Kozan, Dikilitaş ve Alapınar (Adana) Arasında Bulunan Topraklardaki Ağır Metal İçeriklerinin Jeobirikim İndeksine göre İncelenmesi

Yıl 2023, Cilt: 58 Sayı: 1, 1 - 19, 31.12.2023

Mustafa Akyıldız Muhsin Savaş Burcu Karataş

Öz

Adana iline bağlı Kozan ilçesinde Dikilitaş ve Alapınar Mahalleleri arasında yer alan bölgedeki topraklarda bulunan ağır metal içeriklerinin tespit edilmesi amaçlanmıştır. Çalışma alanını temsil edecek noktalardan yüzeyin 5-10 cm altından 23 adet toprak numunesi alınmıştır. Örneklerin ağır metal içerikleri Atomik Absorbsiyon Spektrofotometre (A.A.S) cihazı ile ölçülmüştür. Elde edilen veriler CBS veritabanına aktarılarak semboloji ve dağılım haritaları oluşturulmuştur.
Hg, Pb, Cd, Cr, Zn, Cu, Ni, Fe, Mn, Co, Al, As, elementlerinden Ni ve Cd elementi Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığının (Toprak Kirliliği Kontrolü Yönetmeliğinde) belirtilen değerlerinden yüksek çıkmaktadır.
Jeo-birikim indeks verilerine göre Dikilitaş-Alapınar arasında kalan bölgeden alınan toprak numunelerinde Cd elementi için orta derecede kirlenmiş; Hg elementi çok kirlenmiş; Zn, Mn, Cu, Ni, Co, Cr, Pb, Al ve As elementleri aşırı kirlenmiş olarak bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler

Element, Toprak, ASS, CBS, Ağır Metal Kirliliği.

Destekleyen Kurum

Bu araştırma, Çukurova Üniversitesi Bilimsel Araştırma Proje Birimi FYL-2021-14253 nolu proje kapsamında desteklenmiştir.

Teşekkür

Yazarlar CBS haritalarının hazırlanmasında Jeoloji Yüksek Mühendisi Can Ekin YILDIZ'a teşekkür ederler

Investigation of Heavy Metal Contents in Soils Between Kozan, Dikilitaş and Alapınar (Adana) According to Geoaccumulation Index

Öz

it has been aimed to determine the amount of heavy metal included in the soils of the region located between Dikiltaş and Alapınar neighbourhoods of Kozan district affiliated to Adana province. 23 samples of soil have been taken from 5-10 cm under the surface at the points representing the field of study. Heavy metal contents of the samples have been measured by Atomic Absorption Spectrophotometry (AAS) device. The data obtained in this manner have been transferred to CBS database, and symbology and distribution maps have been formed.
Among Hg, Pb, Cd, Cr, Zn, Cu, Ni, Fe, Mn, Co, Al, As elements; Ni and Co elements have been found higher than the figures determined by Ministry of Environment, Urbanization and Climate Change.
When geo-accumulation index data are considered with relation to the soil samples taken from the region located between Dikilitaş and Alapınar; moderate degree of contamination has been detected for Cd element, considerable degree of contamination has been detected for Hg element, and high degree of contamination has been detected for Zn, Mn, Cu, Ni, Co, Cr, Pb, Al and As elements.

Anahtar Kelimeler

Element, Soil, ASS, CBS, Heavy Metal Contamination

Kaynakça

• Akyıldız, M., ve Karataş, B., 2018. Adana Şehir Merkezindeki Topraklarda Ağır Metal Kirliliğinin Araştırılması. Çukurova Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi, 33(2), ss. 199-214.
• Ayhan, A., 1987 Kozan- Elmadağ (Adana) arasının jeolojisi. İstanbul Üniversitesi Jeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı, Doktora Tezi.
• Barbieri, M. (2016). The importance of enrichment factor (EF) and geoaccumulation index (Igeo) to evaluate the soil contamination. J Geol Geophys, 5(237), 2.
• Çetin C. G., Akyıldız M 2020.. Horzum (Feke/Adana) Çinko-Kurşun Cevherleşmesinin 3 Boyutlu Modellemesi Gökçen, S.L., Kelling, G., Gökçen, N., Floyd, P.A., 1988. Sedimentology of a Late Cenozoic Collisional Sequence: the Misis Complex, Adana, Southern Turkey. Sedimentary Geology 59, 205–235.
• Karbassi, A.R., Monavari, S.M., Bidhendi Gh. R., Nouri, J., Nematpour, K., 2008. Metal pollution assessment of sediment and water in the Shur River. Environmental Monitoring and Assessment, 147, 107-116.
• Kop, A., 2003, “Gökçeköy – Kışlak – Menkez - Akdam (D-KD Aladağ, ADANA) Dolayının Tektono-Stratigrafisi ve Yapısal Evrimi”, Çukurova Üni. Fen Bilimleri Enst. Jeoloji Müh. Anabilim Dalı, Doktora Tezi., 311 sayfa. ADANA.
• Kozlu, H., 1987. Misis–Andırın Dolaylarının Stratigrafisi ve Yapısal Evrimi, Türkiye Petrol Kongresi Dergisi 7:104-116. Müller, G., 1969. Index of Geoaccumulation in Sediments of the Rhine River,Geojournal, 2, 108-118.
• Müller, G., 1981. Die Schwermetallbelastung der Sedimenten des Neckars und Seiner Nebenflüsse, Chemiker-Zeitung, 6, 157.
• Özgül, N., 1976, “Toroslar'ın Bazı Temel Jeoloji Özellikleri”, TJK Bülteni, 16, s. 39-52. Perinçek, D. ve Kozlu, H., 1984. Stratigraphy and Structural Relations of the Units in the Afşin- Elbistan-Doğanşehir Region (Eastern Taurus), Proceedings of International Symposium, Geology of Taurus Belt, MTA, Ankara-Turkey, 181-198. Robertson, A.H.F., 1998. Mesozoic-Tertiary tectonic evolution of the easternmost Mediterranean area: integration of marine and land evidence. In: Robertson, A.H.F., Emeis, K.C., Richter, C., Camerlenghi, A. (Eds.) Proceeding of the Ocean Drilling Program, Scientific Resuts 160, pp. 723-782.
• Robertson, A.H.F., and Dixon, J.E., 1984. Introduction: aspects of the geological evolution of the Eastern Mediterranean. In: J.E. Dixon and A.H.F. Robertson (Eds.), The Geological Evolution of the Eastern Mediterranean. Geol. Soc. London, Spec. Publ., 17, 1-74.
• Robertson, A.H.F., Clift, P.D., Degnan, P., Jones, G., 1991. Paleogeographic and Paleotectonic Evolution of the Eastern Mediterranean Neotethys. Palaeogeography, Palaeoclimatology, Palaeoecology, 87, 289– 34
• Robertson, A.H.F., Ünlügenç, Ü.C., İnan, N., Taslı, K., 2004. The Misis–Andirin complex: a Mid-Tertiary melange related to late-stage subduction of the Southern Neotethys in S Turkey. J. Asian Earth Sci. 22, 413–453.
• Taş, A., 2007. Doğu Toroslar (Adana – Feke) Yöresi Barit Yataklarının Kökensel İncelemesi. Çukurova Üniversitesi, Fen Bilimleri Enst., Doktora tezi.
• Uras, Y., Yaman, S., Öner, F., 2004. İsahocalı (Kırşehir) ve Feke (Adana) fluoritlerinde nadir toprak elementi (NTE) jeokimyası. Yerbilimleri/ Geosound 2004:125-136 Ref: 22.
• Usta, D., Şenel, M., Metin, Y., Bedi, Y., Vergili, Ö., Usta, M., Balcı, V., Kuru, K., Tok, T., Özkan, M.K. ve Kop, A., 2004, “Kozan -Tufanbeyli (Adana) arasındaki Yapısal birimlerin Jeolojik Özellikleri”, 57. TJK Bildiri Özetleri, Sayfa, 275 - 276.
• Ünlügenç, U. C., 1986. Kızıldağ yayla (Adana) dolayının jeolojik incelemesi. Ç. Ü Fen Bilimleri Enst. https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2010/06/20100608-3.htm