Öz
Tios Teritoryumu'ndan (Doğu Bithynia) Yeni Bir Kurşun Ağırlık
Bu makalede, 2009 yılında Zonguldak İli Gökçebey/Tefen ilçesi yakınlarında, Kayıkbaşı (Üçburgu) Mevkii'nde, Filyos (Billaios) ve Devrek (Ladon) çaylarının birleştiği yerde (bkz. haritalar), tesadüfen bulunan her iki yüzü de yazıtlı bir kurşun ağırlık tanıtılmaktadır. Aynı sene sel sonucu nehirdeki sular geri çekilince, nehir kenarında Roma Dönemi'ne ait yapı te-melleri ortaya çıkmıştır. Ağırlık bu temellerde çamurun içinde bulunmuş olup bugün Gök-çebey'deki özel Çanakçılar Müzesi'ndedir (bkz. yuk. foto). Bu bölge, Antik Dönem'de Doğu Bithynia/Batı Paphlagonia kentlerinden olan Tios Kenti'nin teritoryumuna girmektedir. Tios Kenti'ne özgü olduğu anlaşılan kurşun ağırlığın bir yüzünde Dionysos büstü betimi, diğer yüzde ise Zeus büstü betimi vardır. Yazıtlar bu betimlerin çevresindeki bombeli kısma yazılmıştır. Ön yüzdeki yazıt okunmakta, arka yüzdeki yazıt ise çok aşındığı için tam oku-namamaktadır. Ancak, burada ağırlığın kullanıldığı dönemdeki yetkili devlet memurunun adının yazılı olduğu, güçlükle okunabilen 'epistates = yönetici' sözcüğünden anlaşılmaktadır. Ağırlığın tutamak kısmında büyük harflerle bir My üzerinde bir Ny kısaltması görül-mektedir ve harfler birlikte bir A harfi oluşturmaktadır. Bu kısaltma olasılıkla MNA = mna ölçüsüne işaret etmektedir. Ağırlık yak. 4900 gr. gelmektedir ve mna ölçüsüne göre olduğu anlaşılmaktadır.
Antik Dönem Anadolu kurşun ağırlıkları hakkında son dönemde literatürde birçok çalışma göze çarpmaktadır (bkz. dp. 10). Bu çalışmalardan, Tios'a ait burada tanıtılana benzer başka ağırlıkların da ele geçtiği öğrenilmektedir. Hepsi de aynı tarzda, yuvarlak ve tutamaklıdır. Üzerlerinde figürler ve yazıtlar olup sadece ağırlık ve boyutları farklıdır. Olasılıkla ağırlık-ların hepsi buradakiyle aynı buluntu yerinden geliyor olmalıdır. Bu ikonografideki kurşun ağırlıkların Tios kaynaklı olduğunun belirlenmesi önemlidir. Çünkü, bundan sonra ele ge-çen ve buluntu yeri bilinmeyen benzer ağırlıklar kolaylıkla lokalize edilebilir. Ağırlıklar tahıl ya da benzer ürünleri tartmakta kullanılmış olmalıdır.
Filyos ve Devrek çaylarının taşımacılıkta kullanıldığı antik kaynaklardan bilinmektedir. Ne-hirlerin birleşme noktası ise önemli bir kavşak olmalıdır. Dolayısıyla buluntu yerinin, bu ne-hirlerde ticari malları taşıyan kayıkların mallarını boşalttığı, ticaretle ilişkili depo yapılarının temelleri olduğunu düşünmek mantıklıdır. Tios kenti ile buluntu yeri olan iki nehrin birleş-tiği kavşak noktası arasında büyük bir antik yol bulunmaktadır. Bu yol Tios ile Klaudiupolis kentlerini birbirine bağlamaktadır. Buluntu yerindeki olası depo yapılarının, belki de çok yakında yer alan ama Tios Kenti'nin denetimine bağlı olarak işlev gösteren bir emporion'a (bağımsız pazar yerleşmesi) ait olduğu düşünülebilir. Emporion'lar ticaret gereği genelde yol kenarlarında ya da kavşak yakınlarında kurulmuşlardır. Anadolu'da birçok emporia olduğu bilinmektedir. Kurşun ağırlık Roma İmparatorluk Dönemi'ne ait olmalıdır. Yazıtların Türkçe çevirileri aşağıdaki gibidir:
Ön yüz:
'Hayırlı uğurlu olsun! Tioslular'ın Kent ve Halk meclislerinin (kurşun ağırlığı).'
Arka yüz:
'Yönetici Areianos? - - - -.'Anahtar Kelimeler
Öz
Öz
A New Leadweight from the Territory of Tios in Eastern Bithynia
In this article, a lead weight, of which both faces are inscribed, is introduced. This weight was found by coincidence in Kayıkbaşı where the rivers of Billaios and Ladon join, near Gökçebey/Tefen of Zonguldak in 2009. In finding area emerged groundwork of a Roman building, after waters ebbed following a flood. The weight was found in the mud inside the building and is preserved in “Özel Çanakçılar Müzesi (The Private Museum of Potters)” in Gökçebey. This region is in the territory of ancient town of Tios. The weight is peculiar to Tios and on its front side is a bust of Dionysos, on the reverse side is a bust of Zeus. The inscriptions were placed around the busts. The front side reads: “Good fortune! (weight of) the boule and demos of the people of Tios”. The reverse side probably reads a name, probably belonging to an official (á½ á¼Ï€Î¹ÏƒÏ„άτης). The weight of the weight is ca. 4900 gr and of mna. The finding place is probably the ruins of commercial storehouses, where the ships put in for the trade between Tios and its surroundings. It is possible that a small settlement might have been founded near the ruins, perhaps an emporion connected to the town of Tios.
Anahtar Kelimeler
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Almanca |
|---|---|
| Bölüm | Araştırma Makaleleri |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 15 Ocak 2009 |
| Gönderilme Tarihi | 12 Kasım 2008 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2009 Cilt: 6 |