LIFE AND IDEAS OF MUHAMMED IKBÂL

Yıl 2023, Cilt: 4 Sayı: 3, 829 - 845, 22.12.2023

Mehmet Akmeşe

Öz

Bu araştırmada, Hindistanlı büyük Müslüman düşünür ve şair Muhammed İkbâl’in hayatını, düşüncelerini, dinî ve dünyevi görüşlerini incelemeye çalıştık. O Pencap eyaletinin keşnir sınırı yakınındaki Siyâlkût şehrinde dünyaya geldi. Babası Nur Muhammed ve annesi İmam Bîbî sûfî bir gelenekten gelmektedir. İkbâl2in şahsiyetinin gelişiminde onların büyük oranda etkisi olmuştur. İlk ve orta öğrenimini doğduğu şehir olan Siyâlkut’ta gören İkbâl daha sonra 1895’te Lahor’da Hükümet Koleji’nde felsefe ve hukuk ağırlıklı ders aldı. Yetişme çağından itibaren iki şahsiyetin onun üzerinde büyük bir etki bıraktığı bilinilmektedir. Bunlardan birincisi Mevlâna Mîr Hasan, diğeri ise Thomas Arnold’dur. Arnold İkbâl’in Cambridge Üniversitesi’ne gitmesini sağlamıştır. Burada dönemin meşhur fiozofu Mc Taggart ve psikolog James Ward ile tanışmıştır. Onların yönetiminde bir dizi felsefi çalışmalar yapmıştır. 1907’de Cambridge’deki eğitimini tamamladıktan sonra Münih’e gitti ve orada "The Development of Metaphysics in Persia" adlı çalışmasıyla felsefe doktoru oldu. O sürekli olarak İslam milletlerinin kurutuluşunun Rönesans tarzı bir yenilik ve değişim ile olacağını dile getirmiştir. Zira O, İslâm dinin statik olmadığını, sürekli canlı ve hareketli olduğunu ancak tüm bunlara rağmen İslâm dünyasının durağan bir ahval içerisinde bocalayıp durduğuna dikkat çekmiştir. Kurtuluşun Kur'an ve sünnetin doğru anlaşılması ve onun bütün yönleriyle hayata geçirilmesiyle mümkün olacağını ifade etmiştir. İkbâl İslam milletlerinin bir an önce durağan düşünce dünyasından sıyrılıp harekete geçerek, maddi ve manevi sahalarda terakki etmesinin ne kadar önemli olduğu hususunu bıkmadan usanmadan tekrar tekrar her platformda dile getirerek, bu hususta büyük mücadele vermiş, önemli bir İslâm düşünürüdür.

Anahtar Kelimeler

Muhammed İkbâl, Müslüman düşünür Ve Şair, Hindistanlı Düşünür, İkbâl

MUHAMMED İKBÂL’İN HAYATI VE FİKİRLERİ

Öz

Bu araştırmada, Hindistanlı büyük Müslüman düşünür ve şair Muhammed İkbâl’in hayatını, düşüncelerini, dinî ve dünyevi görüşlerini incelemeye çalıştık. O Pencap eyaletinin keşnir sınırı yakınındaki Siyâlkût şehrinde dünyaya geldi. Babası Nur Muhammed ve annesi İmam Bîbî sûfî bir gelenekten gelmektedir. İkbâl2in şahsiyetinin gelişiminde onların büyük oranda etkisi olmuştur. İlk ve orta öğrenimini doğduğu şehir olan Siyâlkut’ta gören İkbâl daha sonra 1895’te Lahor’da Hükümet Koleji’nde felsefe ve hukuk ağırlıklı ders aldı. Yetişme çağından itibaren iki şahsiyetin onun üzerinde büyük bir etki bıraktığı bilinilmektedir. Bunlardan birincisi Mevlâna Mîr Hasan, diğeri ise Thomas Arnold’dur. Arnold İkbâl’in Cambridge Üniversitesi’ne gitmesini sağlamıştır. Burada dönemin meşhur fiozofu Mc Taggart ve psikolog James Ward ile tanışmıştır. Onların yönetiminde bir dizi felsefi çalışmalar yapmıştır. 1907’de Cambridge’deki eğitimini tamamladıktan sonra Münih’e gitti ve orada "The Development of Metaphysics in Persia" adlı çalışmasıyla felsefe doktoru oldu. O sürekli olarak İslam milletlerinin kurutuluşunun Rönesans tarzı bir yenilik ve değişim ile olacağını dile getirmiştir. Zira O, İslâm dinin statik olmadığını, sürekli canlı ve hareketli olduğunu ancak tüm bunlara rağmen İslâm dünyasının durağan bir ahval içerisinde bocalayıp durduğuna dikkat çekmiştir. Kurtuluşun Kur'an ve sünnetin doğru anlaşılması ve onun bütün yönleriyle hayata geçirilmesiyle mümkün olacağını ifade etmiştir. İkbâl İslam milletlerinin bir an önce durağan düşünce dünyasından sıyrılıp harekete geçerek, maddi ve manevi sahalarda terakki etmesinin ne kadar önemli olduğu hususunu bıkmadan usanmadan tekrar tekrar her platformda dile getirerek, bu hususta büyük mücadele vermiş, önemli bir İslâm düşünürüdür.

Anahtar Kelimeler

Muhammed İkbâl, Müslüman düşünür Ve Şair, Hindistanlı Düşünür, İkbâl

Kaynakça

• Akyıldız, Gülfem. (2020) Muhammed İkbal’in Benlik Felsefesinin Ahlak Ve Siyaset Üzerindeki Etkisi, Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
• Altuner, İlyas. Özkan, Fatih (2004) Dinî Düşüncenin Yeniden İnşası Bağlamında Muhammed İkbal’de Benlik Felsefesi, Atatürk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, sayı: 22, Iğdır.
• Aydın, Mehmet S. (2000) Muhammed İkbal, DİA, c. 22 , İstanbul.
• Aydın, Mehmet. (1980) Muhammed İkbâl’in Din Felsefesinde “Ulûhiyet” Kavramı, Ankara Ü. İlahiyat Fak. İslâm İlimleri Enstitüsü Dergisi, sayı: 4, Ankara.
• Derin, Süleyman. (2007) Reynold Alleyne Nicholson, DİA, c. 33, İstanbul.
• Göksoy İsmail H. (2017) Çağdaş İslam Ülkeleri Tarihi, 5. Baskı, Isparta: Fakülte Kitabevi., Isparta.
• İkbâl, Muhammed. (2001) İslâm’da Dini Düşüncenin Yeniden Doğuşu, çev. N. Ahmet Asrar, Birleşik Yayıncılık, İstanbul.
• Karlığa, B. (1997) Muhammed İkbal'de Eski ve Yeni Düşünce Formları, Muhammed İkbal Kitabı: Uluslararası Muhammed İkbal Sempozyumu Bildirileri, (1-2 Aralık 95 İstanbul 1997).
• Kayani Muhammed H. (1997) Siyasi Vizyonu Olan Bir Şair, Muhammed İkbal Kitabı: Uluslararası Muhammed İkbal Sempozyumu Bildirileri, İstanbul.
• Kurşunluoğlu, M. S. (2016). Muhammed İkbal’in Meydan Okuyan Hayatı Ve Eleştirel Düşüncesi.
• Muhafazakâr düşünce dergisi, 12(47).