Bir İmar Adasındaki Binaların Oluşturduğu Gölgelerin Konum Bakımından İncelenmesi: Trakya Bölgesi Örneği

Yıl 2020, Cilt: 5 Sayı: 1, 58 - 71, 01.04.2020

Hüseyin İnce Nuri Erdem

https://doi.org/10.29128/geomatik.569278

Öz

Yaz mevsiminde havanın da çok sıcak olması nedeniyle insanlar, güneşin
bunaltıcı etkisinden kurtulmak için gölgeli mekânları isterler. Binaların veya
açık hava ortamındaki dinlenme alanlarının gölgede kalması için, yapılacak
binaların veya dinlenme alanlarının, plan aşamasında, buna uygun tasarımı
yapılabilir. Bir imar adasında yer alan binaların günün muhtelif saatlerinde
oluşturduğu gölgenin konumuna, binalar arasındaki uzaklık, günün saati, o
saatteki güneş denklinasyon açısı, güneş azimut açısı ve güneş zenit açısı
etkilidir. Günümüzde iskân alanlarında yapılacak binalar için ayrık nizam veya
blok nizam uygulanmaktadır. Uygulamada konuyla ilgili olarak yapılan
çalışmalarda dış gölge elemanı tasarımını kolaylaştıran bir yaklaşım önerilmiş,
Adana’da dış gölge elemanlarının, gölge elemanı olarak, 120/140 boyutunda bir P
penceresi örneğinin dört ana yön için biçim ve boyutunun araştırmasının
yapıldığı belirtilmiştir.  Bu çalışmada
ise, Trakya bölgesinde bir imar ada cephesinin muhtelif semt açısı değerlerinde
ve güneş azimut açısının muhtelif değerlerinde; bir imar adasındaki binanın
komşu bahçe sahasında, arka bahçe sahasında ve yan bahçe sahasında ve komşu
parseldeki binanın cephesinde oluşturduğu gölgenin konumları incelenmiştir.
Diğer çalışmalarda belirtilen konu ile ilgili bir araştırmanın yapılmadığı
tespit edildiğinden, bu araştırmanın yapılması gerekli görülmüştür. Elde edilen
bulgular ve kanaatler belirtilmiştir. 

Anahtar Kelimeler

Güneş açıları, bina konumu, bina gölge konumları

Kaynakça

• Abood, A. A. (2015). A Comprehensive solar angles simulation and calculation using Matlab. International Journal of Energy and Environment (IJEE), Volume 6, Issue 4, pp. 367-376.
• Aksoy, A. (1975). Jeodezik Astronominin Temel Bilgileri (Küresel Astronomi), M. T. Basımevi, İstanbul.
• Al-Sareef, F. M., Oldham, D. J. and Carter, D. J. (2001). A computer model for predicting the daylight performance of complex paralel shading systems. Building and Environment, n: 36; 605-18.
• Anderson, J.M. and Mikhail, E.M. (1998). Surveying theory and practice, 7th ed. Boston, MA: Mc Graw Hill.
• Arumı-Noe, F. (1996). Algorithm for geometric contruction of an optimum shading. Automation in Construction, n: 5; 211-7.
• Deriş, N. (1979). Güneş Enerjisi Sıcak Su ile Isıtma Tekniği, Sermet Matbaası, İstanbul.
• Erdem, N. ve İnce, H. (2016). The Proposal of The Building Application For More Benefiting From Solar Light, Selçuk International Scientific Conference On Applied Sciences Conference, 27-30 September, Belek- Antalya, CD Copy, 199 p., 175x250 mm, ISBN 978-605-65700-1-8.
• Farr, D. (2008). Sustainable Urbanism: Urban Design with Nature, Wiley, New Jersey.
• Mcmullan, R. (1990). Environmental Science in Building, Macmillan, Hong Kong.
• Oduncu, E., and Esen Yüksel, S. (2018). An investigation of the effect of neighboring objects to shadow areas on real data based on the physical radiance model. Journal of the Faculty of Engineering and Architecture of Gazi University, 33:3 (2018) 887-904, https://doi.or./10.17341/gazimmfd.416393.
• Oktay, D. (2004). Urban Design for Sustainability: A Study on the Turkish City. International Journal of Sustainable Development and World Ecology, 11/1, March, 24-35.
• Keleş, N. S. (2016). Gölgeleme Elemanlarının Bina Enerji Harcamalarına Ve Kullanıcı Konforuna Etkisinin Değerlendirilmesi: Üniversite Kampüsünde Bir Ofis Binası Örneği, 2. Ulusal Yapı Fiziği ve Çevre Kontrolü Kongresi, Yapı Fiziği Derneği, 04-06 Mayıs 2016 İTÜ Mimarlık Fak, İstanbul.
• Kılıç, A., ve Öztürk, A. (1980). Güneş Enerjisi, İTÜ Mak. Fak., Kipaş Dağıtımcılık, İstanbul.
• İnce, H. (2005). Trakya Bölgesinde Toplu Konut Alanlarında Yapılacak Binaların Gün Boyu Güneş Işığından Yaralanması İçin Bir Tasarım Önerisi, 4. Planlı Dönemde Trakya’da Sanayileşme ve Çevre Sempozyumu, TMMOB Makine Mühendisleri Odası Bildiriler Kitabı, Sayfa 371-380, 14-15 Ekim, Edirne.
• İnce, H. ve Erdem, N. (2018). Gün Işığından Azami Yararlanacak Şekilde Yapılacak Binalar İçin Alan Tasarrufu Bakımından Parsel Konumunun Araştırılması, Mühendislik Alanında Akademik Araştırmalar, ISBN.978-605-288-390-7, www.gecekitapligi.com, s.143-161, Ankara.
• Sağır, N. ve Laman, M. (2008). Doğu Akdeniz Bölgesinde Yapılacak Binaların Gün Boy Güneş Işığından Yararlanması İçin Bir Aplikasyon Önerisi, Ç.Ü. Müh. Mim. Fak. Dergisi, 23(2), s.81-96..
• Som, T. and Pathak, R. (2015). Maximum Solar Power Generation through Optimization of Tilt Solar Angles of Solar Panels by Heuristic Technique. International Journal of Innovative Research in Electrıcal, Electronics, Instrumentation and Control Engineering, DOI 10.17148/IJIREEICE.2015.3409, Vol. 3, Issue 4, April.
• Yüceer, N. S. (2010). Gölge Elemanı Tasarımına Bir Yaklaşım Ve Adana Örneği. METUJFA 201/2, 27:2 1-3, DOI:10.4305/METU.JFA.2010.2.1, s.1-12.
• Yüceer, N. S. (2011). Gölgelenme Elemanlarının Önemi ve Adana Üzerine Bir Deneme. Ekoloji Mimarlık, Güney Mimarlık, TMMOB Mimarlar Odası Adana Şubesi Yayını, sayı 6, s. 54-56, Adana.