Etrafı faylarla çevrili arazilerde tektonik levha hareketleri

Yıl 2023, Cilt: 8 Sayı: 1, 72 - 78, 10.04.2023

Turgut Uzel

https://doi.org/10.29128/geomatik.1181893

Öz

Tektonik levha içindeki etrafı faylarla çevrili arazilerde, çevresinden farklı tektonik hareketler olma olasılığı düşünülerek araştırma yapılmıştır. Eğer böyle bölgelerde genel ortalamalar alınarak konumla ilgili işlemler yapılırsa zamanla büyüyen; başta taşınmaz mal sınır anlaşmazlıkları olmak üzere çok önemli hukuki ve teknik sorunlar ortaya çıkar. Onun için bu arazilerdeki referans noktalarında belirli zaman aralıklarında gerçekleştirilen ölçümlere dayalı olarak koordinat dönüşüm hesapları yapılması gerekir. Türkiye fay hatları haritası incelendiğinde Anadolu plakasının, güneydoğuda güneyden kuzeye doğru hareket ederken, ortasında batıya, batısında da güneye doğru devindiği görülür. Bu değer, Batı Anadolu için güney-batı yönünde 4 cm/yıl kadardır. Fakat bu harita yakından incelendiğinde Küçükmenderes havzasının, etrafı faylarla çevrili, çok tipik bir grabenin daha sonra alüvyonlarla dolması sonucu oluşmuş önemli bir çöküntü ovası olduğu görülür. Bu nedenle örnek olarak Küçükmenderes ovası seçilmiştir. Araştırma için kamu kuruluşlarınca tesis edilen yedi nirengi noktasında 40-45 sene ara ile ölçülen koordinat değerleri veri olarak alınmıştır. Hesaplarda bu referans noktalarının CORS TR Projesi kapsamında hesaplanan International Terrain Reference Frame (ITRF) kullanılmıştır. Sonuçta bu bölgedeki tektonik plaka hareketlerinin, çevresinden tamamen farklı olarak kuzey-batı yönlü olduğu bulunmuştur. 

Anahtar Kelimeler

Geomatik, Geofizik, Deprem

Destekleyen Kurum

Yok

Proje Numarası

Yok

Teşekkür

Yok

Kaynakça

• Atabey, E. (2000). Deprem. Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü.
• Eren, K., & Uzel, T. (2008). Ulusal CORS sisteminin kurulması ve datum dönüşümü projesi. İstanbul Kültür Üniversitesi.
• Kaynak, U., (2009). Anadolu Viskoelastik Kabuğunun Morfolojik, Hidrolojik, Volkanolojik, Sismolojik ve Tektonik Kanıtlarla Desteklenmiş Kinematik Modeli, International Earthquake Symposium. Kocaeli-Türkiye.
• Kaynak, U., (2017). Ege Bölgesinin Depremselliği, Onuncu Yıl Sempozyumu, Kocaeli.
• Mcclusky, S., Balassanian, S., Barka, A., Demir, C., Ergintav, S., Georgiev, I., ... & Veis, G. (2000). Global Positioning System constraints on plate kinematics and dynamics in the eastern Mediterranean and Caucasus. Journal of Geophysical Research: Solid Earth, 105(B3), 5695-5719.
• Pangea, (2022). https://www.britannica.com/place /Pangea/media/441211/172046
• Şahin, C. (2005). Türkiye Fiziki Coğrafyası, Gündüz Eğitim ve Yayıncılık, Genişletilmiş 4. Baskı, Ankara.
• Şengör, A. M. C. (1980). Türkiye’nin neotektoniğinin esasları: Türkiye Jeoloji Kurultay Yayınları, Ankara.
• Uzel T., Eren K., & Dindar A. (2010). Monitoring Plate Tectonics and Subsidence in Turkey by CORS-TR and InSAR, FIG Congress 2010, Facing the Challenges – Building the Capacity, Sydney, Australia, 11-16 April 2010.
• Uzel, T., Eren, K., Gulal, E., Tiryakioglu, I., Dindar, A. A., & Yilmaz, H. (2013). Monitoring the tectonic plate movements in Turkey based on the national continuous GNSS network. Arabian Journal of Geosciences, 6(9), 3573-3580.