İ.Ö. 108-78 arasında Kilikya'nın İdari Durumu

Yıl 2007, Cilt: 4, 117 - 126, 15.05.2007

Bernd Kreiler

Öz

İ.Ö. 108-78 arasında Kilikya'nın İdari Durumu

Son zamanlarda sıkça dile getirilen bir görüşe göre Kilikya İ.Ö. 102 yılında eyalet olmuş ve prae­tor (στÏατηγός) konumunda bir vali tarafından yönetilmiştir. Bu duruma kanıt olarak gös­­terilen á¼Ï€Î±Ïχεία στÏατηγική sözcüğünden yola çıkan Kreiler; Augustus'un İ.Ö. 27 yılın­daki eyalet uygulamalarına kadar proconsul tarafından yönetilen eyaletlerle (provincia prae­toria/ á¼Ï€Î±Ïχεία ὑπατική) propraetor tarafından yönetilen eyaletler (provincia praetoria/ á¼Ï€Î±Ïχεία στÏα­­Ï„ηγική) arasında terminolojik ayrım yapılmadığını dikkate çekmekte ve Kilikya valisi ola­­rak gösterilen şahısları mercek altına almaktadır.

İlk Kilikya valisi olarak gösterilen M. Antonius'un Rhodos'ta ele geçen bir yazıtta στÏα­Ï„ηγὸς ἀνθÏπατος olarak anılması; kendisinin Asia eyaletinin valisi olarak Kilikya kor­san­larına karşı harekete geçtiğine işaret etmektedir. Antonius bu çift ünvanla lex de piratis'te de anıl­maktadır. Bu durum ancak Antonius'un Asia proconsulu iken özel bir görevle Kilikyalı kor­­sanlara karşı gönderilmiş olmasıyla açıklanabilir. Aynı durum Antonius'tan sonra Kilik­ya valisi olduğu sanılan L. Cornelius Sulla için de geçerlidir. Yine Rhodos'ta bulunan başka bir yazıt; Sulla'nın στÏατηγὸς ἀνθÏπατος Ῥωμαίων sıfatıyla 96/95 yılında Asia'ya proconsul ola­­rak atandığını ve bu konumda Kilikya'ya da askeri sefer düzenlediğini belgelemektedir. Prae­­tor anlamına da gelen στÏατηγός sözcüğünden yola çıkarak Sulla'yı bağımsız Kilikya va­li­si olarak görmek doğru değildir.

Deniz yolunu kontrol altına almak amacıyla Kilikya korsanlarına karşı sefere çıkmayan Asia proconsulleri bu görev için kendi komutasında bulunan bir praetoru atamışlardır. Bu De­los'ta στÏατηγὸς Ῥωμαίων sıfatıyla onurlandırılan Cn. Octavius için geçerli olmalıdır. Ken­disi 87 yılında consul olmadan önce olasılıkla 90 yılında Anadolu'da Asia valisinin emri al­tında praetor/στÏατηγός olarak görev yapmıştır.

Mithradates tarafından 88 yılında esir alınan Prokonsul Q. Oppius da, Poseidonius tara­fından στÏατηγὸς Παμφυλίας olarak tanımlanmasından dolayı yanlışlıkla Kilikya valileri ara­sın­da gösterilmektedir. Aphrodisias'ta ele geçen iki yazıtta kullanılan στÏατηγὸς ἀνθÏπατος Ῥωμαίων ve καὶ á¼Î¬Î½ τι ὠστÏατηγὸς á¼Ï€Î¹Ï„άσσῃ καὶ ἕτεÏον τῇ πόλει gibi ifadeler, Oppius'un Asia va­­lisi olarak görev yaptığını kuşku bırakmayacak bir şekilde kanıtlamaktadır. Oppius büyük ola­sılıkla 89/88 yılında C. Cassius Asia valisi iken onun emri altında prae­tor/στÏα­Ï„η­Î³á½¸Ï‚ Παμ­Ï†Ï…­Î»Î¯Î±Ï‚ konumunda Mithradates'e karşı savaşmış ve 88 yılının ilkbaharında Cas­sius'un süresi bitince Asia proconsul'u olarak atanmıştır.

Mopsuhestia'da bulunan ve 1994 yılında yayımlanan bir yazıt ta Kilikya'nın 80li yılların ikinci yarısında hala Asia valileri tarafından yönetildiğini belgelemektedir. L. Licinius Lu­cul­lus bu yazıtta ταμίας καὶ ἀντιστÏατηγός sıfatıyla Mopsuhestia kentindeki Isis ve Serapis tapı­nağına asylia hakkını vermektedir. 86 ile 81 yılları arasında proquaestor pro praetore olarak atanan Lucullus; o yıllarda Sulla'nın vekili olarak Asia eyaletini yönetmiştir. Bu sıfatla doğu Kiliky­a'da konumlanan Mopsuhestia kentine bir hak tanıması, Kilikia'nın hala Asia pro­con­sulleri tarafından yönetildiğini ispatlamaktadır.

Kilikia'nın bağımsız bir eyalet olarak kurulması Sulla'nın diktatör olduğu İ.Ö. 80li yılların sonunda gerçekleşmiştir. Bilinen ilk Kilikya valisi (pr. pro cos.) 80/79 yılında Cn. Cor­nelius Dolabella olmuştur. Aynı yılda Asia eyaletinin proconsul'u olarak C. Claudius Nero görev yapmıştır. 78 yılında Kilikya proconsul'u olarak atanan P. Servilius Vatia, 74 yılına kadar bölgede kalmış ve Isaurialılar üzerine kazandığı zaferden sonra bölgede ilk idari dü­zen­lemeleri gerçekleştirmiştir.

Anahtar Kelimeler

-

Zur Verwaltung Kilikiens von 102 bis 78 v. Chr.

Öz

On the Administration of Cilicia from 102 to 78 B.C.

Öz

On the Administration of Cilicia from 102 to 78 B.C.

The author opposes the view which has recently been proffered quite frequently that Cilicia had been set up as a province in its own right as early as in 102 BC with a praetor as governor. However, an evaluation of all the available evidence concerning the supposed Cilician governors makes it quite clear that these were proconsuls of the province of Asia. This is true for M. Antonius as well as for Q. Oppius and for L. Cornelius Sulla. The terms á¼Ï€Î±Ï­Ï‡Î¯Î± στÏατη­Î³Î¹ÎºÎ® and στÏατηγὸς ἀνθÏπατος are to be understood as meaning that the governors of the province of Asia also held a fixed-term command position in Cilicia. Occasionally, they entrusted this command to a praetor subordinate to them. This is attested for Cn. Octavius and for L. Licinius Lucullus. Between 86 and 81 the latter, in his capacity as Sulla's proquaestor pro praetore, conferred the privilege of asylia upon the temple of Isis and Serapis in Mopsuhestia. Cilicia appears to have been established as a province in its own right by Sulla only at the end of the eighties BC. Cn. Cornelius Dolabella administered Cilicia as an independent governor (pr. pro cos.) in 80/79 BC, while C. Claudius Nero was procon­sul of Asia in the same year. He was succeeded in office in 78–74 BC by P. Servilius Vatia, who subdued the Isaurians and gave the province a clearly defined structure.

Anahtar Kelimeler

-