Karaman Müzesi'nden birkaç Isauria ve Lykaonia yazıtı

Yıl 2014, Cilt: 11, 51 - 63, 15.05.2014

Mehmet Alkan

https://doi.org/10.37095/gephyra.194069

Cited By: 1

Öz

Bu makalede Karaman Müzesi'ne civar köylerden getirilmiş, altı mezar
yazıtı ve bir sınır yazıtı tanıtılmaktadır. Yazıtlarda yeni yerel şahıs
isimleri belgelenmektedir; bunlar: Sis (nr. 1), Mamoas, Kibadas veya Kibas (nr.
2); Inne (nr. 3), Vitres ve Kilamosis (nr. 5). Bir numaralı yazıtta geçen
Pigramos ismi şimdiye kadar Lykia bölgesi yazıtlarından bilinmekteydi ve bu
yazıtla birlikte ilk kez Lykia dışında belgelenmektedir. Üçüncü yazıtın ait
olduğu stel üzerindeki atlı figürü ve onun altında yazılı olan Cassius şahıs
adı dikkat çekici olup, Konya Müzesi'nde korunan oldukça benzer bir stel ile
karşılaştırılmakta ve bu iki stelin aynı usta tarafından yapılmış olabileceği
önerilmektedir. Dört numaralı yazıtta Paulos adında bir imparatorluk muhafızı
(skholarios) belgelenmektedir. Altı numarada yer alan sınır yazıtı ise
tetrarkhi döneminden olup, bu yazıtta geçen Takseasou, büyük olasılıkla yeni
bir yer adının genetivus formudur. Bu yeni yazıtlara ilaveten makalede
corrigenda et addenda alt başlığı altında Karaman Müzesi'nden yayınlanmış iki
yazıt yeni okumalarlarla birlikte değerlendirilmektedir. Yedi numarada yer alan
diğer yazıtta ise, ilk edisyonunda Ilathyia diye hatalı okunmuş olan şahıs ismi
Flavia olarak düzeltilmektedir. Sekiz numara ile verilen son yazıttan
tabularius olduğu anlaşılan M. Ulpius adlı şahsın aynı zamanda bir imparator
azatlısı olması gerektiği ortaya konulmakta ve yazıtın buluntu yeri olan
Sudurağı köyünde bir imparatorluk malikanesinin olabileceği önerilmektedir.
Yazıtları çevirisi:

1. Pigramos oğlu Sis oğlu Pigramos oğlu Nestor, (bu steli)
hatıralarından dolayı kendi oğlu Sis ve kızı Kamata için dikti.

2. Mamoas kızı [.]as,  (bu steli) kendisi ve annesi ve
Kibadas ve Inna ve (kendi) kızları ve Serapion ve Serapion için onurları güzel
hatıraları vesilesiyle dikti. (Steli) […]meites yaptı.

3.  Ön yüzde: Cassius, […]kaios, Nenis kısı Tatas,
Capiton. Yan yüzde: Inne, Appas.

4. En bahtsız muhafız (scholarius), hizmetkar Paulos burada
yatıyor.

5. Kendilerinin olan bu heroon'u, Smerdis oğlu Vitres ve
Kilamosis kızı Nannis [ve] Ne[. . . .] yaptırdı.

6: Sebastus'lar Diocletianus and Maximianus ve Caesar'lar
Constantius and Maximianus'un (ortak imparatorluğu) zamanında; Aur(elia)
Theophila'nın arazi sınırları Takseasos/n'dan buraya kadardır.

7. Atheni-? oğlu [Aur](elius) Nestorianos, (bu
steli) kendi karısı
Theophilos kızı, Î‘ιμθε[.]ος? diye de
bilinen Aur(relia) Tattis, eşine sadık Flavia ve onun kocası için
hatıralarından dolayı (dikti).

8. İmparator azatlısı, tabularius (muhasebeci) M.
Ulpius ÎšÎŸÎ¥-, (bu steli) hatırası vesilesiyle karısı Nikaretos kızı
[...]atis?, için (dikti).

Anahtar Kelimeler

Yerel Anadolu şahıs adları, scholarius, diakonos, tabularius, imparator azatlısı, imparatorluk malikânesi, Isauria, Lykaonia, Karaman

Some Isaurian and Lycaonian inscriptions in the museum of Karaman

Öz

Five funerary inscriptions and an inscribed boundary stone, which were
brought from surrounding villages to the Karaman Museum, are introduced. In
these inscriptions some new indigenous personal names are documented: Sis (No.
1), Mamoas and Kibadas or Kibas (No. 2), Inne (No. 3), Vitres and Kilamosis
(No. 5). In the first inscription Pigramos, which was only known from the
Lycian inscriptions, is attested for the first time outside Lycia. A figure of
a horseman on the altar (No. 3), represented by the name Cassius, also appears
on a very similar tomb stone preserved in the Konya Museum. It is possible that
both of these stones were been produced by the same stone-cutter, with the name
Cassius on both stones representing the same person, probably a nobleman or a
stone-cutter. The fourth inscription documents a scholarios (imperial
guard) named Paulos. In the boundary inscription (No. 6) a new place name is
recorded as Takseasou in the genitive case. In addition to these, two published
inscriptions from the museum are republished with new readings under the
heading corrigenda et addenda. In the first (No. 7), a personal
name misread as Ilathyia is corrected to Flavia. In the second (No. 8), a
certain freedman of the Emperor by the name of M. Ulpius is recorded as tabularius.
He was probably an accountant on an imperial estate given the provenance of the
inscription (Sudurağı).

Anahtar Kelimeler

Anatolian personal names, scholarius, diaconos, tabularius, libertus Augusti, imperial estate, Isauria, Lycaonia, Karaman

Kaynakça

• M. H. Ballance, The Site of Derbe: A New Inscription, AS 7, 1957, 147-151.
• M. H. Ballance, Derbe and Faustinopolis, AnatStud. 14, 1964, 139-145.
• K. Belke – M. Restle, Tabula Imperii Byzantini 4: Galatien und Lykaonien, Vienna1984 (Denkschriften ÖAW, phil.-hist. Kl. 172).
• W. H. Buckler – D. M. Robinson, Sardis, vol. VII, Greek and Latin Inscriptions, part I, Leyden 1932 (Publication of the American Society for the Excavation of Sardis).
• H. S. Cronin, First Report of a Journey in Pisidia, Lycaonia, and Pamphylia, JHS 22, 1902, 94-125.
• T. Drew-Bear, Nouvelles inscriptions de Phrygie, Zutphen 1978.
• H. Engelmann – A. B. Üner, Inschriften aus dem Museum von Karaman (Lycaonia), in: Anzeiger der phil.-hist. Kl. 129, 1992, 1–24.
• C. Fellows, An Account of Discoveries in Lycia being a Journal kept during a Second Excursion in Asia Minor, London 1841.
• F. Hild – H. Hellenkemper, Tabula Imperii Byzantini 5: Kilikien und Isaurien, Vienna1990 (Denkschriften ÖAW, phil.-hist. Kl. 215).
• A. H. M. Jones, The Later Roman Empire 284-602, vol. 1, Baltimore 1964.
• U. Kahrstedt, s.v. Smerdis, RE III A1, 1927, 710-711.
• H. Kalkan – S. Şahin, Epigraphische Mitteilungen aus İstanbul II. Kreuzförmige Grabstelen aus Konstantinupolis, EA 24, 1995, 137-148.
• G. Mendel, Le Musée de Konia, BCH 26, 1902, 209-246.
• P. Paris – G. A. Radet, Inscriptions de Pisidie, de Lycaonie et d'Isaurie, BCH 10, 1886, 500-514.
• W. M. Ramsay, Topography and Epigraphy of Nova Isaura, JHS 25, 1905, 163–180.
• W. M. Ramsay, Studies in the History and Art of the Eastern Provinces of the Roman Empire, Aberdeen 1906.
• E. Ruge, s.v. Derbe, RE V1, 237.
• G. Seure, Inscriptions de Thrace, BCH 24, 1990, 147-169.
• T. A. B. Spratt – E. Forbes, Travels in Lycia, Milyas, and the Cibyratis, London 1847.
• J. R. S. Sterrett, The Wolfe Expedition to Asia Minor, Boston 1888.
• J. Taylor, St Paul and the Roman Empire: Acts of the Apostles 13-14, in: ANRW II, 26.2, 1189-1231.
• P. R. C. Weaver, Familia Caesaris. A Social Study of the Emperor's Freedmen and Slaves, Cambridge 1972.
• L. Zgusta, Kleinasiatische Personennamen, Prag 1964.
• L. Zgusta, Kleinasiatische Ortsnamen, Heidelberg 1984.