Fussilet 26. Âyeti Bağlamında Hurûf-ı Mukattaayı Anlamak

Yıl 2023, Cilt: 4 Sayı: 2, 361 - 385, 28.09.2023

Mehmet Seyid Gecit

Öz

Bazı sûrelerin başında gelen hurûf-ı mukattaa her zaman insanların dikkatini çekmiştir. Bu konuda müfessirler beyin fırtınası yapmış ve farklı görüşler ortaya koymuşlardır. Hurûf-ı mukattaa ile ilgili görüşlerden biri de bu hece harflerinin, Kur'ân'ın duyulmasını, anlaşılmasını ve etkilenmesini engellemek için Mekke döneminde müşriklerin tilavet sırasında gürültü yapmasından sonra indirilmiş olmasıdır. Kutrub (v. 210/825 civarında) ve bazı müfessirler bu görüşü Fussilet sûresinin 26. ayetine dayandırmaktadırlar. Kur'ân Arapların üslubuna göre indirilmiştir. Anlamsız sözlerden oluşan haykırışlarına mukabele sanatıyla karşılık verildiği ve dikkatlerinin bu sûrelerin başında gelen hurûf-u mukatta'ya çekilerek sûrenin akışını dinlemelerine yol açtığı göz ardı edilmemelidir. Bizi bu çalışmaya sevk eden sebep, İslam düşmanlarının bu konuda şüphe ve görüş bildirmeleri, çok soru sorulması ve farklı yönlerden inceleme ihtiyacı gibi husûslardır. Çalışmamızda müfessirler tarafından muhkem veya müteşâbih açısından kabul edilen hurûf-u mukattaya ilişkin bu görüşü anlama konusu ve amacı incelenecektir.

Anahtar Kelimeler

Tefsir, Kur’ân, Hurûf-ı Mukattaa, Hece Harfleri, Âyet

Teşekkür

Emeğinizden ötürü teşekkürlerimi arz ederim.

Understanding the Disjointed Letters (Huruf-ı Muqattaa) in the Context of Surah Fussilat, Verse 26

Öz

The hurûf-ı mukattaa, which is one of the leading suras, has always attracted people's attention. Commentators brainstormed and put forward different opinions on this subject. One of the views about Hurûf-ı mukattaa is that these syllable letters were downloaded after the polytheists made noise during the recitation during the Meccan period in order to prevent the Qur'an from being heard, understood and affected. Kutrub (around v. 210/825) and some commentators base this view on verse 26 of Surah Fussilet. The Qur'an was revealed according to the style of the Arabs. It should not be ignored that their shouts consisting of meaningless words are responded with the art of response and their attention is drawn to hurûf-u mukatta, one of these suras, leading them to listen to the flow of the surah. The reason that led us to this study is the hostility of the enemies of Islam to express doubts and opinions on this issue, to ask a lot of questions and to examine them from different aspects. In our study, the subject and purpose of understanding this view regarding hurûf-u mukatta, which is accepted by commentators in terms of strong or muteşâbih, will be examined.

Anahtar Kelimeler

Tafsir, Qur, Hurûf-ı Mukattaa, Syllable Letters, Verse

Kaynakça

• Aişe Abdurrahman, M. (trz.). el-İ’cazu’l-Beyânî ve Mesâilu İbni’l-Ezrak, Dâru’l-Mea’rif.
• Âlûsî, Ş. (1453 h). Rûhu’l-Meâni fî Tefsîri’l-Kur’âni’l-Azîm ve’s-Sebu’l-Mesânî. Thk. Alî Abdulbarî Atiyye, Dâru’l-Kutubi’l-İlmiyye.
• Bahrânî, H, (trz.) el-Burhân fî Tefsîri’l-Kur’ân. Bunyâdu’l-Bi’se, Kûm.
• Bâkıllânî, M. (2001). el-İntisâr li’l-Kur’ân. Thk. Muhammed Usâm, Dâru İbn Hazm.
• Beğâvî, E. (1420 h). Meâlimetü’t-Tenzil fi Tefsîri’l-Kur’ân. Thk. Abdu’r-Razık el-Mehdî, Daru İhyâi et-Turasi’l-‘Arabî, Beyrût, h.
• Beydâvî, A. (1418 h). Envâru’t-Tenzîl ve Esrâru’t-Te’vîl. Dâru’t-Turasi’l-Arabi.
• Bikâî, E. (trz.) Naẓmü’d-Dürer fî Tenâsübi’l-Âyât ve’s-Süver, Dâru’l-Kitâbi’l-İslamî, Kahire.
• Buhârî, M. (1987). Sahîhi’l Buhârî. Daru İbn-i Kesîr.
• Celâlî (Geçit), M. (2008). Hâşiyetu İşârâti’l-İcâz. Sembol Yayınları.
• Cerrahoğlu, İ. (2019). Tefsir Usûlü. Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
• Cevzî, C. (1422 h). Zâdu’l-Mesîr fî İlmi’t-Tefsîr. Thk. Abdurrezzak el-Mehdî, Dâru’l-Kitâbi’l-Arabî.
• Durmuş, İ. (2006). Müşâkele. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi (C.32, ss.154). Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
• Ebû Ca’fer, N. (1421 h). İ’rabu’l-Kur’ân. Dâru’l-Kutubi’l-İlmiyye.
• Ebû Dâvûd, S. (1999). Sünen-i Ebi Dâvût. Daru’l-Hicre.
• Ebû Hayyân, M. (1420 h). el-Bahru’l-Muhîd fi’t-Tefsîr. Thk. Sıdkî Muhammed Cemîl, Dâru’l-Fikr.
• Ebû İsâ, F. (2003). el-Hurûfu’l-Mukatttaa fî Fevâtihi’s-Suveri’l-Kur’âniyye. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Necahu’l-Vataniyye Üniversitesi.
• Ebu’t-Tayyib, M. (1992). Fethu’l-Beyân fi Makâsidi’l-Kur’ân. el-Mektebetu’l-Asriyye li’t-Tibâati ven-Neşr.
• Ebû Zühre, M. (trz.). Zühretü’t-Tefâsîr. Dâru’l-Fikri’l-Arabî.
• Hâlidî, S. (2007). el-Kur’ân ve Nakdi Metâini’-Ruhbân. Dâru’l-Kalem.
• İbn Âşûr, M. (1984). et-Tahrîr ve’t-Tenvîr, Dâru’t-Tûnûsîye.
• İbn Atiye, E. (trz.). el-Muharreru’l-Vecîz fî Tefsîri’l-Kitâbi’l-Azîz. Thk. Abdusselam Abduşşafi Muhammed, Dâru’l-Kutubi’l-İlmiyye.
• İbn Ebî Hâtim, E. (1419 h). Tefsîru’l-Kur’âni’l-Azîm. Thk. Esad Muhammed Tayyib, Mektebetu Nezzar Mustafa Bâz.
• İbn Kesîr, E. (1416 h.). Fedâilu’l-Kur’ân. Mektebetu İbn-i Teymiye.
• İbn Kesîr, E. (1999). Tefsîrü’l-Kur’âni’l-Azîm, Thk. Sâmî b. Muhammed Selame, Dâru’t-Tayyibe lin’-Neşri ve’t-Tevzî’.
• İbn Kuteybe, E. (trz.). Te’vîlu Müşkili’l-Kur’ân. Thk. İbrahim Şemsuddin, Dâru’l-Kutubi’l-İlmi.
• İbn Manzûr, C. (1414 h.). Lisanu’l-Arap. Dâru Sadr.
• İbn Zemîn, E. (2002). Tefsiru’l-Kur’âni’l-Azîz. Thk. Ebu Adillah Huseyn b. Ukkaşe-Muhammed b. Mustafa el-Kenz, el-Fâruku’l-Hadîse.
• İsmâil, M, (1999). Dirâsâtun fî Ulûmi’l-Kur’ân, Dâru’l-Menâr.
• İvez, İ. (2005). İsmetu’l-Kur’ân ve Cehâlâtu’l-Mübeşşirîn. Mektebetu’z-Zehrâ eş-Şarkî.
• Kâdî Abdülcebbâr, H. (2006). Tenzihu’l-Kur’âni ani’l-Metâin, Mektebetu’n-Nafize.
• Kaplan, A. (2021). İslami İlimlere Giriş, Ed. Mahmut Samar, Hikmet Evi Yayınları.
• Kurtubî, E. (1964). el-Camiu li Ahkâmi’l-Kur’ân. Dâru’l-Kutubi’l-Misriyye.
• Kuşeyrî, A. (trz.). Letâifu’l-İşârât. Thk. İbrahim el-Besyûdî, el-Heyeti’l-Mısriyyeti’l-Ammeti li’l-Kitab.
• Meclisî, M. (1430 ). Bihâru’l-Envâr el-Câmiatu li Dureri Ahbâri’l-Eimmeti’l-Ethâr, Müessesetu İhyâi’l-Kutubi’l-İslamiyye.
• Mevdûdî, E. (1992). Fetvalar. (M. Osmanoğlu-A. H. Chonan, Çev.). Nehir Yayınları.
• Mut’înî, A. (1992). Hasâisu’t-Ta’biri’l-Kur’ânî ve Simâtihi’l-Belâğî, Mektebetu Vahbe.
• Nesefî, E. (1998). Medâriku’t-Tenzîl ve Hakâiku’t-Te’vîl. Thk. Yusûf Ali Bedîvî, Dâru’l-Kelimi’t-Tayyib.
• Nursi, Said. (2002). İşârâtu’l-İ’câz fî Mezâni’l-İcâz, Thk. İhsân Kâsım es-Sâlihî, Sözler Yayınları.
• Önder, A. (2016). Te’vili Açısından Taberi, Zemahşeri, Râzî ve Bursevi’nin tefsirlerinde huruf-u mukatta‘a. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Erciyes Üniversitesi.
• Râzî, F. (1420 h.). Mefâtîhu’l- Ğayb, Dâru İhyâi et-Turâsi’l-A’râbî.
• Reşît Rızâ, M. (1990). Tefsîru’l-Kur’âni’l-Hekîm/Tefsîru’l-Menâr. Heyetu’l-Mısriyyetu’l-Ammetu li’l-Kitâb.
• Sâbûnî, M. (1997). Safvetu’t-Tefâsir, Dâru’s-Sâbûnî li’t-Tibâati ve’n-Neşri ve’t-Tevzi’.
• Sarı, M. A. (1997). Harf. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi (C.16, ss.163-165). Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
• Seâlibî, E. (1418 h). Cevâhiru’l-Hisân fî Tefsîri’l-Kur’ân. Thk. Muhammed Ali Muavved-Âdil Ahmet, Dâru İhyâi’t-Turâsi’l-Arabî.
• Sedûk, E. (1338). Meâni’l-Ehbâr. Müessesetu’n-Neşri’l-İslâmî.
• Sekkâkî, Y. (1987). Miftâhu’l-Ulûm. Dâru’l-Kutubi’l-İlmiyye.
• Semerkandî, E. (trz.). Behru’l-Ulûm, y.y.
• Subhî, S. (2000). Mebâhis fî Ulûmi’l-Kur’ân. Dâru’l-İlm li’l-Melâyin.
• Suyûtî, C. (trz.). Durru’l-Mensûr fî Tefsîr bi’l- Me’sûr. Dâru’l-Fikr, Beyrût.
• Suyûtî, C. (1988). İ’câzu’l-Kur’ân ve Mu’teraku’l-Ekrân. Dâru’l-Kutubi’l- Suyûtî, C. (2011). el-İtkân fi ‘Ulumi’l-Kur’ân. el-Mektebetü’l-Asriyye.
• Şevkânî, M. (1414 h). Fethul-Kadîr. Dâru İbn Kesîr.
• Taberî, C. (2000). Camiu’l-Beyân fî Te’vîli’l-Kur’ân, Thk. Ahmed Muhammed Şakîr, Müessetü’-Risale.
• Tâhâ Yâsîn, İ. (2012). el-Hurûfu’l-Mukattaa fi’l-Kur’âni’l-Kerîm Dirâseten Tefsiriyeten Unmuzeceten. Mecelletu Câmiatu Tikrît li’l-Ulûm, 19(4), 166-211.
• https://r.search.yahoo.com/_ylt=AwrkNRMIgdZkE3kOF78Djgx.;_ylu=Y29sbwNpcjIEcG9zAzEEdnRpZAMEc2VjA3Ny/RV=2/RE=1691808137/RO=10/RU=https%3a%2f%2fwww.researchgate.net%2fpublication%2f337311805_alhrwf_almqtt_fy_alqran_alkrym-drast_tfsyryt-_anmwdhjaa/RK=2/RS=i4LHGmii_KpJNbmWO8m78CLpe7o- Udvânî, A. (trz.). et-Tahrîru’t-Tahbîr fî Sinâ’tî’ş-Şi’ri ve’n-Neşri ve Beyân İcâzi’l-Kur’ân. Lecnetu İhyâi’t-Turâsi’l-İslâmî.
• Zemahşerî. E. (1407 h.). el-Keşşâf an-Hakâiki Ğevâmidi’l-Tenzîl. Daru’l-Kitâbi’l-Arabî.
• Zerkânî, M. (2002). Menâhilu’l-İrfân fî Ulûmi’l-Kur’ân. Thk. Fevvâz Ahmet Zemerlî, Dâru’l-Kitabi’l-Arabî.
• Zerkeşî, E. (1957). Thk. Muhammed Ebu’l-Feth İbrahim, el-Burhân fî Ulûmi’l-Kur’ân. Dâru İhyâi’l-Kutubi’l-Arabî.