Aydın İli Batısındaki Bazı Jeotermal Alanların Hidrojeokimyasal Özellikleri

Yıl 2023, Cilt: 58 Sayı: 1, 122 - 134, 31.12.2023

Özkan Ateş Suha Ozden

Öz

Çalışma alanı Batı Anadolu'da, Aydın iline ait Söke, Germencik ve Kuşadası ilçeleri ile yakın çevresinde bulunan jeotermal alanları kapsamaktadır. Çalışma alanı ve yakın civarı aletsel dönemdeki depremler açısından oldukça aktif bir bölge olduğu gibi jeotermal sistemler açısından da oldukça zengin bir bölgedir. Bu alanlar doğudan batıya doğru, Ömerbeyli, Bozköy, Çamur ve Gümüş (Germencik) Jeotermal Alanları, Sazlıköy (Söke) Jeotermal Alanı ve Ilıca, Davutlar, Bataklık Pınarı (Kuşadası) Jeotermal Alanlarıdır. Çalışma alanında, kuzeyden güneye doğru Türkiye Diri Fay Haritası’nda da aktif olarak belirtilen Efes Fayı, Kuşadası Fay Zonu, Davutlar Fayı ve güneyde Büyük Menderes Grabeni’nin kuzey sınırında yer alan Söke Fayı bulunmaktadır. Bu bölgenin büyük bölümü, geçmişte olduğu gibi günümüzde de deprem riski altında bulunmaktadır. Aletsel dönemde, 1900 yılından günümüze kadar bu bölgede M=4.0 ten büyük yaklaşık 80 adet deprem olmuştur. Ayrıca bölgede 1955 yılında 1 adet M=6.8 ve 2020 yılında 1 adet Mw=6.9 büyüklüğünde depremler meydana gelmiştir. Bu çalışma kapsamında Aydın ilinde Gümüşköy (Germencik), Sazlıköy (Söke) ve Davutlar (Kuşadası) jeotermal alanlarında belirlenen sıcak su kaynaklarından yaklaşık altı ay süren bir izleme çalışması yapılarak çalışma alanındaki jeotermal kaynaklar ile aktif fayların ilişkisi ortaya çıkarılarak bu yüksek deprem aktivitesi ile ilişkilendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Aydın, Davutlar Fayı, Söke Fayı, Jeotermal Enerji, Aktif Tektonik

Destekleyen Kurum

ÇOMÜ-BAP-FHD-2020-3220

Proje Numarası

ÇOMÜ-BAP-FHD-2020-3220

Teşekkür

Bu çalışma Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinasyon Birimi ÇOMÜ-BAP-FHD-2020-3220 nolu proje kapsamında gerçekleştirilmiştir. Sağlamış olduğu maddi destek için ÇOMÜ-BAP Koordinasyon Birimi’ne teşekkür ederiz.

Hydrogeochemical Characteristics of Some Geothermal Areas in the West of Aydın Province

Öz

The study area covers the geothermal areas in Western Anatolia, Söke, Germencik and Kuşadası districts of Aydın province and their immediate surroundings. The study area and its immediate surroundings are not only a very active region in terms of earthquakes in the instrumental period, but also a very rich region in terms of geothermal systems. These areas, from east to west, are Ömerbeyli, Bozköy, Çamur and Gümüş (Germencik) Geothermal Areas, Sazlıköy (Söke) Geothermal Area and Ilıca, Davutlar, Bataklık Pınarı (Kuşadası) Geothermal Areas. In the study area, from north to south, there are the Efes Fault, Kuşadası Fault Zone, Davutlar Fault, which is also indicated as active on the Active Fault Map of Turkey, and the Söke Fault, located on the northern border of the Büyük Menderes Graben, in the south. A large part of this region is at risk of earthquake today, as it was in the past. In the instrumental period, from 1900 to the present day, there have been approximately 80 earthquakes greater than M = 4.0 in this region. In addition, a M=6.8 earthquake occurred in the region in 1955 and a Mw=6.9 earthquake occurred in 2020. Within the scope of this study, a monitoring study lasting approximately six months was carried out on the hot water resources determined in the geothermal areas of Gümüşköy (Germencik), Sazlıköy (Söke) and Davutlar (Kuşadası) in Aydın province, and the relationship between the geothermal resources and active faults in the study area was revealed and this was associated with high earthquake activity.

Anahtar Kelimeler

Aydın, Davutlar Fault, Söke Fault, Geothermal Energy, Active Tectonic

Proje Numarası

ÇOMÜ-BAP-FHD-2020-3220

Kaynakça

• Ambraseys, N. ve Tchalenko, J.S., 1972 Seismotectonic aspects of the Gediz, Turkey, earthquake of March 1970, Geophys. J. R. Astr. Soc. 30/3: 229-252.
• Ateş, Ö. ve Tutkun, S.Z., 2014. Simav (Kütahya) Depremlerinin Jeotermal Sistemlerdeki Hidrojeokimyasal Değişimleri, Türkiye Jeoloji Bülteni, Cilt: 57, Sayı 3, sf. 25-40.
• Ateş, Ö., Özden, S., Özden, S., 2023. İzmir Civarındaki Bazı Jeotermal Alanların Hidrojeokimyasal Özellikleri ve Depremsellik ile İlişkisi, Geosound, 57 (1), 92-114.
• Eyidogan, H., Jackson, J., 1985. A seismological study of normal faulting in the Demirci, Alasehir and Gediz earthquakes of 1969-70 in western Turkey: implication for the nature and geometry of deformation in the continental crust. Geophysical Journal of the Royal Astronomical Society 81, 569-607.
• Kaçar, B., Özden, S., Ateş, Ö., 2017. Güre (Balıkesir) Jeotermal Alanının Jeolojisi, Hidrojeokimyası ve Aktif Tektonikle İlişkisi, Türkiye Jeoloji Bülteni, Cilt 60, Sayı 2, 243-258.
• McKenzie, D.P., 1972. Active tectonics of the Mediterranean region. Geophysical Journal of the Royal Astronomical Society, 30, 109-185.
• McKenzie D.P., 1978. Active tectonics of the Alpine-Himalayan belt: the Aegean Sea and surrounding regions. Geophys. J. Royal Astron. Soc., 55, 217-254.
• MTA, 2005. Türkiye Jeotermal Kaynakları Envanteri, Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü, Envanter Serisi-201.
• Piper, A.M., 1944. A Graphic Procedure in the Geochemical Interpretation of Water-Analyses. Eos, Transactions American Geophysical Union, 25, 914-928
• Schoeller, H., 1955. Geochemie Des Eaux Souterraines, Revue De L’institute Francois Du Petrole, 10, 230-44.
• Şanlıyüksel Yücel, D., Özden, S., Marmara H. 2021. Hydrochemical and isotopic monitoring of the Kestanbol geothermal field, Turkey and its relationship with seismic activity. Turkish Journal of Earth Sciences, 30: 1112-1133.
• Şimşek, Ş. ve Yıldırım, N., 2000. Termal Kaynaklar: Depremin Habercisi, 17 Ağustos ve 12 Kasım 1999 Deprem Bölgelerindeki Termal Kaynaklarda Gözlenen Değişimler ve Önemi, Cumhuriyet, Bilim Teknik, 01 Temmuz 2000.
• Woith, H., Wang, R., Maiwald, U., Pekdeğer, A., Zschau, J., 2013. On The Origin Of Geochemical Anomalies in Groundwaters Induced by the Adana 1998 Earthquake, Chemical Geology, 339, 177-186.
• www.koeri.boun.edu.tr