Enerji Nakil Hattı Projelerinin Uygulanmasında Arazi Mülkiyetinin Kazanılması Sürecinin Değerlendirilmesi

Yıl 2021, Cilt: 6 Sayı: 3, 189 - 197, 01.12.2021

Fatih Döner Erhan Kaya

https://doi.org/10.29128/geomatik.733149

Cited By: 2

Öz

Elektrik üretim tesisleri ile transformatör merkezleri ve son tüketici arasında elektrik enerjisi iletimini sağlayan sistemlere enerji nakil hatları (ENH) denir. Türkiye’nin gelişmekte olan bir ülke olması ve artan nüfusu nedeniyle elektrik enerjisi ihtiyacı artmakta bu ihtiyacı karşılamak için yeni üretim tesisleri ve ENH oluşturulmaktadır. ENH projeleri hazırlanırken başta ekonomik, çevresel ve güvenlik gibi konular dikkate alınarak ENH’nın geçirileceği araziler belirlenmektedir. ENH projelerinin hayata geçirilebilmesi belirlenen bu arazilerin mülkiyetinin kazanılması süreci sonrasında mümkün olmaktadır. Arazi mülkiyetinin kazanılması sürecinde yaşanan problemler ENH projelerinin uygulanmasında gecikmelere, dava sayılarının artmasına ve kamuoyu tepkisine yol açmaktadır. Bu çalışmada, ENH projelerinin uygulanmasında arazi mülkiyetinin kazanılması süreci değerlendirilmektedir. Veriler incelendiğinde, son bir yılda ENH ile ilgili açılan dava sayısının 15759 ve beş yıllık dönemde arazi malikleriyle mahkemesiz uzlaşma oranının %13 olduğu görülmektedir. Dava sayısının fazla, uzlaşma oranının düşük olmasındaki en büyük etken ENH’nın geçirileceği arazi için ödenecek bedelin belirlenmesindeki taşınmaz değerleme çalışmalarıdır. Referans alınan değerleme yöntemleri, ölçütler ve oranlar sonucunda belirlenen arazi değeri çoğu durumda gerçek değeri yansıtmadığından arazi sahipleriyle uzlaşma sağlanamamaktadır. En ideal çözümün yasal boyutta, taşınmaz değerleme faaliyetlerini tek başına düzenleyen bütüncül bir değerleme yasasının hazırlanması, kurumsal boyutta kadastronun taşınmaz değerlemeyi de içermesi ve teknik boyutta güncel alım-satım değerleriyle birlikte taşınmaz özelliklerinin bir arada yönetilebileceği bir veri tabanının oluşturulması olduğu değerlendirilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Enerji Nakil Hattı, Mülkiyet, Kadastro, Taşınmaz Değerleme

Teşekkür

TEDAŞ-ARAS Bölge Müdürlüğü’ne bilgi ve belge sağlayarak çalışmaya katkıları için teşekkür ederiz.

Kaynakça

• Alkan, U. (2019). Karayolları kamulaştırmasında karşılaşılan sorunlar ve çözüm önerileri. Yüksek Lisans Tezi. Karadeniz Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.
• Bakan, D. (2019). Karayolları kamulaştırmasında değerleme sürecinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Karadeniz Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.
• Başlak, A. (2013). Çok kriterli karar verme tekniği kullanarak enerji nakil hattı (ENH) güzergah seçimi. Yüksek Lisans Tezi. Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• Bayındır, B. (2018). Enerji Nakil Hattı Kamulaştırmalarında; Değer Tespiti ve Karşılaşılan Sorunlar, Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• Çağla H., İşcan, F. ve Hekim, B. (2016). Kamulaştırma kanunun 27.madde uygulaması (Acele Kamulaştırma). Selçuk Üniversitesi, Teknik Eğitim Fakültesi, Teknik-Online Dergi, 15 (1), 23.
• Çakır, Y. (2019). Kamulaştırmasız el atmanın mülkiyet hakkı bakımından anayasal incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Çelik, D. ve Baz, İ. (2019). Kurumların açtığı kamulaştırma bedel tespit dosyalarına ilişkin bir inceleme. İstanbul Ticaret Üniversitesi Teknoloji ve Uygulamalı Bilimler Dergisi, 1(2), 63-69.
• Döner, F. (2015). Evaluation of cadastre renovation studies in Turkey, Survey Review, 47(341) 141-152.
• Döner, F. ve Bıyık, C. (2013). Conformity of LADM for modeling 3D/4D cadastre situations in Turkey. In Proceedings of The 5th Land Administration Domain Model Workshop, 24-25 September 2013, Kuala Lumpur, Malaysia.
• Erdem, N. (2019). Türkiye taşınmaz değerleme sisteminin etkinliğinin araştırılması. Geomatik Dergisi, 4(1), 1-13.
• Eroğlu, H. (2014). Coğrafi bilgi sistemleri, kullanılarak gerçekleştirilecek olan bilgisayar destekli bir modelle elektrik enerji nakil hatlarının güzergâh optimizasyonu, Doktora Tezi. Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• Göztepe, Ö. (2017). Tarihsel kapitalizmin yapısal unsuru ilkel birikim ve bir araç olarak Türkiye'de acele kamulaştırma. Doktora Tezi. Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Antalya.
• İşcan, F. ve Vargeloğlu, F. (2019). Boru hattı kamulaştırma çalışmalarında karşılaşılan teknik, ekonomik, hukuki sorunlar ve çözüm önerileri. Geomatik Dergisi, 4(3), 239-253.
• Kalogiannia, E., Dimopoulou, E., Thompson, R. J., Lemmen, C., Ying, S. ve van Oosterom, P. (baskıda). Development of 3D spatial profiles to support the full lifecycle of 3D objects. Land Use Policy, https://doi.org/10.1016/j.landusepol.2019.104177.
• Kara, A., van Oosterom, P., Cağdaş, V., Işıkdağ, Ü. ve Lemmen, C. (baskıda). 3 Dimensional data research for property valuation in the context of the LADM Valuation Information Model. Land Use Policy, https://doi.org/10.1016/j.landusepol.2019.104179.
• Kuru, İ. (2019). Mülkiyet hakkı kapsamında kamulaştırma bedelinin tespiti ve tescil davaları. Yüksek Lisans Tezi. Çağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Mersin.
• Mamal, M. (2019). Kamulaştırmasız el atmada tazminat ve ecrimisil. Yüksek Lisans Tezi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Samsun.
• Marabaoğlu, S. N. ve Uzun, B. (2019). Yüksek voltajlı iletim hatları ve taşınmaz değeri. TMMOB Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası, 17. Türkiye Harita Bilimsel ve Teknik Kurultayı, 25-27 Nisan 2019, Ankara.
• RG (Resmi Gazete), 2019a. 30 Numaralı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi, (Erişim Tarihi: 03.05.2020) https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2019/02/20190205-7.pdf.
• RG (Resmi Gazete), 2019b. Coğrafi Bilgi Sistemleri Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi, (Erişim Tarihi: 03.05.2020), https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/19.5.49.pdf.
• Şenyıldız, Z. (2017). Türkiye için taşınmaz değerlemesine yönelik bütüncül bir yönetim modelinin tasarlanması. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Tanrıvermiş, H. ve Aliefendioğlu, Y. (2019). Türkiye’de gayrimenkul ve varlık değerleme çalışmalarının gelişimi ve kurumsallaşma eğilimlerinin değerlendirilmesi. Kent, İnşaat ve Ekonomi Kongresi, 2-3-4 Mayıs 2019, Gaziantep.
• TEDAŞ, (2018). TEDAŞ 2018 yılı faaliyet raporu: https://www.tedas.gov.tr/sx.web.docs/tedas/docs/faaliyetrapor//FAALIYET_RAPORU_2018_Tr.pdf.
• TEİAŞ, (2020a). Türkiye elektrik üretim istatistikleri: https://webapi.teias.gov.tr/file/428bcf3c-d041-4c7b-95b0-aac1ef80d2a8?download.
• TEİAŞ, (2020b). Türkiye iletim hat uzunluklarının yıllık gelişimi: https://webapi.teias.gov.tr/file/3cdbf092-28d1-4920-8a37-691607e4e01f?download.
• Ünel, F. ve Yalpır, Ş. (2019). Türkiye’de taşınmazların değerini etkileyen kriterlere yaklaşım. Geomatik Dergisi, 4(2), 112-133.
• Yildirim V., Yomralioğlu T., Nişanci R., Çolak H.E., Bediroğlu Ş. ve Memişoğlu T. (2016). An integrated spatial method for minimizing environmental damage of transmission pipelines. Polish Journal of Environmental Studies, 25, 2563-2653.