TEACHING THE SCIENCE OF TAFSIR IN KOSOVO DURING THE OTTOMAN PERIOD: IMPORTANT INSTITUTIONS, SOURCES AND METHODS.

Yıl 2023, Cilt: 4 Sayı: 3, 619 - 631, 22.12.2023

Valmire Batatına Krasnıqı

Öz

In Kosovo, starting from the Ottoman Empire period and continuing to the present day, tafsir is among the knowledge taught with particular emphasis in official religious institutions. As a result of the special attention given to tafsir, a few significant works of tafsir have been produced, albeit in limited numbers. This research aims to evaluate tafsir in terms of topics such as educational methods, institutions, studies conducted in the formal education system of the Ottoman era, and the sources used. Additionally, the objective is to examine and introduce the presence and status of tafsir in Kosovo during the Ottoman Empire period.

Anahtar Kelimeler

Kosovo, Quran, Ottoman, Islam, Albanians, Tafsir, Official Religious Institutions.

OSMANLI DÖNEMİNDE KOSOVA’DA TEFSİR İLMİ ÖĞRETİMİ: ÖNEMLİ KURUMLAR, KAYNAKLAR VE METOD

Öz

Kosova’da Osmanlı İmparatorluğu döneminden başlamak üzere günümüze kadar dini resmi kurumlarda üzerinde önemle durularak öğretilen ilimler arasında tefsir ilmi de yer almaktadır. Tefsir ilmine gösterilen bu özel ilginin neticesinde az sayıda da olsa önemli tefsir çalışmaları ortaya konmuştur. Bu araştırmada tefsir ilmi, Osmanlı dönemi örgün eğitim sistemi içerisinde öğretim metotları, kurumları, söz konusu alanda yapılan çalışmalar ve kullanılan kaynaklar gibi konu başlıkları bakımından belirli bir değerlendirmeye tabî tutulmakla birlikte tefsir ilminin Kosova’da Osmanlı İmparatorluğu dönemindeki varlığını ve durumunu incelemek ve okuyucuya sunmak amacıyla yapılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Kosova, Kur’an, Osmanlı, İslam, Arnavutlar, Tefsir İlmi, Resmi Dini Kurumlar.

Kaynakça

• Aktepe, M. M. (2002) “Kosova”, DİA, TDV İslam Araştırmaları Merkezi, İstanbul.
• Akyüz, Y. (1994) Türk Eğitim Tarihi (Başlangıçtan 1993’e), Kültür Koleji Yayınları, İstanbul.
• Baltaci, C., (1976) XV-XVI. Asırlarda Osmanlı Medreseleri (Teşkilat - Tarih), İrfan Matbaası, İstanbul.
• Bilgin, Ç.( 2015) Balkanlar’da Osmanlı Mirası ve Defter-i Hâkâni, Libra Yayınları, İstanbul.
• B.O.A. C. MF., 84/4175.
• Gashi, F. (2008) Kosova Bölgesindeki Arnavut, Boşnak ve Türk Gençlerinin Dini Yönelimleri, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• Hızlı, M. (2008) “Osmanlı Medreselerinde Okutulan Dersler ve Eserler”, T.C. Uludağ Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi Dergisi, no:1, 25-46.
• İbrahimi, N. (1997) Kontaktete e Para të Islamit me Popujt Ballkanike në Periudhën Paraosmane, Logos Yayınları, Üsküp.
• İzgi, C. (2019) Osmanlı Medreselerinde İlim, Küre Yayınları, İstanbul.
• Kalesi, H. (1962) Prizren kao kulturni centar za vreme turskog perioda, Gjurmime Albanologjike, Priştine.
• Kazıcı, Z. (2011) İslam Medeniyeti ve Müesseseleri Tarihi, M. Ü. İlahiyat Fakültesi Vakfı Yayınları, İstanbul.
• Krasniqi, N. (2018) Medresetë në Kosovë nga Fillimi deri në Rrënimin e Pashallëqeve Shqiptare, Medreseja Alauddin Yayınları, Priştine.
• __________ (2011) Kontribute Albanologjike, Priştine Albanolojik Enstitüsü, Priştine.
• Mehmeti, S. (2019) Kurani tek shqiptarët, Kosova Islam Birliği, Priştine.
• __________(2022)“Medresetë në Kosovë Gjatë Periudhës Osmane”, Zani i Naltë, Komunitetit Mysliman të Shqipërisë, no: 25, Tiran.
• Piku, A. (2020) Osmanlı Döneminde Arnavut Asıllı Müelliflerin Kur’ân İlimleri ve Tefsir Alanındaki Çalışmaları, Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü Temel İslam Bilimleri Anabilim Dalı, (Yayınlanmamış Doktora Tezi), İstanbul.
• Recepagiç, Y. (1987) “Bugünkü Yugoslavya Topraklarında 1912 Yılına Değin Türk Okullarının Gelişimi ve Niteliği”, Çevren Dergisi, İstanbul.
• Sofuoğlu, E. (t.y) Kosova’da Osmanlı Asırları, Uluslararası Kalkınma ve İşbirliği Derneği Kültür Yay., İstanbul.
• Unat, F. R. (1964) Türkiye Eğitim Sisteminin Gelişmesine Tarihi Bir Bakış, MEB Yayınları, Ankara.
• Uzunçarşılı, İ. H. (1988) Osmanlı Devletinin İlmiye Teşkilatı, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara.
• Virmiça, R. (2001) Hacı Mehmet Tahir Efendi-Menakıb, Yeni Dönem Yayınları, Prizren.
• Zengin, Z. S. (1993) II. Meşrutiyet Döneminde Medreselerin Islahı ve Din Eğitimi, Erciyes Üniversitesi Sos. Bil. Enstitüsü, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Kayseri.
• Yakovalı, F. I., El Yazması İcazetname, Kosova Arşivinde, Osmanlı Belgelerinden.