A Socio-cognitive Critical Discourse Analysis of Terrorist Ideologies in their Education System

Yıl 2025, Sayı: 1, 125 - 149, 30.10.2025

Kashma S. Ali Arkawazi Kawa Abdulkareem Sherwani

https://doi.org/10.5281/zenodo.17466148

Öz

Bu çalışma, terörist grupların ideolojik indoktrinasyonu teşvik etmek ve takipçi kazanmak amacıyla medyada gösterilen eğitim söylemini stratejik olarak nasıl kullandıklarını incelemektedir. Çalışmada, terörizmin hedeflerine hizmet eden aşırıcı ideolojileri meşrulaştırmak ve algıları manipüle etmek için kullanılan dili incelemek üzere van Dijk’in Sosyo-Bilişsel Modeli uygulanmıştır. Araştırma, bu örgütlerin okullarda, camilerde ve daha geniş toplumsal bağlamlarda kullandıkları eğitimsel retoriği temsil eden YouTube videolarına odaklanmış ve bu söylemlerin izleyicileri nasıl manipüle etmek, grup içi bağlılık oluşturmak, karşıt tarafı insanlıktan çıkarmak ve eğitim kisvesi altında terör örgütlerinin otoritesini meşrulaştırmak üzere tasarlandığını araştırmıştır.
Bu çalışma, dokuz YouTube videosundan alınan 53 metni analiz etmiş ve verilerde sıkça tekrarlanan 18 mikro düzeyde ideolojik strateji ile birlikte pozitif öz-temsil ve negatif öteki-temsili gibi makro stratejileri belirlemiştir. En yaygın stratejiler aktör tanımlaması, kutuplaştırma, otoriteye başvurma, tekrar ve genelleştirme olmuştur. Bu stratejiler, şiddeti yüceltmek ve karşı tarafı insanlıktan çıkarmak için kullanılmıştır. Bulgular, terörist söylemin şehitliği ve nefreti normalleştirdiğini, öğretim uygulamalarının ise korku, ilahi meşrulaştırma ve sadakat yoluyla itaatkâr takipçiler yetiştirmeye dayandığını göstermektedir. Genel olarak, bu bağlamda eğitim, eleştirel düşünmeden ziyade bir beyin yıkama ve indoktrinasyon aracı haline gelmektedir.
Terörist eğitimin incelenmesi, gençlerin farkındalığını ve eleştirel düşünme becerilerini artırabilir. Etkin vatandaşların, bu terör örgütleri tarafından kullanılan eğitim stratejilerinin farkında olmaları gerekmektedir.

Anahtar Kelimeler

Sosyo-bilişsel CDA Yaklaşımı , Manipülasyon Stratejileri , Eğitimsel Propaganda , Radikalleşme , Beyin Yıkama

Kaynakça

• Chamot, Anna Uhl ve Davidson, Greta. Alternative Assessment for Language Minority Students. Washington D.C.: Center for Applied Linguistics, 1998.
• Creswell, John W. ve Poth, Cheryl N. Qualitative Inquiry and Research Design: Choosing among Five Approaches. 4. bs. Los Angeles: SAGE Publications, 2018.
• Eagleton, Terry. Ideology. London: Routledge, 2014.
• Fairclough, Norman. Analysing Discourse: Textual Analysis for Social Research. London: Routledge, 2003.
• Flick, Uwe. An Introduction to Qualitative Research. 6. bs. Los Angeles: SAGE Publications, 2018.
• Herman, Edward S. ve Chomsky, Noam. Manufacturing Consent: The Political Economy of the Mass Media. 2. bs. New York: Pantheon Books, 2008.
• Jørgensen, Marianne W. ve Phillips, Louise J. Discourse Analysis as Theory and Method. London: SAGE Publications, 2002.
• Lincoln, Yvonna S. ve Guba, Egon G. Naturalistic Inquiry. Beverly Hills, CA: SAGE Publications, 1985.
• Menard, Scott. Research Methods: Quantitative and Qualitative Approaches. Los Angeles: SAGE Publications, 2017.
• Miles, Matthew B. ve Huberman, A. Michael. Qualitative Data Analysis: An Expanded Sourcebook. 2. bs. Thousand Oaks, CA: SAGE Publications, 1994.
• Nawras, Saba. Critical Discourse Analysis of Iraqi EFL Textbooks: Representation of National Identity and Ideology. Yüksek Lisans Tezi, University of Baghdad, 2019.
• Sami, K. Khawaldeh. A Critical Discourse Analysis of English Language Teaching Materials in Jordanian Schools. Doktora Tezi, Yarmouk University, 2018.
• Schmid, Alex P. “Al-Qaeda's ‘Single Narrative’ and Attempts to Develop Counter-Narratives: The State of Knowledge.” ICCT Research Paper, 2014.
• Schreier, Margrit. Qualitative Content Analysis in Practice. Los Angeles: SAGE Publications, 2012.
• Stake, Robert E. The Art of Case Study Research. Thousand Oaks, CA: SAGE Publications, 1995.
• Van Dijk, Teun A. “Discourse, Cognition and Society.” İçinde Discourse as Social Interaction, ed. Teun A. van Dijk, 1–37. London: SAGE Publications, 1995.
• Van Dijk, Teun A. Ideology and Discourse: A Multidisciplinary Introduction. Barcelona: Pompeu Fabra University Press, 2000.
• Van Dijk, Teun A. “Critical Discourse Analysis.” İçinde The Handbook of Discourse Analysis, ed. Deborah Tannen, Deborah Schiffrin ve Heidi Hamilton, 352–371. Oxford: Blackwell, 2001.
• Van Dijk, Teun A. “Critical Discourse Analysis.” İçinde The Handbook of Discourse Analysis, ed. Deborah Schiffrin, Deborah Tannen ve Heidi Hamilton, 352–371. Oxford: Blackwell, 2003.
• Van Dijk, Teun A. “Discourse and Manipulation.” Discourse & Society 17/3 (2006): 359–383.
• Van Dijk, Teun A. Discourse and Knowledge: A Sociocognitive Approach. Cambridge: Cambridge University Press, 2012.
• Weimann, Gabriel. Terror on the Internet: The New Arena, the New Challenges. Washington, D.C.: United States Institute of Peace Press, 2006.
• Wodak, Ruth ve Busch, Brigitta. “Approaches to Media Texts.” İçinde The SAGE Handbook of Media Studies, ed. John Downing, Denis McQuail, Philip Schlesinger ve Ellen Wartella, 105–123. Thousand Oaks, CA: SAGE Publications, 2004.
• Zaineb, Ali Hussein Safi al-Yassiry. A Critical Discourse Analysis of Cultural Representations in Iraqi English Textbooks. Yüksek Lisans Tezi, University of Babylon, 2023.