, Chiristina- Stanislav Grov. Manevi Kriz. İstanbul: Kaktüs, 2011.
• Günay, Hacı Mehmet. “Vakıf”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, 14 Kasım 2019.
• Hegel, G.W.F. Elements Of The Philosophy of Right. Cambridge: Cambridge University Press, 1991.
• Kahraman, Hilal- Kari̇p, Emin. “Türkiye’de Sivil Toplum Kuruluşlarının Eğitim Politikalarına Etkileri”. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 20/3 (31 Aralık 2019), 709-722. https://doi.org/10.17679/inuefd.575850
• Judith, Mayotte, A. “Religion and Global Affairs: The Role of Religion in Development”. Johns Hopkins University Press 18/2 (Ağustos 1998).
• Kızılabdullah, Yıldız. “Kavramsal Çerçeve: Eğitim Öğretim ve Din”, Din Eğitimi El Kitabı ed. Recai Doğan- Remziye Ege”. Ankara: Grafiker, 2017.
• King, David P. “World Vısıon: Relıgıous Identıty In The Dıscourse And Practıce Of Global Relıef And Development”. The Review of Faith & International Affairs, 9/11 (Ağustos 2011).
• Kur’ân Yolu, (Erişim 18 Nisan 2020). https://kuran.diyanet.gov.tr
• Mardin, Şerif. Türkiye’de Toplum ve Siyaset. İstanbul: İletişim Yayınları, 2014.
• Millî Eğitim Bakanlığı (MEB). “Milli Eğitim İstatistikleri Örgün Eğitim 2019-2020”, 26 Mart 2021. http://sgb.meb.gov.tr/www/resmi-istatistikler/icerik/64
• Özan, Mukadder Boydak Özan vd. “Sivil Toplum Kuruluşlarının Eğitimdeki̇ Yeri̇”. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 25/1 (31 Ocak 2016), 59-70. https://doi.org/10.18069/fusbed.58823
• Özer, M. Halis. “Günümüz İtibariyle Sivil Toplum Kuruluşlarının İktisadi̇ ve Sosyal Fonksiyonları”. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi 7/26 (01 Eylül 2008), 86-97. https://dergipark.org.tr/tr/pub/esosder/82382
• Sivil Toplumla İlişkiler Genel Müdürlüğü, ‘Yıllara Göre Dernek Sayıları’”, 25 Mart 2021.
• Sarıbay, Ali Yaşar. “Türkiye’de Demokrasi ve Sivil Toplum”. Liberal Düşünce Dergisi 1/6 (Nisan 1997), 32-43.
• Selçuk, Mualla. “Din Eğitiminin Kuramsal Temelleri- Zihin Gelişimi Açısından Bir Deneme”. Din Eğitimi Araştırmaları Dergisi 4 (1997).
• Sivil Toplumla İlişkiler Genel Müdürlüğü. “Yıllara Göre Dernek Sayıları”, 25 Mart 2021.
• Taberânî, Süleyman b. Ahmed, el-Mu’cemu’l-Kebîr, tahkik: Hamdî b. Abdu’l-Mecîd,. Mektebetü’l-ulûm. Beyrut: Heysemî, Nureddin Ali b. Ebû Bekir, Mecmeu’z-Zevâid, 1988.
• Talas, Mustafa. “Sivil Toplum Kuruluşları ve Türkiye Perspektifi̇”. Türklük Bilimi Araştırmaları 29 (01 Mart 2011), 387-401.
• Taştekin, Osman. Din Eğitiminin 100’ü. Ankara: Otto, 2017.
• Tezcan, Mahmut. “Cumhuriyetimizin 80. Yılında Ülkemizde ‘Eğitim Sosyolojisi’ Alanının Durumu ve Sivil Toplum Örgütleri”. Eğitim Bilimleri Dergisi 160 (Eylül 2003).
• Türk Dil Kurumu Sözlüğü (TDK), Erişim:23.12.2020. https://sozluk.gov.tr/
• “Vakıflar Genel Müdürlüğü, ‘Vakıfların Türlerine Göre Dağılımı’”, 25 Mart 2021.
• Yılmaz, Hüseyin. Din Eğitimi ve Sosyal Barış. İstanbul: İnsan Yayınları, 2003.