Mersin İlindeki Kentsel Büyümenin Yer Yüzey Sıcaklığı Üzerine Etkisinin Araştırılması

Yıl 2021, Cilt: 6 Sayı: 1, 69 - 76, 01.04.2021

Osman Orhan

https://doi.org/10.29128/geomatik.679858

Cited By: 6

Öz

Kentlerde zaman içerisinde hızlı nüfus artışı ile birlikte görülen kentleşme ve sanayileşme doğal alanların, yok edilerek beton, asfalt vb. güneş enerjisini absorbe eden yüzeylere dönüşmesine neden olmuştur. Kentleşme, kent merkezlerindeki sıcaklığın çevresindeki tarım arazileri, orman vb. doğal alanlarından daha fazla olmasına neden olmaktadır. Bu durum lokal iklim değişikliği, hava kirliliği, enerji tüketimi, sağlık sorunları vb. olayların kaynağı olan kentsel ısı adası etkisini ortaya çıkarmaktadır. Bu çalışmanın amacı, son zamanlarda hızlı bir nüfus artışının yaşandığı Mersin ilindeki kentleşmenin Yer Yüzey Sıcaklığı üzerindeki etkisinin araştırılmasıdır. Bu kapsamda, Landsat-5 TM ve Landsat-8 OLI uydu görüntüleri kullanılarak 1990-1999-2007-2011-2018 yıllarına ait sıcaklık haritaları üretilmiştir. Aynı zamanda 1990 ve 2018 yıllarında kentsel alanlarının belirlenmesi için CORINE arazi kullanımı/örtüsü verisinden faydalanılmıştır. Çalışma sonucunda 28 yıllık periyotta birçok doğal alanların yok edilerek yapay alanlara dönüştüğü ve bunun neticesinde Mersin kent merkezi için ortalama 6 0C civarında sıcaklık artışı yaşandığı gözlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Mersin, Kentsel Isı Ada, YYS, Landsat, Kentleşme

Kaynakça

• Avdan, U., & Jovanovska, G. (2016). Algorithm for automated mapping of land surface temperature using LANDSAT 8 satellite data. Journal of Sensors, 2016.
• Balçik, F. B. (2014). Determining the impact of urban components on land surface temperature of Istanbul by using remote sensing indices. Environmental monitoring and assessment, 186(2), 859-872.
• Barsi, J., Schott, J., Hook, S., Raqueno, N., Markham, B., & Radocinski, R. (2014). Landsat-8 thermal infrared sensor (TIRS) vicarious radiometric calibration. Remote Sensing, 6(11), 11607-11626.
• Bayraktar, T., N., ve Gerçek, D. (2014). Kentsel Isı Adası Etkisinin Uzaktan Algılama İle Tespiti ve Değerlendirilmesi: İzmit Kenti Örneği. 5. Uzaktan Algılama-CBS Sempozyumu (UZAL-CBS 2014) 14-17 Ekim 2014.
• Calò, F., Notti, D., Galve, J. P., Abdikan, S., Görüm, T., Orhan, O., ... & Şanli, F. B. (2018). A Multi-Source Data Approach For The Investigation Of Land Subsidence In The Konya Basin, Turkey. International Archives of the Photogrammetry, Remote Sensing and Spatial Information Sciences, 42(3/W4).
• Chander, G., & Groeneveld, D. P. (2009). Intra‐annual NDVI validation of the Landsat 5 TM radiometric calibration. International Journal of Remote Sensing, 30(6), 1621-1628.
• Chander, G., and Markham, B. (2003). Revised Landsat-5 TM radiometric calibration procedures and postcalibration dynamic ranges. IEEE Transactions on Geoscience and Remote Sensing, vol. 41(11), ISSN 0196-2892, p. 2674-2677. doi:10.1109/tgrs.2003.818464
• Cui, Y. Y., & De Foy, B. (2012). Seasonal variations of the urban heat island at the surface and the near- surface and reductions due to urban vegetation in Mexico City. Journal of Applied Meteorology and Climatology, 51(5), 855-868. Demircan, M., Arabacı, H., Akçakaya, A., Şensoy, S., Bölük, E., & Coşkun, M. (2017). İklim ve şehirleşme: minimum sıcaklık trendleri. IV. Türkiye İklim Değişikliği Kongresi, Bildiriler kitabı, 1-9.
• Ekinci, B. (2016). Kentsel Alanlarda Oluşan Isı Adası Etkisinin Kentsel Tasarım Yöntemleri İle Azaltılması: Aksaray Meydanı Örneği. Yüksek Lisans - İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü.
• IPCC (2013) Climate Change 2013, The Physical Science Basis, Working Group I Contribution to the Fifth Assessment Report of the Intergovernmental Panel on Climate Change, Cambridge University Press, England.
• Kaplan, G., Avdan, U., & Avdan, Z. Y. (2018, March). Urban Heat Island Analysis Using the Landsat 8 Satellite Data: A Case Study in Skopje, Macedonia. In Multidisciplinary Digital Publishing Institute Proceedings (Vol. 2, No. 7, p. 358).
• Kiziroğlu, A. M. (2017). Türkiye'nin Nüfus Değişimine Göre İl Bazında Kentleşmesine Bir Bakış (1965-2014). Karadeniz Sosyal Bilimler Dergisi, 9(16), 153-183.
• Kuşak, L, Küçükali, U. (2019). Outlier Detection of Land Surface Temperature: Küçükçekmece Region. International Journal of Engineering and Geosciences , 4 (1) , 1-7 . DOI: 10.26833/ijeg.404426
• Mersin-ÇDP (2013). Mersin/Adana Planlama Bölgesi 1/100.000 Ölçekli Çevre Düzeni Plani Revizyonu (Mersin Ili) Plan Açiklama Raporu
• Moradi, M., & Görer Tamer, N. (2017). Bursa Örneğinde Kentsel Büyümenin Yerel İklim Değişikliği Üzerine Etkisi. Planlama Dergisi, 27(1), 26-37.
• Orhan, O., & Yakar, M. (2016). Investigating Land Surface Temperature Changes Using Landsat Data in Konya, Turkey. International Archives of Photogrammetry, Remote Sensing and Spatial Information Sciences, 41, B8.
• Orhan, O., Dadaser-Celik, F., & Ekercin, S. Investigating Land Surface Temperature Changes Using Landsat-5 Data And Real-Time Infrared Thermometer Measurements At Konya Closed Basin In Turkey. International Journal of Engineering and Geosciences, 4(1), 16-27.
• Orhan, O., Ekercin, S., & Dadaser-Celik, F. (2014). Use of landsat land surface temperature and vegetation indices for monitoring drought in the Salt Lake Basin Area, Turkey. The Scientific World Journal, 2014.
• Özkök, M. K., Tok, E., Gündoğdu, H. M., & Demir, G. (2017). Arazi yüzey sıcaklığı farklılaşmalarının kentsel gelişim ve planlama süreçleri açısından uzaktan algılama verileri ile değerlendirilmesi: Çorlu/ Çerkezköy/ Ergene/ Kapaklı alt bölgesi örneği. Toprak Bilimi ve Bitki Besleme Dergisi, 5(2), 69-79.
• Pardo-Iguzquiza, E., Atkinson, P.M., Chica-Olmo, M., (2010). Dscokri: a library of Computer programs for downscaling cokriging in support of remote sensing applications. Comput. Geoscience, 36, 881–894.
• Sekertekin, A., & Arslan, N. (2019). Monitoring thermal anomaly and radiative heat flux using thermal infrared satellite imagery–A case study at Tuzla geothermal region. Geothermics, 78, 243-254.
• Sekertekin, A., Kutoglu, S. H., & Kaya, S. (2016). Evaluation of spatio-temporal variability in land surface temperature: a case study of Zonguldak, Turkey. Environmental monitoring and assessment, 188(1), 30.
• Sobrino, J.A., Jimenez-Munoz, J. C., Paolini, L. (2004). Land surface temperature retrieval from LANDSAT TM 5. Remote Sensing of Environment, 90, 434-440.
• Sobrino, JA, N Raissouni., (2000) 'Toward remote sensing methods for land cover dynamic monitoring: application to Morocco', International Journal of Remote Sensing, 21: 353-66
• Sobrino, JA, V Caselles, F Becker., (1990). 'Significance of the remotely sensed thermal infrared measurements obtained over a citrus orchard', ISPRS Journal of Photogrammetry and Remote Sensing, 44: 343-54.
• Sobrino, José A, Juan C Jiménez-Muñoz, Guillem Sòria, Mireia Romaguera, Luis Guanter, José Moreno, Antonio Plaza, Pablo Martínez., (2008) 'Land surface emissivity retrieval from different VNIR and TIR sensors', IEEE Transactions on Geoscience and Remote Sensing, 46: 316-27
• Streiling, S., & Matzarakis, A. (2003). Influence of single and small clusters of trees on the bioclimate of a city: a case study. Journal of Arboriculture, 29(6), 309-316.
• Şekertekin, A., & Marangoz, A. M. (2019). Zonguldak Metropolitan Alanındaki Arazi Kullanımı Arazi Örtüsünün Yer Yüzey Sıcaklığına Etkisi. Geomatik, 4(2), 101-111.
• Tonyaloğlu, E. E. (2019). Kentleşmenin Kentsel Termal Çevre Üzerindeki Etkisinin Değerlendirilmesi, Efeler ve İncirliova (Aydın) Örneği. Türkiye Peyzaj Araştırmaları Dergisi, 2(1), 1-13.
• Wang, F., Qin, Z., Song, C., Tu, L., Karnieli, A., & Zhao, S. (2015). An improved mono-window algorithm for land surface temperature retrieval from Landsat 8 thermal infrared sensor data. Remote Sensing, 7(4), 4268-4289.
• Yüksel, Ü. D., & Yilmaz, O. (2008). Ankara kentinde kentsel ısı adası etkisinin yaz aylarında uzaktan algılama ve meteorolojik gözlemlere dayalı olarak saptanması ve değerlendirilmesi. Gazi Üniversitesi Mühendislik-Mimarlık Fakültesi Dergisi, 23(4).